Pynrem & kyntait ka MATGESA ïa ka jingkynnoh kaba khlem nongrim u Shongknor ka NPP

U la kam ruh ba ki ophisar ka tnad rep ki shrai bad dom ïa ki nongkitkam ba ha khmat ka NPP namar ba ki la sdang ban kdew kti ïa ki.

Shillong, Naitung 20

Ka Meghalaya Agricul-ture Technical Govern-ment Employee Service Association (MATGESA) ka la phah jingthoh sha u Myntri Rangbah ka Jylla u Conrad K Sangma ban pynsngew ïa ka jingbym sngewtynnad bad ka jingsngew duh mynsiem halor ka jingkynnoh ba khlem nongrim jong u Shong-knor ka National People’s Party Farmers’ Front (NPPFF) ïa ki ophisar ka tnad ka rep ka riang ba ki buhrieh ïa ki skhim ba la pyllait da ka sorkar bad ba ki sam ïa ki symbai, ka sboh, u symbai phan, ki kor lur bad kiwei-kiwei tang sha ki briew kiba ïa jan bad ki.

U la kam ruh ba ki ophisar ka tnad rep ki shrai bad dom ïa ki nongkitkam ba ha khmat ka NPP namar ba ki la sdang ban kdew kti ïa ki. U la kam shuh shuh ba ynda la kylli shaphang ki symbai, ka sboh, ki kor lur bad kiwei kiwei ki jingsam kiba shu jah klep, ki ophisar ka tnad rep ki la sdang lehraiñ.

U Shongknor ka NPPFF u la kynnoh ïa kane lyngba ka jingkren jong u ha ka jingïalang paidbah jong ka ‘front’ kaba la pynlong ha ka 03 tarik u Naitung, 2025 ha Mawkynrew Konstitwensi, East Khasi Hills, ha kaba u MLA ba donburom jong ka Mawkynrew Konstitwensi ruh u don ryngkat.

“Lyngba kane ka shithi ngi pynrem bad kyntait mardor ïa kane ka jingkynnoh kaba khlem nongrim,” la ong ka seng.

Ka jingpyntreikam ïa ki skhim jong ka ophis la pyntreikam bad ïa ka jingsam ïa ki symbai, ka sboh, ki kor lur bad kiwei-kiwei ki jingsam, la sam kat kum ki kyndon ba la buh da ka Sorkar Jylla bad ruh da ka Sorkar Kmie. Uno-uno u nongrep uba wan pan bad ‘apply’ nyngkong ïa ki skhim, bad uba la pynbiang ïa ki kyndon ba la buh, u ïoh beit ïa ka skhim  khlem da don kano-kano ka jingpeit shiliang khmat na ka liang ki nongtrei ka ophis.

“Kam ju don koit kum kata ka jingïajan bad ki ophisar lane ka jingpeit seng ha ka jingai jingïarap jong ka ophis ïa ki nongrep jong ka jylla. Lada don shisha ki ophisar jong ka tnad kiba la bakla bad leh shiliang kum katei ka jingkynnoh, dei ban tohkit bad pynsaja kat kum ka aiñ tangba ym dei khlem ki sabut bad jingpynshisha,” la ong ka seng ha ka kyrwoh.

Kane ka jingkynnoh kaba khlem nongrim bad jingshisha ka la pynthohbria ïa ka tnad bad ki ophisar jong ka, namar ba ïa ka durkhih jong ka jingïalang ryngkat lem bad ki jingkynnoh la dep pynsaphriang lyngba ka youtube.

Ka synjuk ka la ong ruh ba lyngba kane ka shithi, ngi kyrpad ïa ki nongrep baieid jong ngi ba kin ym duh mynsiem bad ban ym ngeit ïa kum kine ki jingkynthoh ba khlem nongrim bad ba kin wan sha ki ophis jong ka tnad rep ha ki distrik bapher-bapher da ka jingkmen bad ba kin ‘apply’ bad pynsngew ha ka ophis ïa ki jingdonkam jong ki.

