New Delhi, Naiwieng:
Ka jingkahdum kaba jur ka la ktah ïa ki katto katne ki bynta jong ka thaiñ ba shaphang Shatei-lam-Mihngi jong ka ri India, kynthup ïa ka Delhi-NCR bad ki thaiñ ba marjan, ha ka 8 tarik u Naiwieng, ha kaba bun ki jaka ki la pyntip ïa ka jinglong jingman jong ka lyer kaba ‘sniew’ haduh kaba ‘kham sniew’ katkum ka jingkhmih na ka Air Quality Index (AQI), katkum ki jingtip na ka Central Pollution Control Board (CPCB).
Ki nongleit nongwan ki mih ha ka step kaba rben hapdeng ka jingkiew ka jingjaboh ka lyer, ha Noida, India, naduh ka sngi Thohdieng.
Katkum ka CPCB, ïa ka jinglong ka lyer la thoh “ba ka khuid” haba ka AQI ka don hapdeng ka 0-50, bad ka kylla “ba jur ka jingjaboh” haba ka la palat ïa ka 400. Ki jingpule ha kylleng kine ki 10 tylli ki jaka ki dang sah jngai palat ïa ki pud ba lait, kaba pynpaw ïa ka jingeh jong ka jingjaboh kaba la saphriang kylleng ka Delhi, Haryana bad Uttar Pradesh.
Ki riew shemphang ha ka koit ka khiah ki dang bteng ban kyntu ïa ki nongshong shnong, khamtam ïa ki khynnah, ki tymmen, bad kito kiba don jingpang ha ka rukom ring bad pynhiar mynsiem, ban khanglad ïa ka jingleit bad ka jingmih shabar ïing.
Ha ka nongbah jong ka ri, ka sorkar Delhi bad ka Municipal Corporation of Delhi ki la pynkylla ïa ka por treikam jong ki ophis namar ka jingjur ka jingjaboh ka mariang.
Ki nongbah kiba sniew tam ka AQI ha India mynta ka sngi ki kynthup ïa ka Delhi ka dei kaba ha khlieh duh ha ka thup jong ka jingjaboh, ha kaba ka ITO ka la pynpaw ba ka AQI ka long 373 haduh ka por 8 baje mynstep, bad ka Mundka ka sahdien haduh 363, baroh ar ki hap ha ka kyrdan “ba jaboh bha” kaba lah ban ktah jur wat ïa ki briew kiba koit ba khiah. Kawei pat ka jaka ha Delhi, ka Anand Vihar, ka don ruh ha ka kyrdan kaba sniew tam ka lyer, ha kaba ka AQI, ka long 352, ong ka khubor jong ka CPCB.
Ha Ghaziabad, ka thaiñ Vasundhara, ka ïoh 353, kaba la buh ïa ka hapdeng ki jaka ba jakhlia tam ha katei ka sngi. Ka Sector 62 jong ka Noida ka la bud sa 309. Ka Hapur jong ka Uttar Pradesh, ka HUDA Sector ka long 280 ngut.Ka Baghpat, ka thaiñ Sardar Patel Inter College ka dang sah napdeng ki jaka ba la shah ktah bha, kaba pyni ïa ka jingjaboh kaba dang ïai bteng ha kylleng ka thaiñ Sepngi jong ka Uttar Pradesh ruh kumjuh.
Nalor ka NCR bad ka Uttar Pradesh, ka Panipat jong ka Haryana, ka ïathuh ba ka lyer, ka la sniew shaba palat, ha kaba ka Sector 18, ka ïoh ïa ka AQI, kaba 310.
Ka thaiñ jong ki pulit jong ka Jind ka la ïathuh ba ka AQI ka long 294. Ka tnat HUDA jong ka Fatehabad ka la ïoh 292 ngut, kaba pyni ïa ka jinglong jingman kaba sniew ha kylleng ka Haryana.Ha Panchkula, ka Sector 6 ka long 268, ha Panchkula, Sector 6 logged 268. Ha Sirsa, ka F Block ka la pynpaw ïa ka AQI kaba 225, kaba la kheiñ kum ka “ba jaboh.”
