Nga dei u briew ba la kha ha Shnong Kyndong jngai bah na ki Surok kali, ym don Doctor ne Hospital ne Pharmacy ne Nongai Dawai Phareng (Alopathy) ngi im tang bad ki dawai kynbat ka mei mariang. Nga dap mynta hynñiew phew lai (73) snem ka arta jong nga ha ki por ba dang khynnah rit lada pynhiar kpoh ne pang suhot ngi dih tang da u jajew lakait khnai ba ioh na ka kper ka pang pynhiar ka la jem hi lada ka pang pynhiar kpoh ne suhot ka la kham jur ngi shet noh da u Thied Sohprew, Thied Sohkhrot, u thied tiew khra rngai sa khleh lang bad ka um na tynrai ladew kait ka jingpang pynhiar ka la koit beit, haba pangshit ngi dih bad kyllan da ka um sohkwit ka jingshit ka la koit lada jyrhoh ngi khleh da ka um ngap dikai bad u sohnaro ka pynkoit ïa ka jyrhoh na ka bynta ki khynnah na kiba la heh la san ngi khleh da sohmrit ba la dungpowder, ka umngap bad u syieng ka jyrhoh ka la koit beit. Ki don ruh bun bah ki kynbat dawai na ka bynta ban pynkoit ïa ki jaid jingpang bapher bapher namar ym ju don dawai phareng haduh mynta la dap 73 snem nga dih tang da ki dawai kynbat namar nga la ju myllien naduh ba dangrit. Nga la ju ioh ïa ka jingpang ba jur eh la bunsien bad nga la ju dih beit tang da ki dawai kynbat nga la koit bad shait biang wat la nga la jan iap noh na ki jingpang ba jur. Ha ka por ba dap 65, 66 snem, la mih u ‘ñiuhlieh shibun na khlieh jong nga, nga la sngew khuslai khyndiat namar nga sngew salia ban tah rong ïa u shñiuh khlieh, nga la pyrshang khleh noh da ki dawai kynbat bad ki soh ba long vitamin bad la dih ïa kane ka dawai manla ka sngi ynda la dap hynriew bnai u ‘ñiuhlieh jong nga u la kylla ‘ñiuh ïong biang khlem tah rong, haduh mynta nga dih beit ïa kane ka dawai man ka sngi u ‘ñiuhlieh u la jah hi. Ngam pat pyrshang ïa kane ka daw ha kiwei pat ki briew. Nga don u shñiuh uba jem uba lah ban kylla ïong biang nga don ka jingartatien ïa u shñiuh uba eh bad rben rew-rew ba un kylla shñiuh ïong biang. Nga ju dih beit tang da ki dawai kynbat ki bym don jingktah pynsniew eiei ïa ki met u briew. Haduh mynta ka bor ïohi ki khmat ka dang biang ngam pat pyndonkam ïitkhmat, ka bor ïohsngew ki shkor ka dang biang bha ka bor kynmaw bad bor pyrkhat pyrdaiñ ka dang biang bha, BP ka biang thik ngam ju bam ïa kiei kiei ki jingbam jingdih ki bym long kpu ne pynsniew ïa ka met jong nga kum u duma, ka kyiad, u kwai tympew. Ki scientist jong ka pyrthei baroh ki ong ba u duma ka kyiad, u kwai u tympew ki long ka daw bah ban pynïoh pang bampong ne kansar (Cancer) ïa ki briew kiba bun. Nga shu kwah ban pynpaw hangne ba ki dawai Khasi kiba don ha kane ka ri jongngi ki don bor shibun ban pynkoit ïa ki jaid jingpang bapher bapher bun jaid. Nga kyntu ïa ki paidbah jong ngi ban sumar ïa ka Mei mariang, ngim dei ban pynjot pathar ïa ki khlaw ki btap jong ngi da kaba pom dieng pathar bad ban thang ding pathar khnang ba ki kynbat dawai ba bun jaid kin ym duh jaid noh na kane ka Ri Khasi ba ieit jong ngi na ka bynta ka jingmyntoi u Paidbah. Haba ngi donkam ban pom dieng, ngi dei ban thung pli biang ban pynbha ïa ka Mei Mariang kaba ai jingim jong ngi.
Dr. Boss L. Marthong, New Nongstoiñ
