Shillong, Nailur 10
Ka Meghalaya ka la sakhi ïa 236 ngut ki briew kiba shah ktah ha ka jingpang Japanese Encephalitis (JE) ha kine ki 2 snem ba la dep, ha ryngkat 89 ngut kiba la shah ktah ha u snem 2023-2024 bad 147 ngut ha u snem 2024-2025.
Ïa kane la pyntip da ka Myntri ka tnad ka koit ka khiah, ka Dr. M. Ampareen Lyngdoh haba jubab ïa ka jingkylli jong ka MLA ka TMC na Ampati, ka Miani D. Shira ha Ïingdorbar Thawaiñ ha ka Sngi Balang.
Ka Dr. Lyngdoh ka la ong ba ka tika JE ka long shi bynta jong ka ‘Universal Immunization Programme’ na bynta ki khyllung kiba 9-11 bnai bad 16-23 bnai. Ka Sorkar ka la ai jingmut ban kner ïa ka jingai tika sha ki jaka ba bun ki jingpang ba ïoh na u ‘kaiñ pyrjong.
Ha kajuh ka por, ka la pynpaw ïa ka jingdonkam jong ka jingpynsngewthuh paidbah bad ka jingïalang hapdeng ki tnad treikam bad ki distrik ban khang lad ïa ka jingsaphriang jong ka JE.
Ka Myntri ka la pyntikna ba ka Sorkar ka shimkhia bha ïa kane ka jingpang bad ka la buh kyrpang ruh ïa ki ‘Lab’ ban peitngor.
Ka la kdew ba ka tnad ka dang khmih bniah halor ka jingdonkam ïa ki jaka ba la buh kyrpang ne ki ‘Lab’ ha man ki distrik bad ka dang trei ban kyntiew ïa ka jingdon ki nongtrei, kynthup ïa ki ‘Microbiologist’ ban kyrshan ïa ka jingpeitngor bad ka jingpeit bniah.
Haba kylli ïa ka daw halor ka jingduna ki nongpang ha Ri-lum Garo haba ïanujor bad ka Ri-lum Khasi Jaiñtia, ka Dr. Lyngdoh ka la pynshong nongrim halor ka jingkiew ha ka jingdon kiba ai tika ha Ri-lum Garo. Ka la ban jur ba ka jingai tika ka long kaba kongsan ban ïada na ka jingpang bad kyntu ïa baroh ki dkhot jong ka Ïingdorbar ban pynshlur ïa ki nongshong shnong ban shim ïa ki tika.
Ka Myntri ka la pynthikna ba ka Sorkar ka dang trei shitom ban ïakhun pyrshah ïa ka JE bad ka la shim ruh ïa ki sienjam ban kyntiew ïa ka jingpeitngor, ka jingpeit bniah, bad ka jingpynsngewthuh paidbah.
Ka la kdew ruh ba ka Sorkar ka kyrshan ïa ki kyrtong ban shimkhia ïa ka jingduna ha ka liang ki nongtrei ha ki jaka ba bun kiba shah ktah ha ka JE.
Haba jubab ïa ka jingkylli u MLA ka VPP, Bah Ardent M. Basaïawmoit, ka Dr. Lyngdoh ka la pynshong nongrim ba ka jingduna jong ki briew kiba shah ktah ha ka JE ha Ri-lum Garo ba ka dei namar ka jingbun kiba la ai tika ha kane ka thaiñ.
Katkum ka jingong ka Myntri, ka jingai tika ha ki distrik ka Ri-lum Garo ka kham heh, kata naduh 80% haduh 95% (East Garo Hills-80%, North Garo Hills-84%, South Garo Hills-92%, South West Garo Hills-93%, West Garo Hills-95%), haba ïa nujor bad ka East Khasi Hills, kaba long 71%, bad Ri-Bhoi-82%.
Ka Dr. Lyngdoh ka la ban jur ba ka jingai tika ka long kaba kongsan ban ïada bad khang lad ïa ka jingpang bad kyntu ïa ki nongshong shnong ban shim ïa ka tika ban ïada ïalade.
Na ka liang ka Myntri ka la pynthikna ruh ba ka Sorkar ka trei shitom ban weng ïa ki jingsngewthuh bakla shaphang ka jingai tika bad ban pynshlur ïa ki nongshong shnong ban shim ïa ka tika.
Shuh shuh ka la kyntu ïa ki dkhot ka Ïingdorbar ba kin kyrshan ïa ki jingpyrshang jong ka Sorkar ban kyntiew ïa ka jingai tika.
