
Guwahati, Jylliew:
Ha kane pyrthei kaba mynta ba la pyndonkam ïa kiei kiei na ki jingpynmih jong ki bor ka mariang, ki la don ki jingtrei shitom ban lah ban pynroi ban ïarap ïa ka mariang ban ïoh biang ïa ka jaka jong ka bad ban pynphai biang ïa ka jinglong ryntih jong ka mariang bad ka koit ka khiah. Hapdeng ka kam shna jingiwbih kaba kiew bha, ka long kaba pynkmen ban ïohi ïa ka jingiwbih kiba long tynrai kaba kiew bad kaba dawa ïa ka jaka jong ka ha ka ïew ka hat.
Ha kaba pynïahap bad kane ka jingïohi jngai, ka University of Science and Technology ka dap da ka jingkmen ban pynbna ïa ka Miss Archi Phukan, M.Sc. Ka 4th Semester (Botany), hapoh ka jinghikai jong u Dr. Mautushi Das, Associate Professor, Department of Botany, USTM, ka la lah ban pynmih ïa ka jingiwbih kaba kham pher na kiwei pat.
Hapoh ka jingïalam jong u nonghikai jong ka, ka la wad bniah ïa ki jingthaw baim ba bun jait jong ka thaiñ Shatei-Mihngi, ka la shim ïa ki jingpaw kiba wanrah ïa ka jingpynthymmai, ka jingiwbih Citric kaba thiang, bad ka jingiwbih bathymmai jong ka jaka, kaba pynbna ïa ka jinglong ba im bad ka jingiwbih bathiang jong ka thaiñ Shatei-Mihngi jong ka ri India, ha kaba kane baroh ar ka wanrah ïa ka jingsngewthuh ha ka pateng bad ka jingsngewthuh ïa ka mariang.
Ha ryngkat ki samla pule bad ki nongwad bniah kiba ïatreilang ban pynmih ïa ki jingpynwandur ba lah ban pynneh pynsah ïa ka mariang, ka jingiwbih kum kane ka ïathuh ïa ka khana shaphang ka spah jong ki jingthung jong ka Assam ryngkat bad ki jingbam ba la ïoh na ka thaiñ jong ki jait jingthung, ki syntiew, bad ki kynja jingthung bathiang kiba dei ki trai ri trai muluk ha ka thaiñ Dibrugarh, kynthup ka jingmih jong ki jingthung ha ki jaka khlaw ba la pyndonkam kum ka riti dustur ha ki jingleh jingkam ha ki jingngeit tynrai.
Kane ka jingpyrshang kaba pyrkhat ïa ka mariang, kaba lah ban pynneh pynsah, kaba ioh ïa ki umphniang ba kongsan beit na ki nongrep trai ri bad ki jaka shong jaka sah jong ka mariang, ka pynduna ïa ka jingshaniah ha ki mar tynrai ba la wanrah nabar bad ka kyrshan tyngeh ïa ki jingim nongkyndong, baroh la ïoh lyngba ki rukom kiba biang bad kiba duna ka jingktah.
Ka jingiwbih ka don ka jinglah ban plie ïa ka khyrdop kaba khraw sha ka ïew ka hat, ban kyrshan ïa ki jingim jong ki nongshong shnong, ka jingsumar ïa ki jingthaw ba im bad ka jingkiew ka ïoh ka kot ha ki nongkyndong da kaba kyntiew ïa ka jing-rep ha ka thaiñ bad ka jingpynkhreh da ki kti ïa ki jingthung kiba sieng iwbih.
Ka skulbah jong ka Science bad Technology ka dang ïatreilang bad ki kompeni bapher bapher ban wad ki lad ki lynti ban pynmih ïa kane ka mar ha ïew ka hat, katba ka dang plie ruh ïa ka jingmut ban pynmih ïa ki jingiwbih ba kham bun ha ki por ban wan. Kaba ai mynsiem ka long ba ka jingkynthoh na ki kompeni ka la long kaba bha.
Ka USTM ka khmih lynti ïa ka jingjop kaba don jingmut, namar kane ka jingpynwandur kaba pynshong nongrim ha ki jingthaw ba im kam pynpaw tang ïa ka jing-riewspah jong ki jingthung jingtep ha ka thaiñ hynrei ka pynsuk ruh ïa ka jingpynduna ïa ka jingpynmih Carbon, ka jingot kaba neh, bad ka jingpynkupbor ïa ki nongshong shnong.