La ithuh ïa 625 tylli ki shnong kiba la lait pura na ka jingpang TB

Ka Meghalaya ka la paw kum kawei na ki Jylla kaba la leh bha ha ka '100-Days TB Elimination Campaign'.

Shillong, Lber 24

Ka ophis State Tuberculosis Officer, National Health Mission ha ka Lah Sngi U Blei ka la rakhe ïa ka ‘World Tuberculosis Day’ 2025, halor ka phang, “Yes We Can End TB: Commit, Invest, Deliver”.

Haba kren ha ka jingïalang, ka Myntri ka tnad ka Koit ka Khiah ka Jylla, ka Dr. M. Ampareen Lyngdoh ka la ong ba ka thong kam dei tang ban pyndep ïa ka jingpeit bniah halor ka jingpang TB hynrei ban pyntikna ba ki nongpang TB kin shah kynthup hapoh baroh ki jingïarap ba la ai lad da ka Sorkar.

Ka la ban jur halor ka jingdonkam jong ki nongsumar tynrai kiba kynthup kumba 36% jong baroh ki jait jingsumar ha kylleng ka Jylla, bad kiba trei kum ki nongwanrah jingkylla ha ka jingpynduh jait – ban pyndap ruh ïa ki jingduna ha ka jingithuh, jingpeit bniah bad jingsumar na bynta ki nongpang TB.

Ha kajuh ka por, ka Myntri ka la ai khublei ïa ki 625 tylli ki shnong kiba la lait na ka jingpang TB kiba la pynithuh, kaba long ka khubor kaba kongsan sha ki paidbah ka Jylla bad ban jur kumno ka jingïashim bynta ki paidbah ka ailad ban sngewthuh kham bha ïa ka jingpang (na ka jingpeit jong ki nongpang) bad ki shnong kiba shah ktah da kaba pynithuh ïa ki jingeh lyngba ka saiñdur kaba buddien ïa kiba pang TB.

Ha u Nohprah 2024, ka Jylla ka la sdang ïa ka ‘100-Days TB Elimination Campaign’ ban ai jingtip shaphang ka jingpang TB; la pynlong ruh ïa ki ‘Health Camp’ kiba pynbiang ei ïa ki jingpeit bniah na bynta ka TB bad ka ‘X-Ray’ ïa ka shadem bad la pyntreikam ha ki 5 tylli ki distrik – East Khasi Hills, Ri-Bhoi, East Garo Hills, West Garo Hills bad South Garo Hills ha kaba ka jingban khia jong ka jingpang TB ka kham jur.

Ha u snem 2024, ka prokram ka la pyntip ba ki don 4,573 ngut ki nongpang TB ha ka Jylla, bad naduh ka 7 tarik u Nohprah, 867 ngut ki nongpang ki la ïoh ïa ka jingpang. Ka Meghalaya ka la paw kum kawei na ki Jylla kaba la leh bha ha ka ‘100-Days TB Elimination Campaign’.

Ka Dr. A. J. Rynjah, Assistant Programme Officer, NTEP ha ka jingkren jong ka la pynpaw ba ka Meghalaya ka la pynsted ïa ka jingpyrshang ha ka ban wad ïa ka jingpang TB kaba ïahap bad ki jingeh ba kyrpang ka Jylla da kaba wanrah ïa ki tiar thymmai ba ïadei bad ka ‘X-ray’.

Kumba ka long, mynta ki don 15 tylli ki Unit kiba shakri ha baroh ki distrik jong ka Jylla, 93 tylli ki mashin NAT ryngkat 13 tylli ki mashin CB-NAT bad 80 tylli ki mashin ‘TrueNat’ nalor kiwei-kiwei.

Ka la kren ruh shaphang ka ‘Comprehensive TB Plan’ ba la wanrah da ka NTEP kaba pynbiang ïa ka leit ka wan (bym donkam siew) sha ki nongpang TB naduh ïing sha ki ‘Diagnostic Centre’ ne jaka sumar kumjuh ïa baroh ki jingpeit bniah kiba la pynbiang (bym donkam siew) da ka Sorkar. 

Ka Sorkar Jylla ka la pyntreikam ruh ïa ki katto-katne ki jingthmu kiba ïahap bad ka thong jong ka ri ban pynduh jait ïa ka jingpang TB na ka bynta ka ‘Enhanced Diagnostic Facility’ ba kynthup ïa ka ‘Culture and Drug Susceptibility Testing’ (C&DST) kaba la plie ha u bnai Lber, 2024 ha R.P. Chest Hospital, Shillong.

Ha kane ka sngi, ki shnong hapoh kiba hap hapoh ka East Khasi Hills District ki la shah pynkup burom da ka khusnam kum ki shnong kiba la lait na ka jingpang TB bad la sam ruh ïa ki khusnam sha ki District halor ki thup kyrdan bapher bapher.