
Shillong, Nailur 09
U Symbud Myntri Rang-bah ka Jylla ba khmih ïa ka tnad District Council Affairs (DCA), u Bah Prestone Tynsong ha ka Sngi Ba-ar u la ong ba ka Sorkar Jylla kam don kano-kano ka jingthmu ban tuklar ne pynkheiñ ïa ki bor jong ki lai tylli ki Autonomous District Council (ADC) lyngba ka jingtyrwa song jingïarap ban siew tulop sha ki nongtrei ne ka “bailing out packages”.
Katkum ka jingong jong u, ka rai jong ka Sorkar ban thaw ïa ka State Committee bad lai tylli ki Sub-Committee ka long ban pyntikna ïa ka jingskhem kaba neh ha ka liang ka pisa-tyngka bad ban sdang ïa ki jingpynkylla ha ki ADC.
Haba jubab ïa ka ‘Short Duration’ kaba la wanrah da u MLA ka VPP na Nongkrem, u Bah Ardent M. Basaïawmoit, u Bah Tynsong u la ong ba ki kyndon treikam jong ki komiti ki kynthup ïa ka jingïakren bad ki ADC, ban pan ïa ka jingmynjur jong ki, bad ban ïakren halor ki jingpynkylla kum ka polisi thungkam, ki kam ba ïadei bad ka jingshakri, bad ka polisi thied mar.
“Ka kyndon treikam (jong kine ki komiti) hi ka kren ba kam don satia kano-kano ka jingthmu ba rieh kumba la kdew da u MLA ka Nongkrem, uba la kynnoh ba kane ka jingpyntreikam ka long ban ïoh pynïaid ha baroh ki ADC – ka bym long satia kaba shisha,” u la pynpaw.
“Nga hi nga sngew ba kane ka dei ka Sorkar kaba nud ban pynbna ne ban tyrwa ïa kum kine ki ‘bailing out packages’ hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbah. Ym don kawei pat ka Sorkar kaba la leh ïa kane haduh mynta. Dei tang kane ka Sorkar kaba la shimkhia bha ïa kane wat hapdeng ka jingshisha, hooid ngi don ka jingeh ha ka liang ka pisa-tyngka hynrei haba peit ïa ka jinglong-jingman jong ki nongtrei ki ADC, kumta khatduh khatwai, ka Sorkar ka hap ban tuklar hynrei kam mut pat ba ngi palat ïa ka bor jong ki ADC. Ka jingshim ïa ka jingkitkhlieh ka mut to ngin leit ban ïakren, to ngin don ka jingïakren kaba laitluid,” la batai u Symbud Myntri Rangbah ka Jylla.
U Bah Tynsong u la pynpaw ïa ki jingeh kiba khraw ha ka liang ka pisa-tyngka kiba ki ADC ki ïakynduh, da kaba kdew ïa ki jingduna ba jur ha ka ban pyndap ïa ki jingpynlut haba ïadei bad ka tulop.
Kum ka nuksa, ka Jaiñtia Hills Autonomous District Council (JHADC) ka pynmih khajna T.68.98 klur shisnem hynrei ka donkam T.102 klur tang na ka bynta ban siew tulop, kaba wanrah ïa ka jingduna kaba T.33.02 klur.
“Kumjuh ha GHADC, ka jingmih khajna la kumno-kumno ka long T. 14.15 klur, katba ki pynlut T. 84 klur ha ka tulop bad ka jingduna ka long T. 69 klur. Kane ka jia man la u snem. Kane ka jingeh kam shym la sdang tang ha u snem 2018-2019, hynrei ka ïai lum. Ha KHADC, ka jingpynmih khajna ka long T.46.11 klur katba ka jingpynlut tang ha ka tulop ka long T.72 klur, ka jingduna ka long T.25.9 klur man la u snem,” u la ong.
“Haba ngi ïohi ïa kane ka jinglong, ka pyni ba ka Sorkar ka hap ban tuklar. Ngim ong ba ka Sorkar kan siew ïa ka tulop haduh kaba kut hynrei ngi kwah ban ai ka jingïarap pisa ne ka ‘bailing out package’. Kane ka dei ka jingthmu jong ka Sorkar,” la pynshai shuh-shuh u Symbud Myntri Rangbah.
U Bah Tynsong u la pynbna ruh ïa ka jingpynkylla kaba kongsan kaba la wanrah da ka Sorkar, da kaba bynshet ïa ka tnad District Council Affairs kum ka ‘Nodal Department’ na ka bynta ban ïatreilang bad ki ADC.
Haba ïadei bad ki jingeh ba ïakynduh da ki MDC na ki konstitwensi sor, u Bah Tynsong u la kdew ba ka Sorkar ka la poi sha ka jingkut jingmut ban ïakren bad ki MDC halor ki jingtyrwa ba ïadei bad ki skhim hapoh jong ka ’15th Finance Commission’.
“Ka ’15th Finance Commission’ ka la mynjur ïa ka pisa lyngba ki kam pynroi sor kaba dei ban pyntreikam da ka Municipal Board. Ka dei ka mat treikam na ka Sorkar India. Hynrei ngi la shong jingïalang bad ngi la poi sha ka jingkut jingmut ba namarba kane ka dei ka mat treikam jong ka Sorkar India hynrei ka Municipal Board kan ïamir jingmut bad baroh ki MDC kiba hap hapoh ki jaka sor na ka bynta kino-kino ki jingtyrwa skhim. Kata ka dei ka rai ba la shim ha ka 20 tarik u Jymmang, 2025 ha ka jingïalang bad ki MDC na ki jaka sor jong ka JHADC bad KHADC,” ong u Bah Tynsong.
“Hynrei nga tikna ba mynta, ka 15th FC ka la kut noh. Ha ka por ba ki leit jngoh, ki la dep khot lut ïa baroh ki ADC. Ka Sorkar Jylla ruh ka la wanrah ïa kane ka mat hakhmat ka 16th FC (ha ka por ba ka wan sha Shillong) lada lah ban wanrah ïa ka rukom treikam kaba suk namar haduh mynta, baroh kine ki 16th FC ki la wan jngoh lyngba ka tnad Panchayati Raj ka Sorkar Pdeng, hynrei hangne ngim don ïa ki Panchayati Raj” u la ong haba bynrap “Ïa ki mat la pynpaw hakhmat ka 16th FC bad nga tikna ba ngin sa lah ban ïoh ïa ka jubab kaba bha na ka 16th FC bad lehse ka jingai jingmut kan long ha ka liang jong ngi ban pynbeit ïa kane ka jingeh kaba ngi la don ha kine ki san snem ba la dep.”