
Shillong, Nailar 01
Ka liang pyrshah, ka Trinamool Congress (TMC) ka la byrngem ba ki nongmihkhmat bad ki MDC jong ka ki lah ban ïadon bynta lang ha ka jingïakhih kaba dang ïaid – kaba la pynlong da ki nongtrei ka Garo Hills Autonomous District Council (GHADC) lada ka Sorkar kam lah ban pynbeit noh mardor ïa ka jingeh halor ka jingbym siew ïa ka tulop ba 43 bnai jong ki (nongtrei).
Ïa kane la pynbna da u nongïalam ka TMC uba dei ruh u nongïalam ka Liang Pyrshah, Dr. Mukul Sangma hadien ba u la ïalam ïa ka kynhun ki nongmihkhmat bad ki MDC ban ïakynduh ïa u Lat ka Jylla, u C.H. Vijayashankar, ban kyrpad ïa ka jingtuklar ba mardor jong u haba ïadei bad ka jingeh ha GHADC.
“Lada ka Sorkar kam shimkhia ïa kane ka jingeh bad pyndep ïa ka jingkitkhlieh katkum ka riti synshar ban weng ïa ki jingeh jong ka GHADC, kan long kaba donkam ïa ngi ban ïadon bynta lang ha ka jingïakhih ryngkat ki nongtrei ka GHADC,” la ong u Sangma ha ki nongthoh khubor.
“Nga sngew ba wat ki paidbah ba bun balang ruh ki dei ban pynsawa ïa ka sur bad pynpaw ïa ki jingsngewkhia jong ki ha ka rukom kaba dei,” u la ong haba pynpaw ïa ka jingsngewkhia kaba jur halor ka jingbym sngewthuh bad jingbym shimkhia jong ka Sorkar ïa ka bha ka miat jong ki nongtrei ka GHADC, kiba la ïakhih ha ka rukom ba jai-jai naduh ka 7 tarik u Naitung.
U la pyntip ba ki MDC ki la pynpaw shai ïa ki mat kiba ïadei bad ka GHADC, da kaba kdew ïa ka jingbym sngewthuh bad jingbym shimkhia jong ka Sorkar.
“Ki la pan ïa ka jingïarap jong u Lat bad kyntu ïa u ban rah ïa kane ka mat sha ki bor ba dei khmih ha Delhi bad ka tnad treikam ka Sorkar Pdeng kaba dei khmih,” la bynrap biang u Sangma.
Da kaba pynpaw ba ka dei ka mat kaba sngewkhia ïa baroh ha ka Jylla, u Sangma u la ong, “Ka Jylla Meghalaya mynta ka sakhi ïa kaei-kaei ka bym pat ju jia ha ka kyrdan jong ka jingbym sngewthuh ha kaba ka Sorkar ka pynïaid ïa ka mat ba ïadei bad ka GHADC.”
“Ki nongtrei ka GHADC kim shym la ïoh ïa ka tulop jong ki ha kine ki 43 bnai ba la dep bad phi lah ban sngewthuh ïa ka jingktah halor ka jingtreikam jong ka ADC baroh kawei. Kumta, hap ban shimkhia bha ïa kane ka mat bad ngi lah ban ïohi ba u Lat u la sngap ïa ki MDC bad ki la ai ïa ka jingai jingmut jong ki,” u la bynrap.
U MDC ka Kharkutta, u Cherak W. Momin u la pyntip ba ka kynhun khamtam ki dkhot jong ka District Council ki la kyntu ïa u Lat ban pyndonkam ïa ka bor jong ka riti-synshar ka ri katkum ka Para 16 jong ka Khyrnit ba 6 ban khot ïa ka Dorbar kyrpang jong ka Council khnang ban weng ïa ki mat ba kongsan kiba ktah ïa ka bha ka miat jong ki paidbah ka Ri-lum Garo hadien ba la pynsangeh kynsan ïa ka jingshong Dorbar ba dang shen jong ka Council.
U la ong ba ki dkhot ki la dawa na u Lat ba un bthah ïa ka Sorkar Jylla ban mang pisa khnang ban pynkhuid ïa ka tulop/’arrear’ ba sahteng – kaba 42 bnai jong ki nongtrei ka GHADC, kaba la ïalam sha ka jingïakhih bad ka jingdkhoh ha ka jingtreikam.
Ki MDC ka TMC ki la kyntu ruh ïa u Lat ba un bthah ïa ka Sorkar Jylla ban thaw ïa ka Meghalaya State Finance Commission, kumba la bthah hapoh ka ‘Tripartite Agreement’ jong u snem 2014, khnang ban pyntikna ïa ka jingbishar hok ha ka liang ka pisa-tyngka bad ban weng ïa ka jingeh ha kaba ïadei bad kane ka bynta.
“Ngi la kyrpad ruh ïa u Lat ba un bthah ïa ka Sorkar Jylla ban pynsted ïa ka kam ban bishar bniah bad pynbna ïa ka ‘Codified Garo Customary Law’ kum ka ‘Statutory Enactment’ hapoh 8 bnai,” la ong u Momin.
Haba kylli, u MDC ka Kharkutta u la ong, “Ngi sngewkmen shibun ba u Lat u la jubab ha ka rukom ka jingmanbha bad ngi khmih lynti ba da ka jingtuklar jong u, yn sa lah ban pynbeit ïa ki jingeh.”
Ïa kawei pat ka jingkylli, u Momin u la pynkynmaw ba ha u snem 2015, ka tulop ba sahteng ka long tang saw bnai.
“Naduh u snem 2015 haduh mynta, mano ba pynïaid ïa ka GHADC? Watla ki lah ban pynpaw ïa kino-kino ki mat, ka paw shai bha ba ha u snem 2015 haba ki shimti ïa ka kam, ka tulop kaba dang sahteng ka long tang saw bnai bad mynta ka la long 43 bnai,” u la ong haba dawa na ka Sorkar ban pynbeit mardor ïa ka jingeh kaba mynta na bynta ka jingmyntoi jong ka GHADC.