
New Delhi, Nailar:
Katkum ka Economic Survey 2022-23, kumba 65% jong ki briew ka ri ki sah ha ki jaka nongkyndong bad 47% jong ki briew ki shañiah ha ka rep ka riang ban kamai jakpoh. Ka kam rep ka dei kaba shong ha ka por bad ka donkam ïa ki kam ha ka por kaba biang ban pynthikna ka jingseisoh. Ki mar kiba pyndonkam ha ki kam rep ki long kiba donkam bha ha ki kam rep bad ka jingpynbiang ïa kine bad ki jingshakri bapher bapher ki long kiba kongsan ha ka jingkyntiew ïa ka ïoh ka kot na ka kam rep.
Ha India, ka rynsan jong ki jingshakri ban pynbiang ïa kine ki jingdonkam ka long kaba bun bynta bad ki don ki rynsan bapher bapher na ka bynta ki symbai, ki dawai sboh, ki dawai khñiang bad ki tiar rep kiba kyntiew ïa la ki jingdonkam. Shuh shuh, ka jingdonkam ïa ka jingtest ïa ka khyndew, ki symbai, ki dawai sboh bad ki jingtip shaphang ki skhim bapher bapher kiba ïadei bad ki nongrep ki poi sha ki nongrep lyngba ki kynhun bapher bapher ha ka rukom ka bym ïaid ryntih. Kane ka rukom treikam kam lah ban pynbiang ïa ka jingtip sha ki nongrep khnang ba kin lah ban shim ïa ki rai kiba dei.
Ka jingpynbeit ïa kane ka shong ha ka jingpynbiang ïa kawei ka rukom pynbeit ïa ki nongrep hapoh kawei ka kynhun kaba kyrshan da ka Sorkar ba ki nongrep ki lah ban shañiah bad bud. Mynshuwa ki kam shimet ki la pyrshang ban pynbud ïa ki jaka pdeng na ka bynta ki jingdonkam jong ki nongrep bad ai jingshakri ïa ki hynrei kiba bun na kine kim shym la urlong.
Kumta ka la mih ka jingpyrkhat ban pynkylla ïa ki dukan dawai sboh ba la don lypa ba ki nongrep ki ju leit bha sha ki Pradhan Mantri Kisan Samriddhi Kendra (PMKSK), kawei ka jaka pdeng khnang ban pynbiang ïa ki jingdonkam jong ki nongrep. Kane ka prokram ba la sdang da ka Sorkar Modi ka la wanrah ïa ka jingkylla ha ki kam rep jong ka India. Da ka jingthmu ban pynkup bor ïa ki nongrep bad kyntiew ïa ka roi ka par ha ki kam rep, ki sienjam hapoh kane ka prokram ka pyrshang ban pynsuk ïa ka jingïoh ïa ki tiar rep, ka jingtip bad ki jingai jingshakri kiba kyntiew ïa ka jingim jong ki nongrep bad kaba kyntiew ruh ïa ka roi ka par jong ka ri.
Hapoh ka prokram PMKSK, kumba 2, 80,000 tylli ki dukan dawai sboh ki dang shah pynkylla sha ki jaka pdeng na ka bynta ki nongrep. Ka PMKSK ka peit bniah ïa ka jingpynbiang ïa ki jingshakri bad ki tiar kum ki dawai sboh, ki symbai, ki dawai khñiang, ki kor bapher bapher bad ka jingpyndonkam ïa ki drone ban synreit dawai sboh bad dawai khñiang. Kawei na ki bynta ba kyrpang jong ka PMKSK ka dei ka jingpynbiang ïa ka lad ban test ïa ka khyndew bad ki symbai. Da kaba ai jingtip ïa ki nongrep shaphang ka jinglong jong ka khyndew bad ki symbai, kine ki jingshakri ki ai jingtip khnang ba ki nongrep kin lah ban shim ïa ki rai kiba dei, ka jingpyndonkam ïa ki tiar kiba ïahap bad ka jingseisoh kaba kham bïang. Kane ka kyntiew ïa ki kam rep kiba bha. Kumjuh ki PMKSK ki long ki jaka pdeng ban ïoh jingtip, ban ïasam jingtip shaphang ki mar rep bad ki skhim Sorkar. Kine ki jaka ki pynkup bor ïa ki million ngut ki nongrep. Kane ka sienjam kan pynthikna ïa ka jingseisoh ki jaka rep bad ka kamai kajih kaba bha ïa ki nongrep.Ka jinthmu ka dei ban pynsuk ïa ka jingim jong ki nongrep.
