
Kynsai M. Khonglah
Kitei ki Bills ki la long Aiñ ha ka por ba long CEM i Bah Beckstar Wanñiang ka HSPDP bad Chairman i Bah Dlosing Lyngdoh ka APHLC (Ban shu pynkynmaw).
Ka jingkylla ha ka saiñ pyrthei ki la rung ruh hapoh District Council bad la don ki party kiba mih thymmai bad kiba la jah noh ruh, hynrei na kawei ka por sha kawei pat ka por, ka Executive Committee ka KHADC ka la pynrung biang ha ka Dorkar bad tynruh ïa u Governor ban soi ba kin long Aiñ. Kitei ki social Bills ki kynthup ïa ka law of inhe-ritance, land laws, Khaïi Lineage – ka jingai jait kmie ai jait kpa ha ka imlang sahlang ka Jaitbynriew. Ka District Council ryngkat bad u Nongbishar ka District Council Court kila ïa shong bad ïa draft bha ïa kitei ki Bills da ki snem. Ka “Durbar ki sengbhalang” – 9 tylli ki NGOs – Sengbhalang la ju khyllie shi khyllie biang ban ïa taiñia hadien ki elekshon ha KHADC bad dei ha ka 2005 ba u Lat u la soi bad mynjur bad ka la long Aiñ.
Ka Jaidbynriew ka ju kulmar bad ynnai ïa batai ïa ka jingjyllei ki cases hapoh ki Kashari la kulmar hi thlim. Dei na kata ka daw ba u Rangbah Bah Hopingstone Lyngdoh u la ong ba dei ban don da ki jingthoh bad da buh ha ki jingthoh ïa ki riti ki dustur. U Bah Brington Buhai Lyngdoh ula ioh pdiang ïa kitei ki Bills ban study ula ai ka Statement ba ka “Khasi Social Custom of Lineage” ba la dep passed da ka KHADC ka dei ka jingbatai “defination of the Existing Khasi Customary Laws” ïa kitei ki Bills lah ban ioh da kaba apply sha ka Legislative wing ka District Council.
Ka Jaidbynriew Khasi bad Garo ka dei kawei na ki 52 tylli ki races ha ka pyrthei kiba ai jait sha ka kmie. Ka KHADC ka la shon bad circulate ïa kitei ki Ain bad phah sha ki Dorbar Shnong,Dorbar Hima, ki elaka, ki Sardarship na ka bynta ka public opinion lada ngam bakla naduh ka snem 1988 ter ter.