Da ka prokram ba lai sngi halor ka jingïada ïa ki mrad khlaw pynlong ka Tnad Khlaw ka Jylla

Kum shi bynta jong ka jingïatreilang ban pynkh-laiñ ïa ka jingpynjari aiñ haba ïadei bad ki mrad khlaw ha shi lynter khappud ka India bad Bangla-desh, ka tnad khlaw bad mariang jong ka Jylla ka...

Shillong, Naitung 27 (UNI)

Kum shi bynta jong ka jingïatreilang ban pynkh-laiñ ïa ka jingpynjari aiñ haba ïadei bad ki mrad khlaw ha shi lynter khappud ka India bad Bangla-desh, ka tnad khlaw bad mariang jong ka Jylla ka la lamkhmat ïa ka pro-kram pynsngewthuh pai-dbah kaba lai sngi halor ka Wildlife (Protection) Amended Act, 2022, bad ka jingpynithuh ïa ki jait mrad kiba ju ngat ha ka jingshah khaïi be-aiñ.

Hapoh ka jingïalam ka Divisional Forest Officer (DFO), Jaiñtia Hills Wildlife Division, kane ka prokram kaba la pynlong ha ka 21 haduh 24 tarik u Naitung, ka la pynïadon bynta lang ïa ki shipai BSF bad ki nongshong shnong ka thaiñ ha ka ban ïada ïa ki jingthaw ba don jingim hapoh ka thaiñ.

Ïa kane ka prokram kaba la pynlong hapoh ka jingïalam jong ka Kong N. Laloo, DFO, Jaiñtia Hills Wildlife Division la pynlong ha ki lai tylli ki jaka ba kongsan; kata ha Dawki BSF Border Outpost ha ka 21 tarik Naitung, Umkiang BSF Border Outpost ha ka 23 tarik Naitung bad ha Lungwalieh Panaliar Community Hall ha Jowai ha ka 24 tarik Naitung.

Ha kine ki jingïalang la sakhi ïa ka jingïashim bynta jong 33 ngut ki shipai ka 4 BN BSF ha Dawki, 31 ngut ki shipai ka 172 BN BSF ha Umkiang, bad 24 ngut ki ‘riew paidbah na ka imlang-sahlang jong ka thaiñ Jowai.

Kane ka sienjam jong ka DFO, Jaiñtia Hills WL Division la ïaroh da ka Legal and Advocacy Division (LAD) jong ka Aaranyak, kawei na ki kynhun ba paw ha ka ri India ban pynneh-pynsah ïa ki jingthaw ba don jingim da kaba tyrwa ïa ki ‘Resource Person’.

Kiba mihkhmat ïa ka LAD ki kynthup ïa u Dr. Jimmy Borah, Deputy Director ka LAD, ka Binita Baruwati (Deputy Manager), ka Ivy Farheen Hussain (Senior Project Officer), bad u Bijit Boro (Assistant Project Officer).

Haba kren ha kane ka prokram, ka Kong Laloo ka la ban jur halor ka jingdonkam ban pyntreikam da kaba tyngeh ïa ka Wildlife Protection Act (WLPA) bad ka jingdonkam ban pynithuh tikna ïa ki jait mrad ha ka por ba kurup ne haba pynjari kam.

“Ka jingpyntreikam hok ïa ka WLPA ka long kaba kongsan na bynta ban pynneh-pynsah ïa ki jingthaw ba don jingim, bad ki tnad treikam ba hakhmat eh ki dei ban don ka jingtip ban pynithuh ïa ki jait jingthaw kiba don bynta ha ka jingshah khaïi be-aiñ (ïa ki mrad khlaw). Ngi sngewnguh ruh ïa ka bynta ba kongsan jong ki BSF ha ka ban ïada ïa ki pud ki sam jong ngi bad ban tehlakam ïa ki kam runar ba ïadei bad ki mrad khlaw na shiliang sha shiliang khappud,” ka la ong.

Ka prokram ka la pynleit jingmut ruh ha ki bynta ba kongsan jong ki kam runar ba ïadei bad ki mrad khlaw, kynthup ïa ki kyndon hapoh ka WLPA, ki jingpynshitom na bynta ki jingpynkheiñ kyndon, bad ka jingktah ïa ka mariang na ka jingleit beh mrad bad ka khaïi-pateng be-aiñ.

Na bynta ki nongshong shnong, ka prokram ka la ban jur halor ka jingdonkam ban tei ïa ki jingmut ba bha shaphang ki mrad khlaw bad ka la pynshlur ïa ka jingpeitngor jong ki paidbah ha ka ban pyntip halor kino-kino ki kam be-aiñ.

Shuh-shuh kane ka jingïatreilang hapdeng ka tnad khlaw jong ka Jylla bad ki shipai BSF, ryngkat ka jingkyrshan jong ka Aaranyak, ka pyni ïa ka sienjam kaba kongsan ha ka ban pynïasoh lang ïa ka jingpyntreikam, ka jingkner sha ka imlang-shalang, bad ka jingpynsngewthuh paidbah shaphang ka jingpynneh-jingpynsah ban ïakhun pyrshah ïa ka jingkhaii be-aiñ ïa ki mrad khlaw ha ki jaka khappud ba don jingma jong ka Jylla.