Ka Sorkar lyngba ka ophis tnad rep ka don har rukom ki kynja jingïarap kiba kynthup naduh ka jingïarap ban ai symbai, thung tit, thung syntiew, ri ngap, haduh ki jingïarap ban seng ïa ki kharkhana saiñdur ïa ki mar rep, ai ‘subsidy’ ïa ki kor lur bad ter-ter. Katba dap kine skhim, ka ophis kan pyrshang ai jingïarap ïa baroh kat kum ka jingpyllait skhim jong ka Sorkar man u snem bad lada jia ryngkhat ba ka skhim bad ki jingsam ki lah lut ha une u snem, ka ophis kan pyrshang pynïoh bad pyndap pat ha u snem ban wan.

Ka synjuk ka la ong, ba lyngba kane ka shithi, ngim pan lane khmih lynti ban ïoh ïa ka jingpan map na u nongkynthoh, hynrei, kum ki nongtrei jong ka Sorkar kiba pyntreikam ïa ki rai, ki policy bad ki kam ki jong ka Sorkar, ngi peit sha phi kum u nongïalam jong ngi bad ngi kyrmen ba phin pynkynmaw biang ha ngi baroh kiba ïadonbynta ha ka jingshakri ïa u paidbah khamtam ïa ki nongrep ba ngin long kiba adkar ha ka jingpyndonkam ïa u thylliej bad ngin ïa burom markylliang khnang ba ngin ïoh ban trei bha trei sani ïa ki kam ba la bynshet ha ngi.

“Ngi shim ruh ïa ka kane ka kabu ban pynshai khyndiat halor ka jingsngewthuh bakla halor ka rukom treikam jong ki ophisar ka tnad rep bad ïa ka jingduna ka jingpoi ka sboh dawai (fertilizer), namar ïa kine ruh, la pynsngew paidbah ha katei ka juh ka jingïalang ba la kdew haneng. La ong ba ki ophisar ka tnad rep kim sngewthuh ïa ka jingdonkam ba shisha jong u nongrep kaba kynthup ïa ka jingdonkam sboh dawai, namar ki trei kam beit na kamra bad ki la shu bun kam ka soi ‘file’. La ong ruh ba ka jingkwah jong ki ophisar ka long beit ba kumno ban pynduna ïa ka jingïoh sboh dawai. Ïa kine ki jingsngewthuh bakla ngi kwah ban pynshai ba ki Director jong ka tnad rep ki ju leit khari- khari sha man ki distrik ban leit jngoh ïa ki kam ka tnad bad ruh ban leit sngap ïa ka jingdonkam ki nongrep,” la bynrap ka seng.

Ki don ruh ki distrik ophisar, ki nongtrei ki jong ki bad ruh ki nongtrei jong ka ATMA bad KVK kiba kyrshan ïa ki Director bad kiba leit sha ki lyngkha jong ki nongrep ban leit jngoh ïa ka kam bad ban sngap ïa ki jingeh jong ki nongrep bad ruh ban lum jingkheiñ ïa ki jingdonkam jong u nongrep kaba kynthup ïa ka jingdonkam sboh dawai. Ïa ka sboh la sam sha ki jylla da ka Ministry of Chemicals & Fertilizers jong ka Sorkar Kmie.

Shuh shuh, ka synjuk la pynpaw ruh ba ka ophis jong ka tnad rep jong ka Jylla ka phah ïa ka jingdonkam sboh dawai jong ka jylla man u snem sha ka Ministry, hynrei, kaba sngewsih ka long ba naduh u snem 2022 haduh mynta, ka jingpyllait sboh jong ka Ministry sha ka Jylla ka duna ban ïa nujor bad ka jingpan. Kum ban shu ai nuksa, ha u snem 2024, ka Jylla ka la pan 8160 ton ka urea katba ka jingpyllait ïa katei ka sboh ka long tang 3175 ton. Ka ba mut ba ka jingphah duna ïa ka urea ha u 2024 ka long haduh 61%. Kumta ka jingïoh duna ïa ka sboh dawai kam dei na ka daw jong ki ophisar kumba la pynsngewthuh bakla bad kdew ha katei ka jingïalang, hynrei ka dei ka jingpynduna hi jong ka Ministry khlem kano-kano ka jingpynshai.