
Jowai Nailar 12
Kum shibynta ban rakhe ïa ka International Youth Day ka District Integra-ted Strategy for HIV/Aids (Disha), Khliehriat Clus-ter ha ryngkat ka jingïatreilang bad ka Internal Quality Assurance Cell (IQAC) jong ka Thomas Jones Synod College kaba la kyrshan da ka Meghalaya Aids Control Society, Shillong, la pynlong ïa ka Intersified ICE Campaign, hapoh ka phang “Local Youth Actions for Sustainable Development Goals (SDGs) and Beyond”.
Ka jingïalap ba la sdang da ka Emelya Ch. Momin Assistant Commissioner West Jaiñtia Hills District ha ka 12 tarik u Nailar 2025 ha hall jong ka Thomas Jones Synod College, ka la pynsngewthuh paidbah shaphang ka jingpang HIV/AIDS bad ban kyntiew ïa ki rukom treikam kiba lait na ka jingma (safe informed practices) hapdeng ki samla.
Haba kren ha kane ka sngi, ka Emelya Ch.Momin ka la pynpaw ïa ka bynta ba kongsan jong ki samla ha ka jingïakhun pyrshah ïa ka jingpang HIV/AIDS.
Haba kdew ïa ka jinglong jingman ha West bad East Jaiñtia Hills ‘kam dei shuh ka jingma hynrei ka long ka jingeh kaba khaw’, ka la ong ba ïa ka Intensified ICE Campaign la thmu ban ïasam ïa ki jingtip kiba thikna, ban kyntiew ïa ka jingtest kloi, ban pynshlur ïa ka rukom treikam kaba shngaiñ.
Ka la ban jur ruh da kaba ong ba ka jingpang HIV/AIDS kam dei tang ka jingeh ha ka liang ka koit ka khiah hynrei ka dei ruh ka jingeh ha ka imlang sahlang, ha kaba ka jingshah ñiewbeiñ bad jingshah ibeiñ ka la khanglad ïa kiba bun ban wad jingïarap ne shah sumar.
“U briew uba im bad u HIV u dei nyngkong eh u briew uba dei hok ban ïoh ïa ka burom, ka jingsngewrit bad ka jingkyrshan”, ka la pynskhem.
Haba kren sha ki samla ka la kyntu ïa ki ban long ki Ambassador jong ka jingpynsngewthuh, ban pyndonkam ïa ka sur jong ki ha ki kamra klas, hapdeng ki paralok bad hapoh ki shnong ki thaw ban ïasam ïa ki jingshisha ki jingeh, ka jingsngew pyrshah bad pynshlur ïa ka jingtest. Ka la khot ïa ka jingïatreilang khnang ba ka Meghalaya kan long ka jylla kaba ïaleh pyrshah ïa u HIV da ka jingtip bad jingsheptieng bad ka jingsngewrit ka kham khlaiñ ban ïa ka jingshah ñiewbeiñ.
U Bah Sandy Tariang u nongpynïaid ïa ka prokram jong ka kynhun, ula pynpaw ïa ka jingsngewkhia halor ka jingnang kiew jong ka jingpang HIV bad ka jingshah ñiewbeiñ bad jingshah lehbeiñ kaba ki briew kiba im bad kiwei kiwei ki kynhun kiba don ha ka jingma kaba khraw.
Ula kdew ruh ba ka West bad East Jaintia Hils ka noh synniang haduh 5,000 ngut ki nongpang HIV kumba mar shiteng na ki jylla baroh.
Ula batai kum ka jingkynthoh halor ki jingeh, ka seng riewlum (NACO) ka la wanrah ïa ka Intensified ICE Campaign ban weng ïa ki jingduna ha ka jingpynsngewthuh bad ban ïakhun pyrshah ïa ka jingsngewpher jaitbynriew.
U la ong ba ka jingïalap jong ka IICE kan pyndonkam da ki jingïalang paidbah, ki prokram pynsngewthuh, ki jingïalehkai tynrai, ki prokram kolshor ban pynïadei bad ki paidbah bad ban pynphriang ïa ki jingtip kiba thikna khamtam hapdeng ki nongkyndong.
“Kane ka jingïalap kan kynthup ïa kumba 150 tylli ki shnong ha West bad East Jaiñtia Hills da kaba pynleit jingmut bha ha kaba ïadei bad ka jinghikai ïa ki khynnah skul ha ki skul bad kolej. Ka jingïalap kan ïaid na ka bynta haduh ar bnai shiteng ha ka District” ula ong.
Ka Dr. A. Nongbri, Principal Thomas Synod College pat ka la pynshlur ïa ki samla pule ban ïohi ïalade kum ki nongïalam ha ka lawei, ki nongthaw jingmut bad ki nongpynkylla, da kaba sdang na ka jingpynïaid ïalade bad ka jinglong ba janai ban long kiba ïaineh bad kiba hok. Ka la pynkynmaw ïa ki ban burom ïa ka jingaiti jong ki kmie ki kpa bad ban pyndonkam hok ïa ka jinglong sa, mla jong ki.
Shuh shuh ka la maham ruh ha ba iadei bad ki kor technology kaba lah ban long ka atiar bad ka jingpynshoi, da kaba kyntu ïa ki samla pule ban pyndonkam ïa ka da ka jingshemphang.
La pynlong ruh ïa ka jingïaid paidbah ha kaba ki samla pule ki la rah ïa ki plakad bad ki banner kiba don ïa ka khubor halor ka jingïada na ka jingpang HIV/AIDS.