“Wat sngew ei-ei, ngam lah ban ïarap ïa phi”

"Hato phi lah ban ïoh ïa ka jingsuk mynsiem wat haba phi riewspah katne-katne?" Wat ym sngewphylla lada ka jubab kaba phin ïoh ka long 'em'.

Ki ju don ki khep ha ka jingim briew ba ngin hap ban kyrngah ban leh eiei na ka bynta jongno-jongno. Ka jinglong-jingman ka pynbor ïa ngi ban ong – “‘Em’ ngam lah: wat sngew eiei, wat sngew pher, wat thew wat woh, to sngewbha ïa map lem noh lada long kaba lah.” Kata ka dei ka jinglong briew. Ym lah ban leh lut ïa kiei-kiei ban pynhun ïalade, ynnai pat ïakren ban pynhun ïa kiwei. Lada lah ban pynhun lut ïa ka jingkwah ïalade bad ïa ka jong kiwei, kata ka mut ngim dei shuh ki briew, ngi la dei da kiwei pat ki jingthaw. Ha ka jinglong briew, ki jingkwah ki bun palat. Hynrei ka bor ban pyndap ne pynurlong ïa kita ki jingkwah, ki duna shaba palat. Wat kiba riewspah na kiba riewspah tam ruh kim nud ban ong ba ki la lah ban pynhun lut ïa kaei kaba ki kwah. Lada ngi kylli: “Hato phi lah ban ïoh ïa ka jingsuk mynsiem wat haba phi riewspah katne-katne?” Wat ym sngewphylla lada ka jubab kaba phin ïoh ka long ’em’.

Dang katto-katne ngi la ïohsngew pateng ba uwei u briew u la ong, “Ngam lah ban ïarap ïa phi.” Brup jaw ki ummat na kiba shah kren ïa kita ki kyntien. Ka dei ka jinglong briew ba uta uba kren um lah ban leh eiei na ka bynta kita kiba la jaw ummat. Ka dei ruh ka jinglong briew ban jaw ïa ki ummat kthang namar ka jingsngew kut lad khamtam haba ka jingkyrmen ka sah sa tang ha uta u briew uba la kynran dien ban ïarap. U kynran dien, lehse, na ka jingbym banse. Ka banse ka thom ïa ka sang, ong ka ktien. Lehse u kwah eh ban ïarap tangba haba um sngew don ïa ka lad ka lynti, un leh kumno? Lehse u don eh ka bor ha u ban ïarap tangba um mon pat ban ïarap, yn ïaleh kumno? Ka kam kaba eh namar ki dei tang ki briew kiba don la ki jong ki jingtlot bad jingduna hangne bad hangtai. Ki ju ong ba ka long basuk ban ong ‘hooid’ ynda dei ka por ka ïa ban leh ïa ki kam sniew kam smeh, kam bamsap kam bamngem. Hynrei ban ong ‘hooid’ ïa ki kam bashisha, ka long kaba eh haduh katta-katta. Tangba ban ong ’em’ ban leh ïa ki kam thawsha, kam dei kaba suk namar ki jingpynshoi, ki jingpynbor, ki ‘jing’ kumne bad kumtai ki bun.

Ban long nongïalam ha kano-kano ka bynta, kam dei ka kam basuk. Ban ong ’em’, hap ban da pyrkhat bunsien. Ban ong ‘hooid’, hap ban da pynshong nongrim shwa na baroh ki liang. Hynrei, ngin poi biang sha ka jinglong briew. Teng-teng ha ka laplah bad ha ka balaiñ, kum ïa kular kulmar. Ïa kaba dei ban ong em, la kum ong hooid, bad ïa kaba dei ban ong hooid la kum ong noh em. Don kiba kular ban pyni wat ïa ka bneng ha khyndew. Ynda la poi lei ka por ka ïa ban ïa khroh ïa kjor, ki jingkular ki mih kumba mih ki kber – khlong nangto ruh mih ki jingkular kum ki kber, na shawei ruh kumta, na sha ar ruh kumta. Ki jubanlak ba ki khlei ki long hai-re-hai, wat ban theh da ka um ha ka kriah jot ruh, tang shi jaw ka um ruh kan ym tuid kai sha madan. Ki jubanlak kiba sngew kumba ki lah ban pynmadan wat ïa ki lum bad ban pynkylla lum ïa ki madan lane sngew kum ban mih shñiuh wat ha ka khlieh kaba ym don jingkyrmen shuh ba kan dang mih shñiuh biang sa shisien.

Shu kheiñ pat mynta, kita kiba shah kular, ha ka jinglong briew biang, kin ong: “Em, ngim kwah shuh ïa kita ki jingkular ki jong phi.” Tharai un sngew kumno uta uba la wanrah shi khung ki jingkular? U lah ban ïam pait dohnud. U lah ban bat wat na kjat ruh ban khroh ban kjor un ong hooid. Kata ruh ka dei ka jinglong briew namar la wan da ka mynsiem jong ka jingkyrmen ba ka jubab kan long beit hooid bad ym dei ka ban long da kumwei pat. Tangba uta uba shah bat na kjat, u lah ban jubab da kaba ong, “Phi kynmaw ha ka por ba nga wan sha phi bad phi ong wat sngew eiei, ngam lah ban ïarap eiei ïa phi?” Hato un sa kynmaw uta u nongbat kjat kumba dung da u ‘nam sarang ïa ka mynsiem. Jnang artad jlang.

Hangta keiñ ba sa ong ka ktien – man la uwei-pa-uwei u briew u don la ka jong ka bor la ka dei ka bor ba khlaiñ tam ne ka barit eh, kam pher. Hynrei ka bor ka dei ka bor. Namar lada khlaiñ tang malu-mala ruh, ka por bad ka ïa kan sa wan ba yn lah ban pyndonkam ïa ka ha kata ka rukom ban pyntlot wat ïa uba khlaiñ na kiba khlaiñ tam. Ka don ka por ïa kiei-kiei baroh ha kaba wat uba tlot un sa pyni ïa ka jingkhlaiñ.