Ka Sorkar ka la kut jingmut ban pynkupbor ïa ki 3 tylli ki ADC

U la pynpaw ba ka Sorkar Jylla kala pynshai sha ka 15th Finance Commission khnang ba ki jingai jingmut halor ka SFC kin ym treikam satia ha Meghalaya.

Shillong, Nailur 11

U Symbud Myntri Rangbah ka jylla u Bah Prestone Tynsong uba khmih ruh ïa ka tnat District Council Affairs (DCA) u la kular ba ka Sorkar Jylla kala kut jingmut hok ban pynkupbor ïa ki lai tylli ki Autonomous District Council (ADC) bad kala ïai buddien bad ka Sorkar India ban mynjur ïa ka 125th Constitutional Amendment Bill.

“U Myntri Rangbah la bunsien u la ïakynduh ïa u Myntri ka tnat Kam Pohïing ka Ri bad kyrpad ban mynjur noh kham kloi ïa ka Constitutional (125th Amendment) Bill, 2019,” ong u Bah Prestone haba jubab ïa ka ‘resolution’ ba la wanrah da u Nongïalam ka Liang Pyrshah u Mukul Sangma ha ïingdorbar ha ka sngi Palei ba kyntu ïa ka Sorkar India ban pynkylla ïa ka Article 280 jong ka Riti Synshar ka Ri khnang ban pynkupbor ïa ka Finance Commission ba kan ai jingmut ïa ki lynti ban nang pynheh ïa ka ‘Consolidated Fund’ ka Jylla ban pyndap ïa ki jingdonkam ki ADC.

U Bah Prestone u la kular ba ka Sorkar Jylla kala kut jingmut hok ban pyndep ïa kaei kaba la buh da ka riti synshar ka ri ha kaban pyntreikam ïa ka State Finance Commission mar syn treikam ka Amendment.

“Halor kane, shisien ba ka 125th Constitutional Amendment Bill kala treikam, ka Sorkar kan hap ban pyntreikam ïa ka State Finance Commission katkum ka jingbuh jong ka riti synshar ka ri,” u la ong.

U pyntip ba ha ka jingtyrwa sha ka 16th Finance Commission kaba wan iuhkjat ha Meghalaya ban ïoh ïa ki jingai jingmut jong ka Sorkar Jylla bad ïakynduh ruh ïa ki ADC, ka Sorkar Jylla kala ai jingmut ba kan pynbteng ïa ka lynti ïaid jong ka 15th Finance Commission da kaba ai jingmut ïa ki ‘grant’ sha ki ADC.

“Ka Sorkar Jylla kala ai jingmut ruh sha ka 16th Finance Commission ba kan pynjynsur ha ka plan bad shah ban pyndonkam ïa ka ‘Untied Grant’ na ka bynta ki sobjek ba hap hapoh ka 6th Schedule ym ban pynkut tang jong ka 11th Schedule. Kane kan ailad ïa ki ADC ba kin pynïaid beit ïa la ki kam kiba ïar,” ong u Bah Prestone haba pynpaw ba ka Sorkar ka ithuh ïa ka jinglong jingman ban pynthikna ïa ka jingïoh pahuh ki ADC ïa ka pisa ba kin lah pyndep ïa ki kam bala buh hapoh ka Sixth Schedule.

Hashuwa haba batai shaphang ka histori ka Sixth Schedule bad ka 73rd bad 74th Constitutional Amendment, kiba kdew ïa ka rukom treikam ba kyrpang jong ki ADC, u Bah Prestone u la pyntip ba ïa ka Meghalaya la pyllait na ka jinghap thaw ïa ka State Finance Commission (SFC) katkum ka Article 243M jong ka Riti Synshar ka Ri.

U la kdew ruh ïa ki jingai jingmut jong kiba bun ki Finance Commission, kynthup ka Twelfth, Thirteenth bad Fifteenth Finance Commission, kiba ai jingithuh ban pyllait ïa ka Meghalaya na ka jingtreikam ka SFC.

U la pynpaw ba ka Sorkar Jylla kala pynshai sha ka 15th Finance Commission khnang ba ki jingai jingmut halor ka SFC kin ym treikam satia ha Meghalaya.

U Symbud Myntri Rangbah u la kren ruh halor ka Meghalaya State Finance Commission Act, 2012, kaba la pynlong aiñ da ka ïingdorbar thawaiñ ka Jylla wat hapdeng ka jingpyllait noh ka Riti Synshar. U la ong, “Ïa kane ka aiñ ym pat shym la pynmih bad dang shu buh kumto ïa ka”.

Halor ka jingtyrwa ban pynkylla ïa ka Article 280 (3) jong ka Riti Synshar, kaba aibor ïa ka Union Finance Commission ban ai ïa ki jingmut halor ki lad ki lynti ban nang pynheh ïa ka ‘Consolidated Fund’ jong ki Jylla ba kan nang lah pynheh ïa ka song pisa ki ADC, u Bah Prestone u la ong, kane ka Amendment ka dei ka kyndon kaba pdiang na ka bynta ki ADC bad kan pynthikna ïa ka jingsam song pisa kaba kham heh sha ki.

Haba hun ïa ka jubab, u Nongïalam ka Liang Pyrshah u la pynbna ïa ka rai ban weng noh ïa ka ‘resolution’ hashuwa ban buh ïa ka sha ka jingïathep vote hapoh ka ïingdorbar.