Iap 13 ngut ba leit thombor ka Israel ha ka jaka ki phetwir ha Lebanon

Sa katto katne ngut kiwei pat ki heh jong ka Hamas, ki la ïap ha ki jingshah thombor naduh katei ka por.

Lebanon, Naiwieng:

Ka jinghiar thma liengsuiñ jong ka Israel ïa ka ktem phetwir jong ki nong Palestine ha ki bynta ba shathie jong ka Lebanon ha ka sngi thohdieng ka la ïap ïa 13 ngut ki briew bad bun ngut kiwei pat ki la mynsaw, ong ki lad pathai khubor jong ka sorkar jylla bad ki heh sorkar. Katei ka dei ka jinghiar thma kaba shyrkhei tam ia ka Lebanon, naduh ba la sangeh iasiat ha ka thma Israel bad ka Hezbollah shisnem mynshwa.

Kane ka jingbthei jong ki drone ka la tynrah ïa kawei ka kali ha ka jaka ieng kali jong kawei ka jakamane Muslim (Mosque) ha ka ktem phetwir ha Ein el-Hilweh kaba don harud jong ka nongbah Sidon kaba don harud duriaw, la iathuh ki lad pathai khubor jong ka sorkar. Ka tnat ka koit ka khiah jong ka Lebanon, ka iathuh ba 13 ngut ki briew, ki la iap bad sa katto katne ngut kiwei pat, ki la mynsaw, ha katei ka jingshah thombor liengsuin, khlem da ai jingtip shuh shuh.

Ki lehnoh Hamas, kiba don ha katei ka jaka, ki la khanglad ia ki nongthoh khubor, ba kin poi sha katei ka jaka, namar ba ki kali kit nongpang, ki la mareh ban pynkit ia kiba mynsaw bad kiba iap.

Ki shipai Israel, ki iathuh ba ki la thombor ia kawei ka jaka ai jinghikai jong ka Hamas, kaba la pyndonkam ban pynkhreh ia ka jinghiar thma pyrshah ia ka Israel bad ki shipai jong ka. Ka la bynrap ruh ba ki shipai Israel kin bteng ban leh pyrshah ïa ka Hamas ha kano kano ka jaka ba katei ka kynhun ka treikam.

Ka Hamas ka la pynrem ia katei ka jingshah thombor ha ka kyrwoh kaba la ong ba katei ka jingshah thombor ka la ktah ia ka madan ialehkai bad kyntait ba ka dei ka jaka ai jinghikai.

Ha kine ki ar snem ba ladep, ki jinghiar thma liengsuiñ jong ka Israel ïa ka Lebanon ki la pynïap ïa ki phew ngut ki heh jong ka kynhun lehnoh Hezbollah bad kumjuh ruh ki kynhun jong ka Palestine kum ka Hamas.

U Saleh Arouri, uba dei u deputy political head jong ka Hamas bad uba dei ruh u nongseng jong ka kynhun shipai jong katei ka kynhun, ula ïap ha ka jingshah thombor jong ki drone ha kawei ka jaka ba shathie jong ka Beirut, ha ka 2 tarik u Kyllalyngkot, 2024. Sa katto katne ngut kiwei pat ki heh jong ka Hamas, ki la ïap ha ki jingshah thombor naduh katei ka por.

Ka Hamas kaba la sdang ia ka thma ha ka 7 tarik u Risaw 2023 ha ka thaiñ Shatei jong ka Israel, kaba la pyniap ia kumba 1,200 ngut ki mynsiem briew. Ka la wanrah pat ia ka jingleit hiar thma bad ka kput jong ka Israel ha Gaza Strip kaba la pyniap da ki phew hajar ngut ki nong Palestine haduh mynta.

Shi sngi hadien ba la sdang ka thma Israel bad ka Hamas, ka Hezbollah ka la sdang ban siat roket sha ki jaka sah jong ki Israel ha khappud. Ka Israel ka la jubab da kaba siat bom bad hiar thma da ki liengsuiñ ha Lebanon, bad ki arliang mamla ki la shah khang ha ka jingïakynad kaba nang jur kaba la kylla long ka thma kaba pura ha kaba kut jong u Nailur 2024.

Katei ka thma, ka dei kaba dang shen eh na ki katto katne ki jingialeh, kiba don bynta bad ka Hezbollah, ha ki saw phew snem ba ladep, kaba la pyniap ia palat 4,000ngut ki briew ha Lebanon, ba kynthup da ki spah ngut ki riew paidbah, bad ka la wanrah ia ka jingpynjot kaba kot sha ka $11 billion, katkum ka jingkhein jong ka World Bank. Ha Israel, ki don 127ngut kiba iap, kynthup ia 80 ngut ki shipai.

Ka thma ka la kut ha kaba kut jong u Naiwieng 2024 da ka jingsangeh thma kaba la pynlong da ka U.S. Naduh katei ka por, ka Israel, ka la pynlong da ki phew tylli ki jinghiar thma da ki liengsuiñ ha Lebanon, da kaba ong ba ka Hezbollah, ka dang pyrshang ban tei pat ïa ki jinglah jongka.

Ka tnat ka koit ka khiah jong ka Lebanon, ka iathuh ba palat 270 ngut ki briew, ki la iap bad kumba 850ngut, ki la mynsaw, na ka jingleh jong ki shipai Israel, naduh ba la sangeh iasiat.