Ki jingjia ba dang shen ki pyni ïa ka jingjop jong ka Pradhan Mantri Kisan Samriddhi Kendra. Ha ka prokram ‘PM-Kisan Sammelan’ ba la long ha Sikar, Rajasthan ha ka 27 tarik u Naitung, 2023, u Myntri Rangbah Duh u la aiti 1, 25,000 tylli ki PMKSK sha ka ri. Ka jingïashim bynta jan 2 klur ki nongrep ka pyni ïa ka jinghun ki briew ïa kane ka sienjam.
Lah ban sngewthuh ruh ïa ka jingjop jong kane ka prokram lyngba ka jingïatylli bad ka jinghun jong kito kiba don bynta ha kine ki kam. Ka khana samari ba dang shen ka la pyni ba ka jingdon ki nongrep kiba leit sha kine ki centre ka la kiew 15- 20% bad ba ki kmen shaphang ki jingkylla naduh ka jinglong jong ki PMKSK haduh ki jingshakri ba lah ban ïoh na kine ki jaka. Ka jingdie ïa u nano urea ruh ka la poi sha ka T 6 klur lyngba kine ki PMKSK. Ki nongseng kam lajong ha ki kam drone kiba ïoh jingkyrshan na ki kompani dawai sboh ki dang ïasoh bad ki PMKSK ban kyntiew ïa ka jingsynreit ïa ki dawai sboh ha ka rukom kaba kham bha. Ka jingïasoh kaba kham bha hapdeng ki jylla, ki KVK, ki nongdie mar ka la wanrah ïa ka jingjop ha ka jingai jingtip bad ka jingai jingshakri ïa ki nongrep.
Kumta, ka sienjam PMKSK ka la don ka bynta kaba khraw ha ka jingpynkupbor ïa ki nongrep bad ka jingpynkhlaiñ ïa u budlum jong ka ïoh ka kot ka ri. Da kaba pynsuk ban ïoh ïa ki tiar, ka jingtip bad ki jingshakri ha ki kam rep, ka jingpynkupbor ïa ki nongrep da ka teknoloji ba thymmai bad ka jingpynshlur ïa ki kam kiba bha, ki PMKSK ki dang wanrah ïa ka juk jong ka jingriewspah ïa ki nongrep. Lyngba ka jingkyrshan kaba skhem na ka Sorkar bad kito kiba don bynta ha kine ki kam, ki PMKSK ki dang bteng ban wanrah ïa ka jingkylla kaba bha, ka jingpynkhlaiñ ïa ki kam rep bad kin dang don bynta ka jingtei ïa ki kam rep kiba lah ban kyrshan ïalade. (PIB).
Ki nong Manipur ki la ai burom ïa ki Martyr ha ka sngi ba la rakhe ïa ka “Manipuri Patriots Day” ha ka Sngi U Blei ha ka jingïalang kaba la long ha Manipuri Rajbari, Shillong. Ïa kane la pynlong da ka Manipuri Elders’ Consortium Shillong. Ha kane ka sngi la pynlong ruh ïa ka Leipung Phamba, kaba dei ka jingïalang bakyrpang ki nong Manipur, kum shi bynta ban wanrah ïa ka jingsuk jingsaiñ ha Manipur.