Dei halor katei ka hukum jong ka ktien u Blei ba nga shim ba ka la hap bad ka dustur ai jait kmie ha ngi ki Khasi. Namar ka dustur ai jait kmie ka long ka dustur briew (Man – made). Haba ngi bud ngi hikai ïa ki dustur briew ka long kaba bakla shibun. Ka ai jait kmie ka long ka rukom bad ka dustur ba buh u briew ban pynkheiñ ïa ka hukum u Blei ka long ka pop kaba khraw. Lada ngim burom ïa uba ai symbai te ka long ba ngi pynkheiñ ïa ka hukum Blei.
Ban ong ba ngi ki Khasi ngi long kiba tip briew tip Blei ka long ka bym dei. La shu ïaroh arsap da mano re, namar ngi bud pateng ïa ki hukum bad ki dustur briew ngi bret sharud ïa ki hukum Blei. Ngi ngeit ym u briew uba la thaw ïa u briew hynrei dei u Blei uba la thaw ïa u briew. Haba ngi mane ïa ka dustur briew shano kata ka tip hok tip sot u Khasi. Dei u kpa uba ai symbai ban ioh ïa ki khun ki kti. Hooid ym lah len ba ka kmie kaba la pun la kha bad kaba la kit shitom bun bnai ban ioh kha ïa u khun.
Hynrei pat ban kam trai tangba kit ba bha shitom ïa ki kam ïahap. Namar ïa kane ka kamram jong ka kmie ban leh namar la buh bad bynshet da u Blei uba long u nongthaw nongbuh. Namar ym dei ïa ngi ban ïaleh pyrshah ïa ka aiñ bad ka hukum ba la buh u Blei.
Ka aiñ Blei ka long kaba kongsan tam bad ka long ka pop ban ïaleh pyrshah ïa u nongthaw nongbuh. Namar ka pateng u briew ka dei na u kpa. Lada ngi pyrshah ïa kane kata ngi pyrshah ïa u nong-thaw nongpynlong. Te ym dei ba ngi mane thala ïa u Blei haba ngi hikai ki jinghikai ïa ki hukum jong ki briew ? Kane ka dei ka jingiohi jongnga kaba ïa dei bad ka jingai jait kmie ha ngi ki Khasi – pnar.
C. B. Iawphniaw
