Shillong, Rymphang 05
Ka United Democratic Party (UDP) ha ka Sngi Balang ka la pyllait paidbah ïa ki juban ne ki mat treikam na bynta ka ilekshon MDC ban ïada, ban pynneh-pynsah bad ban kyntiew ïa ki trai-ri trai-muluk lyngba ki District Council.
Ïa kane ka thup ki mat treikam la pyllait da u Working President ba rangbah ka UDP, uba long ruh u Myntri Sorkar, Bah Paul Lyngdoh ha ophis treikam ka seng.
Kum shi bynta ban pynkhlaiñ ïa ki District Council, ka seng kan dawa na ka Sorkar India ban ai bor shuh-shuh sha ki District Council da kaba kynthup ïa ka mat kum ka hok halor ki jaka puta, ki marpoh khyndew nalor kiwei-kiwei kiba hapoh ka ‘Paragraph’ ba 3 jong ka Khyrnit ba 6 ka Riti Synshar ka Ri.
Ka seng kan dawa ruh na bynta ka jingwanrah jingkylla ha ka Para 12 A ka ban kdew shai ba ki aiñ ka Sorkar Pdeng bad ka Sorkar Jylla kin ym treikam ha ki jaka jong ki ‘riewlum bad ban bsut ïa ka kyntien ‘Governor’ ha jaka ka kyntien ‘President’ ha ka Para12 A (b) jong ka Riti Synshar ka Ri.
Ka UDP ha ki juban jong ka kan dawa ruh na ka Sorkar India ban wanrah ïa ka aiñ kyntiap seng ka ban pakhang ïa ka jingryngkang kper jong ki MDC.
Ha kajuh ka por, ka seng ka pyrshah ruh ïa ka jingthmu ban thung MDC shu sieh da ki ‘riewlum ki bym dei ki trai-ri trai-muluk ha ki District Council bad ïa kiwei ki kyndon kiba buh jingma ïa ki Dorbar trai-ri.
Haba phai sha u pud u sam, ka seng ka ïeng skhem halor ka nongrim ba ïa ka jingpynbeit pud hapdeng ka Meghalaya bad Assam, dei ban long katkum ki pud ki sam jong ki Hima/Elaka Khasi-Jaiñtia bad da ka jingïamynjur lang ki District Council. Ka seng ka dawa ruh ba ïa ka jingker sainar ha ki khappud bad ka Bangladesh, ka dei ban long na u ‘Zero Line’ bad ban siew ruh ïa ka bai lutksan sha ki trai jaka kiba la duh noh ïa ki jaka-puta na ka jingker.
Ka UDP ha ki juban jong ka, ka la rai ruh ban pyrshah ïa ka Uniform Civil Code (UCC) bad ïa kiwei ki aiñ kiba ktah ïa ki riti-dustur. Ka seng kan pynbha bad pynjanai ruh ïa ka aiñ shongkurim jong ka jaidbynriew ha ki jait jingngeit bapher-bapher.
Kum shi bynta ban wanrah ïa ka synshar-khadar kaba khuid, ka seng kan shim ki sienjam ban wanrah ïa ki aiñ ba khlaiñ bor pyrshah ka bamsap kumjuh ïa ki mat treikam ki ban pynïoh ha baroh ïa ka synshar-khadar kaba shai bad kaba khuid, nalor ka jingpyntikna ban don ka jingkheiñ-jingdiah kaba biang halor ka jinglut-jingsep.
Haba ïadei bad ka ktien ka thylliej, ka seng kan shimkhia ban buddien halor ka jingdawa ban pynrung ïa ka Ktien Khasi bad Garo ha ka Khyrnit ba 8 jong ka Riti Synshar ka Ri.
Ka seng ka la pynkynmaw ruh ba ka Executive Committee (EC) hapoh ka jingïalam ka UDP, ka la lah ban pynurlong ïa ka aiñ ban ïada ïa ka riti bat khyndew ki ‘riewlum da kaba wanrah ïa ka KHAD (Regulation and Administration of Land) Act, 2021 bad ha kane ka kynti, ka seng kan buddien ban pyntreikam pura noh ïa kane ka aiñ.
Nalor ka mat halor ka jingïada mariang bad ka khuid ka suba, ka seng ka la kular ruh ban pynlong aiñ noh ïa baroh ki riti-dustur jong ki Hima/Elaka bapher-bapher.
Ka seng kaba la ban jur ban tehlakam ïa ka jingwan rung kyrthep ki poiwir bar-ri bad bar jylla, ka la kular ban pyrkhing ruh ïa ka jingai ‘Trading License’ sha ki nongkhaïi bym dei ‘riewlum bad ban buh noh ïa u pud halor ka jingdon jong ki nongkhaïi bym dei ‘riewlum ha ki ïew ki hat.
Nalor kine, kiwei pat ki juban kiba ka seng ka la wanrah na bynta kane ka ilekshon ban wan sha ka KHADC bad JHADC, ki kynthup ïa ka jingpynkhlaiñ ïa ka pla tyngka jong ka District Council, ka jingpynneh bad jingkyntiew ïa ki riti-dustur, ka bhah kam kaba 3% na bynta ki briew ba don jingduna ha ki dkhot met hapoh District Council bad kiwei-kiwei.