Katba ki sngi bad ki bnai ki dang jan sha ka ilekshon jied nongmihkhmat sha ka ïingdorbar jong ka Khasi Hills Autonomous District Council (KHADC) bad Jaiñtia Hills Autonomous District Council (JHADC), ka jingshongshit bad ka lyer ilekshon ruh ka la nang beh hir-hir. La ïohi ba ki seng saiñpyrthei bapher-bapher ki la ïa bunkam ha ka ban pynkhreh-pynkhrum, ban pynkhlaiñ ïa la ka seng bad ruh ban sei ïa la ki kyrtong ban aireng ha kane ka ilekshon kaba la buh ban sa pynlong ha u bnai Rymphang mynta u snem.
Ki dak ki shin ki la paw lypa ba ka ilekshon sha ka ïingdorbar thawaiñ ka KHADC bad JHADC ka ban long ha u Rymphang 2025 kan long kaba khluit. Ki seng saiñpyrthei bapher-bapher naduh ka VPP, NPP, Congress, UDP bad kiwei ki la sdang sei la ki nia ki jutang bad ïa ki mat ki jura na ka bynta ka ilekshon ha kaba tang 58 ngut kin sa long kita ki nongthawaiñ, kata 29 ngut ha KHADC bad 29 ngut ha JHADC. Ngi ïohi ba mynta, wat la ïa ka Jylla la synshar da ka Sorkar MDA kaba la lamkhmat da ka NPP hynrei kumba ka paw mynta, imat kine ki seng kiba trei hapoh ka Sorkar MDA ki lah ban shem shitom khamtam ynda la sdang ka jingleit ïalap, ba aïu kin pynshai sha ki paidbah bad kiei kita ki mat ki jura ba kin buh hakhmat. Ha kiba bun ki konstitwensi lei, lah ban ïohi ba wat ki dkhot jong ki seng saiñpyrthei kiba don ha ka Sorkar MDA kiba la rai ban mih shakhmat ban ïakhun ïa ka ilekshon MDC, ki la mih noh na kine ki seng bad pynsawa ban ïakhun kum ki kyrtong shimet bad don pat kiba la mih bad leit pynïasoh sha kiwei pat ki seng.
Ha kane ka ilekshon MDC, ngin sa lah ban tip bad ïohi ba haduh katno kata ka jingisih ne ngiah jong u paidbah ïa kita ki seng saiñpyrthei kiba don hapoh ka Sorkar MDA bad ngin sa tip shai ruh ba ka jingisih bad ngiah ka dei tang ïa ka seng ne kumno. Dang ha kine ki khyndiat sngi, la sakhi ha Mawlai Konstitwensi ba ki paidbah ki la pynbor ïa u Bah Teiborlang Pathaw uba dei u MDC ka NPP ban mih noh na kane ka seng bad ïakhun kum u kyrtong shimet ha ka ilekshon ban wan bad pynpaw ruh ba lada jin ba u la ïakhun kum u kyrtong shimet ha ka ilekshon MLA kaba la dep, u la dei ban ïoh ka jingjop. Kane ka pyni ba ki paidbah kim isih satia ïa u briew hynrei kim kwah pat ïa ka NPP. Ïa kane ruh yn sa lah ban pynthikna tad ynda la ñiew ïa ki vote.
Ngi shu kyrmen ba kan ym don kano-kano ka jingïapait ne isih para jaidbynriew bad ai ba kiei-kiei baroh kin long tang ki nia ki jutang ban khlei tang ha ka por ilekshon bad ban pynkut lang ynda la kut ka ilekshon bad bteng biang ïa ka jingïaieit iwei-ïa-iwei kum ki nongshong shnong. Baroh ki seng saiñpyrthei bad ki kyrtong ki don ka hok ban sei ïa ki nia ki jutang ha ki rynsan ilekshon namar ka dei ka rukom ban khroh-kjor ïa ki nongthep ‘vote’. Hynrei ka jingïapyni nia kam dei pat ban ïalam sha kano-kano ka jingïakynad ne ka jingïarah kti rah kjat la hapdeng ki seng saiñpyrthei ne ki nongkyrshan.
Ngi lah ban ong ba ka jingjied ïa ki nongthawaiñ kam dei ka kam kai wat la bun ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei kiba la pynlong kam kai kat ïa kane ka kam bah kam san. Ki paidbah pat kim dei ban bud ne ban shim nuksa na kiba kum kita ki nongpynlong kam kai ïa ka kam shisha. Ki dei ban ñiew ba ka jingjied nongthawaiñ ka dei ka kam bakhraw bad ngi long kiba donbok ba ngi dang ïoh ïa ka lad ban jied ym kum ha kiwei ki Ri jong ka pyrthei ba la mih sa ki nongsynshar donbor ki bym sngap ïa ka sur ki paidbah. Ngi dei ban shimkhia ïa kane ka kam bad ban pyndep hok ïa ka kamram jong ka jingjied. Jied da ka jingkitkhlieh khnang ba phin ym babe kylla hadien ba la dep ñiew ïa ki ‘vote’. Ki nongïalam ki don shi ‘vote’, ki paidbah ruh ki don tang shi ‘vote’ – mano ba khlaiñ haba kumta? Ka ilekshon ka dei kawei na ki rynsan kaba pynïaryngkat ïa baroh salonsar – ym don ba heh, ym don ba rit; ym don kiba donbor bad ym don kiba tlot, ym don ba riewspah, ym don ba duk.
Namarkata, wat hapdeng jong ka jingkhluit ka jingïapyni nia bad ka jingrah ïa ki mat ki jura, ngi dei ban long kiba jai-jai naba ha kaba kut, ngin hap ban ïa im-lang sah-lang ha kajuh ka ïing, ha kajuh ka shnong, ha kajuh ka Raid/Elaka/Hima, ha kajuh ka jylla bad ha kajuh ka jaidbynriew. Wat ïa buhnud iwei-ïa-iwei namar kam myntoi. Ki kyrtong bad ki seng saiñpyrthei kin wan bad kin leit. Lada phi ïa buhnud para nongshong shnong na ka bynta ka ilekshon, phin sa ïa mad jingeh pat hadien-habud. Long kiba stad bad kiba tip ïa ka jingshisha. Wat ym ïa ngop ruh ha kito kiba wan kam hakhmat jong phi ba ki dei ki bakhuid bad ki bahok.
