
Stockholm, Lber:
Ki ri ka kynhun NATO na Europe ki la pynkiew palat ar shah ia ka jingdawa ia ki tiar ialeh jongki ha kine ki san snem ba la dep, ha kaba palat 60% na kine ki dei ki jingthied ia ki tiar ialeh jong ka US.
Ka jinglap jong ka Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) ka ïahap bad ka jingpynbna jong ka European Union kaba ong ba ki thmu ban pynkhlaiñ ïa ka bor ïada jong kane ka dewbah kum ka jingkynthoh ïa ka jingkylla ha ka rukom ïada ri jong ka US hapoh ka jingsynshar jong u President Donald Trump.
La ong ba hapdeng jong ki snem 2020 haduh snem 2024, ka Ukraine ka la long ka ri kaba heh tam ha ka pyrthei ban ioh ia ki tiar ïakhun na ka US.
Ka United States ka la pynskhem ïa ka kyrdan jong ka kum ka ri kaba shalan ïa ki tiar ïaleh ha ka pyrthei — kaba don 43% na ka jingshalan ïa ki tiar ïaleh ha ka pyrthei — kaba kham shakhmat bha ïa ka ri kaba ar kaba heh tam, ka France, kaba don 9.6%.
Ha katei kajuh ka por, ka jingwanrah tiar ialeh da ki dkhot jong ka NATO na Europe ka la kiew da 105% haba ianujor bad ki san snem ba la dep.
Kata ka pyni ia “ka jingpynkhreh biang ia ki tiar ialeh kaba jia hapdeng ki jylla ha Europe kum ka jingkynthoh ia ka jingma na ka Russia”, la ong u Mathew George, u khlieh jong ka prokram pynkylla tiar ialeh jong ka SIPRI.
Ka America ka la ai 64% na kine ki tiar ialeh, haba ianujor bad 52% ha ka por naduh u snem 2015 haduh u snem 2019.
Ki ri kiba kynthup ïa ka Italy bad ka United Kingdom, ki la thied ruh ïa ki liengsuiñ ïapom F35 ba la shna da ka US bad kumjuh ruh ki kor ïada liengsuiñ Patriot, kiba long ki kor kiba khlaiñ bha ha kane ka juk ba mynta.
Shuh shuh ruh la ong ba ki ri kum ka Belgium, Netherlands bad Denmark, kaba don mynta ha ka jingiakynad bad ka America halor ka lawei jong ka Greenland, ki kham shaniah shuh shuh ha ki tiar ialeh jong ka US.