Halor Ka Jingwan Bylla Ki Bar Jylla Sha Shillong bad Sha Nongkyndong

Don lei lei ki bar jylla kiba long trai syndon ïa ki dukan namar dei ki Khasi hi ki ai lad da kaba ai benami.

I. R. Dkhar

Ha kaba ïadei bad ka jingpyrshah jong ka Hynñiewtrep National Youth Movement (HNYF) kaba la mih ha U Nongsaiñ Hima kaba 10 tarik u Naitung (July), 2025 halor katei ka phang haneng, nga sngew ban pynpaw ba ka jingjyllei jong ki bar jylla kiba wan trei bylla ha ki kam bapher bapher ka long ba ki para Khasi jong ngi kim treh ban bylla. Tip na kaei ka daw. Lehse ka dei ka jingjaituh, jingsalia ne ka jinglehraiñ ba ki Khasi jong ngi kim trei bylla kumba leh kiwei pat ki bar jylla. Hooid sngewdei ba katei ka Seng jong ngi kan ud kan bynñiaw ïa ka jingwan bylla ki bar jylla ne ki dkhar ba ngi ong haduh ba ki la leit ud sha ka tnat Labour Department jong ka Sorkar Meghalaya ba kim don kot don sla (documents). Hynrei, hato ki pyrkhat mo na kaei ka daw ba kine ki bar jylla ki wan bylla shane ? Lada kim don ki bar jylla ban trei, mano pat ban trei. Hato ki briew jong ngi khamtam ki samla ki bym don kam don jam, kin treh ban trei kum ki bar jylla ? Ka long thik kum kato ka Pharshi shaphang u ksew uba dem ha u skum kba, kaba ong: ïalade ruh um bam bad ïa kiwei ruh um shah, u wiar lada ki masi bad ki blang ki mut ban bam. 

Kumba ngi tip, ki don bun ki jait kam kiba dei ban don nongtrei. Kum ka nuksa : ki kam shna ïing shna sem, ki kam shna surok, ki kam tyrwa tiar ne ha ki dukan sha ne dhaba, ka jingkit daju ha ïew, ki long tang katto-katne kiba lah ban jer. Hynrei don bun kiwei kiwei pat ki kam ha ka khaïi-pateng, ki kam ha ïewduh bad ha kiwei kiwei ki jaka. Wat kito ki bar jylla ki la nang syndon ban kren Khasi. Don lei lei ki bar jylla kiba long trai syndon ïa ki dukan namar dei ki Khasi hi ki ai lad da kaba ai benami. Ki kwah ban shu bam suk khlem trei eiei. Ka kyrteng te ka jong ki Khasi katba ka kam pat jong u bar jylla. Kane ka rukom ka la jia la slem bha khamtam ha ïewduh. Hynrei ym don ba pyrkhat sha lyndet. Dang ha ki katto katne bnai ba la leit, kane ka jingleh benami jong ngi hi ki Khasi ka la paw pen ryngkew ha ki shnong kum ha Madanrting bad Mawblei, kumba paw na ki Kotkhubor. Kane ka la jia ym tang ha ki kam bylla, hynrei wat ha ki kam Sorkar ne ki Company/Agency kylleng ki jaka ha Sor Shillong bad sha Nongkyndong, bun sa tang ki bar bylla ne non-tribal. Ki bar jylla ki peit kliaw ïa kano ne ha kano ka bynta ba ki Khasi ne ki trai muluk kim treh ban bylla. Ki da trei shitom, kim salia ïa ka kam, ki da hikai ne pyntbit ïalade. Te ban shu pan na ki ïa ki kot ki sla, ka long kaba suk ïa ba kin ioh na ka tnat Sorkar kaba dei ban ai. Hynrei ka jingkylli ka long na ka daw aiu ba ki bar jylla ki jyllei ha ki kam bylla. Haba ïadei ban kane ka phang, nga sngew ban ong ba katei ka Seng Bhalang bad ïa kiwei ki Seng Bhalang ruh ba donkam ban don ki jinghikai ne jingpynsngewthuh ne Awareness Programme ïa ki para Khasi la jong khamtam ïa ki samla ki bym donkam donjam ba ki dei ban long kiba smat basting, bym lehraiñ ne ñiew/kheiñ poh ïa ka kam hynrei ban don ka mon ban trei ne interest ïa ki kam naduh ki kam bylla haduh kiwei kiwei ki kam ruh khnang ban shimti hi ïa ki kam  bapher bapher. Da haba ki para Khasi la jong kin shimti ïa ki kam, ki bar jylla kim iohlad shuh ban wan bylla ha Shillong ne Nongkyndong ne ha kano kano ka bynta jong ka Jylla. Lada ki bar jylla kim ioh kam, kin phet la ka phet hi na Shillong bad na kiwei ki jaka jong ka Jylla jong ngi. Ki wan shane namar ba ki ioh kam ban im. Kane ka jinghikai ne ka jingpynsngewthuh ka long kaba donkam kyrkieh bha ha kane ka por.