Ka jingïaid lynti ka India – na ka jingïasoh kaba tlot tam, sha ka kor pynroi ka BRICS hapoh ka jingïalam u Modi

Ïa kane ka ri la buh kyrteng hapdeng ki "Fragile Five" ka ïoh ka kot jong ka pyrthei, da ka jingtieng ïa ka jinghiar jong ka jingbei tyngka.

New Delhi, Naitung 07

Ka jingïaid lynti jong ka India hapoh ka kynhun BRICS ka la mad ïa ka jingkylla kaba phylla ha kine ki shiphew snem ba la leit noh, ha kaba ïa ka ri mynta la ñiew kum ka nongpynïaid ba kongsan jong ki kam ka roi ka par jong ka kynhun.

Kane ka jingkylla, kaba la ai burom shibun eh ïa ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh ka ri, u Narendra Modi, ka ïapher bak-ly-bak na ka kyrdan jong ka India ha u snem 2013, ha kaba la ju ai kyrteng ïa ka kum ka “jingïasoh kaba tlot tam” ha ka BRICS.

Ha ka por jong ka UPA-II, ka jingartatien ha ka pyrthei ka la don haba phai sha ka India ha ka jingïatylli jong ka BRICS namar ka jinghiar ha ki nongrim jong ka ïoh ka kot. Ha u snem 2013, ka jingkiew jong ka GDP jong ka India ka la hiar sha ka 5.5%, bad ka la sahdien hapdeng baroh kiwei pat ki ri ha ka kynhun jong ka BRICS.

Ka jingkiew dor ka la kiew sha ka 9.3%, ka jingroi jong ki karkhana ka la sahkut ha ka 2%, bad ka jingshaniah jong ki nongbei tyngka ka la hiar. Ïa kane ka ri la buh kyrteng hapdeng ki “Fragile Five” ka ïoh ka kot jong ka pyrthei, da ka jingtieng ïa ka jinghiar jong ka jingbei tyngka.

Hynrei naduh ba u Myntri Rangbahduh ka ri, u Modi u la shimti ïa ka kam ha u snem 2014, ka India ka la pynbeit thymmai ïa ka ïoh ka kot bad ka saiñ hima sima jong ka.

Ka ri ka la mih shakhmat kum ka ri kaba heh, kaba kiew sted bha, da ka jingkiew jong ka GDP kaba 6.5% ha u snem mang tyngka 2024-25, hakhmat jong ka China (5%), Russia (4.3%), Brazil (3.4%), bad South Africa (0.6%). La pynkhie im biang ïa ka jingkiew jong ki karkhana sha ka 6.4%, kaba la palat ïa baroh kiwei pat ki dkhot jong ka BRICS.

Ïa kane ka jingkylla la pynlong da ki jingpynkylla ha ka rukom treikam, ka jingpynïaid beit ïa ka pisa tyngka, bad ki jingpynkylla thymmai ïa ki polisi. Ki jaka treikam kum ka IMF, HSBC, bad Morgan Stanley ki la ïaroh ïa ka jinglah ban ïakhun jong ka India ha ka liang ka ïoh ka kot bad ka jingkylla jong ka sha ka “jaka ba paw” jong ka BRICS.

Nalor ka jingtreikam ha ka liang ka ïoh ka kot, ka jingïadei kaba don jingthmu jong ka India bad ka BRICS ruh ka la nang jylliew bha. Hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh, Modi, ka India ka la kiew na ka nongïashim bynta kaba jar-jar sha ka nong wanrah ïa ki kam ba kongsan, kaba pynwandur ïa ka lynti bad ka jinglong jong ka jingïatreilang ha ka BRICS.

U mawmer ba kongsan ka long ka jingpynbor jong ka India kaba jop ban pynlong ïa ka jingïaleh pyrshah ïa ki kam lehnoh ha ka phang pdeng jong ka BRICS.

Ka jingthaw ïa ka kynhun treikam jong ka BRICS ban ïakhun pyrshah ïa ki kam lehnoh bad ka jingpdiang ïa ka jingpynkhreh kam ba pura ha ka por ba long nongïalam ka India ha u snem 2021 ka pyni ïa kane ka jingkylla sha ki rukom treikam ba pynshong nongrim ha ka jingtreikam.

Shuh shuh ka India ka la don ka bynta kaba hakhmat eh ha ka jingpynkylla kiba bun, da kaba pynïaid ïa ka jingïalang jong ka BRICS kaba 13 ban kyrshan lang ïa ka rukom synshar paidbah kaba kham donbor bad kaba kham ai bynta lang ïa baroh ha ka pyrthei, da kaba pynkynmaw ïa ki jingkhot jong ka kiba la slem bha na bynta ki jingpynkylla ha ka UN.

Kiwei pat ki sienjam ba la ïalam da ka India ki kynthup ïa ka ‘BRICS Startup Forum’, kaba la sdang hapoh ka ‘Presidency’ jong ka India ha u snem 2021, ban kyntiew ïa ka jingpynmih jingmut bad ka jingseng kam seng jam ba la pynlong da ki samla ha kylleng ki ri kiba long dkhot.

Kumjuh, ka jingsdang ïa ka ‘Digital Public Infrastructure’ (DPI) kum u nongrim bathymmai jong ka jingïatreilang, kaba pyni ïa ki rukom treikam ba lah ban pynïar jong ka India kum u Aadhaar, UPI, bad CoWIN.

Nalor kine, ka jingkyrshan na bynta ki jingeh jong ka ‘Global South’, ka jingïatreilang ha ki kam ba ïadei bad ka haw-haw, ka jingkyntiew ïa ka mariang kaba khuid, bad ki jingpyrshang ban ïaleh pyrshah ïa ka jingbamsap, kiba naduh kata ka por ki la long ka phang pdeng jong ka ‘agenda’ jong ka BRICS.

Kine ki jingjia ki pyni ïa ka jingpynkylla ïa ka bynta jong ka India hapoh ka BRICS-na kaba long ka dkhot kaba bun ki jingartatien sha ka bor ba hakhmat eh kaba pynwandur ïa ka lawei jong ka.

Hapoh ka jingthmu bad jinglong nongïalam jong u Myntri Rangbahduh Modi, ka India kam shym la pynim biang tang ïa ka ïoh ka kot hapoh ka ri hynrei ka la kyntiew ruh ïa ka kyrdan jong ka ha ka pyrthei hapoh ki kyndon treikam ba bun jait kum ka BRICS. Mynta, ka India kam shu ïashim bynta ha ka BRICS-ka ai bor ïa ka.