Ka jingwan buhai shnong be-aiñ ka dei ka mat kaba jylliew bad kaba bun rukom kaba ktah ïa ki ri ha kylleng ka pyrthei. Ka jylla Meghalaya kaba la pawnam na ka bynta ka jingitynnad bad ka kolshor, ka la sakhi ïa la ka jong ka bhah ha ki jingeh jong ki nongwan buhai shnong. Kane ka jylla ka don ïa u pud u sam bad ka Bangladesh bad ka la shah ktah ha ka jingwan buhai shnong be-aiñ na ki para marjan jong ka. Kane ka jingwan tuid ka long bunsien namar ka jingeh ha ka ïoh ka kot bad ka jingbym shngaiñ ha ka saiñpyrthei ha Bangladesh. Ki daw kiba pynlong ïa ki nongwan buhai shnong be-aiñ sha ka jylla Meghalaya ka lah ban dei namar ka jingbym biang ka ïoh ka kot bad ka jingduk ha ka ri Bangladesh. Nalorkata, ka jingbym shongsuk shongsaiñ ha ka saiñpyrthei ha Bangladesh, kumba ngi la ïohi naduh u bnai ba la lah, ka pynjur ïa ka jingeh jong ka jingwan buhai shnong, ha kaba ki briew ki phet krad na ka jingshah thombor ne jingshah lehbeiñ.
Hynrei, ka jingwan rung be-aiñ ka dei ka jingjia ha ka pyrthei baroh kawei, kaba ktah ïa ki ri ha man la ka dewbah. Ki daw kiba pynlong ïa ka jingwan rung be-aiñ ki ïapher shibun katkum ka thaiñ. Ka jingbym ïaryngkat ha ki lad kamai hapdeng ki ri ka pynlong ïa ki briew shimet ban leit buhai shnong ban wad ïa ka jingim kaba kham bha. Kane ka long ka jingpynlong kaba kongsan ha ki thaiñ kum ka Africa ba shathie, ka America pdeng, bad ki bynta jong ka Asia. Ki thma, ki jingïaleh, bad ki jingshah pynshitom ki pynbor ïa ki briew ban phet krad na la ki ri. Ka thma pohïing ha Syria, kum ka nuksa, ka la pynlong ïa ki nongwan ban buhai shnong sha Europe. Ki jingkylla ha ka mariang bad ka jingkylla ka suiñ bneng, ki pynkynriah jaka ïa ki briew bad ki pynbor ïa ka jingbuhai shnong.
Ngi la ïohi ba dang ha kine ki khyndiat sngi ba la dep, ki nongshong shnong ka ri Bilat ki la khie bitar puk ïa ki briew kiba la wan buhai shnong haduh ba ki la pynlong da ki jingïakhih kiba jur kiba ym pat ju kham ïohi. Ngi la sakhi kumjuh ïa ka jingjur ki nongwan buhai shnong kum ha France, Germany bad kiwei ki ri ha dewbah Europe, bad kiba kham bun na kiba kiba wan rung be-aiñ ki dei na ki ri kiba la mad ïa ka thma bad jingïaleh hapdeng para nongshong shnong ne bad ka sorkar. Lada ka don ka jingsuk bad jingshngaiñ, lehse ka jinghap ban phet shnong jubor kan duna, bad kan ym buh jingeh ïa kiwei pat ki ri bad ki nongshong shnong. Shisien ba la don ka thma, ki paidbah kim banse ban phet shnong ban lait na ka ïap. Tangba kaba eh ka long ba ki don ki nongïalam jong ki katto katne tylli ki ri kiba sngewtynnad ban ïakhun thma wat lada ki sngewthuh ba ki paidbah kin hap ban siew da ka bainong ka bakhraw.
Ha kajuh ka por, ngim dei ban pyrkhat ba tang ba la buh da ka tala heh, kiba kwah ban wan rung jubor kin ym ïoh lad. Kiba kwah ban wan buhai shnong, kin lap beit ïa ka lynti kumno ban wan shong wan sah be-aiñ. Kat ka jingshai bad jingkham beit ka rukom treikam ha dewbah Europe ruh, ki ri ki dang shem jingeh ban khang. Wat la katta, kiba bun ki ri ki la pynkhlaiñ ïa ki kam khappud bad pynjur ïa ki jingpyntreikam ban pynïaid ïa ki nongwan rung be-aiñ. Kane ka kynthup ïa ka jingtei ïa ki khyrdop, ka jingpyndonkam ïa ka teknoloji na ka bynta ban peitngor, bad ka jingpynbha ïa ka jingpahara ha ki khappud. Ban weng ïa ki jingwan buhai shnong be-aiñ ka donkam ïa ka jingïatreilang bad ki ri pyrthei. Ki jingïateh bad ki jingïatreilang hapdeng ki ri ki thmu ban weng ïa ki daw tynrai jong ka jingwan buhai shnong, ban pynbha ïa ka jingpynïaid ïa ki pud ki sam bad kiwei-kiwei. Ka jingwan buhai shnong be-aiñ ka wanrah ïa ki jingeh. Ka donkam ruh ïa ka rukom treikam kaba jylliew bha. Ha ka pyrthei baroh kawei, ka mat ka long kaba jylliew kumjuh, kaba donkam ïa ka jingïatreilang bad ki ri pyrthei bad ki lad ki lynti kiba bniah.
