New Delhi, Nailur:
‘Vasudhaiva Kutumbakam’ – kine artylli ki ktien ki pyni ia ka jingngeit kaba jylliew. Ka mut ba ‘ka pyrthei ka dei kawei ka longïing’. Kane ka dei ka rukom peit rukom pyrkhat kaba ïar kaba pynshlur ia ngi ba ngin jam shakhmat kum kawei ka longïing khlem da peit ia u pud u sam, ka ktien ka thylliej bad ki jingngeit.
Ha ka G20 Presidency jong ka India, la wanrah ia ka jingkyntu ban nang jingiaid shaphrang ha ka nong-rim jong ka jinglong briew. Kum kawei ka pyrthei, ngi dang iatrei lang ban sumar ia ka pyrthei. Kum kawei ka longïing, ngi ai jingkyrshan iwei ia iwei ban kyntiew ruh ia ka roi ka par. Bad ngi dang ia iaid lang sha kawei ka lawei kaba long ka jingshisha kaba ym don ba lah ban len ha kine ki por haba khlaiñ ka jingiadei bad ka jingiatrei lang.
Ka jinglong- jingman ha ka pyrthei hadien ka jingwan lynshop jong ka khlam Covid ka la pher bad kylla shibun na ka pyrthei kaba ju long hashwa ka jingwan jong ka khlam ha ki por ba la leit bad ki don lai tylli ki jingkylla ba kongsan, ha ryngkat kiwei kiwei.
Kaba nyngkong ka long ba baroh kawei ka pyrthei mynta ka la sngewthuh ba ka long kaba donkam ban pyrkhat shuwa naka bynta ka longbriew- man briew bad ban ym pynleit jingmut than eh ha kiwei pat ki bynta kumba long ha ki por ba la leit.
Kaba ar pat, ka long ba ka pyrthei ka la sdang ban iohi ia ka jingdonkam jong ka jingai jingkyrshan bad ka jingdonkam ia ka jingkyrshan bad kumjuh ruh ka jingthikna ia ka jinglah ban pynpoi mar sha kylleng ka pyrthei.
Kaba lai, ka don ka jingkyntu ban don ka jingiatreilang ba bun bynta lyngba ki jingpynkylla ha ki kynhun jong ki ri ka pyrthei.
Ka G20 Presidency jong ka ri India ha kane ka kynti, ka la plie lad ia kine ki jingkylla.
Ha u Nohprah 2022, haba ka India ka la shimti ia ka Presidency na ka Indonesia, u Myntri Rangbahduh ka ri u la thoh ba ka jingkylla ha ka rukom pyrkhat ka dei ban wan lyngba ka G20. Kane ka la long kaba donkam bha ha kaba iadei bad ki thong jong ki ri ba dang kiew, ka thaiñ shathie jong ka pyrthei bad ka Africa.
Ka Voice of Global South Summit, ha kaba la don ka jingiashim bynta na 125 tylli ki ri, ka la long kawei na ki sienjam ba kongsan tam hapoh ka jinglong President jong ka India. Ka la long ruh ka kam kaba donkam ban lum ia ki jingmut na ka thaiñ shathie jong ka pyrthei. Shuh shuh, ka jinglong President jong ka India ha kane ka por ka la ioh ia ka jingiashim bynta kaba heh tam na ki ri Africa bad ka la ioh ban kynthup ia ka African Union kum ka dkhot ba pura jong ka G20.
Ka pyrthei kaba don ki jingiadei ka mut ba ki jingeh jong ngi ha ki kam bapher bapher ruh ki don jingiadei iwei bad iwei. Une u dei u snem ba Pdeng jong ka 2030 Agenda bad ki don bun kiba khuslai haba ki iohi ba ka jingiaid shaphrang jong ki SDG kam long kumba la thmu. Ka G20 2023 Action Plan ka long ban Pynstet ia ki SDG bad kane kan ialam lynti ia ka G20 na ka bynta ka jing pyntreikam ia ki SDG.
Ha India, ka jingim kaba iajan bad ka mariang ka long kumba ngi la iohi naduh ki por hyndai bad ngi la leh ia la ka bynta ban tehlakam ia ka jingkylla ka mariang wat ha kine ki sngi ba mynta.
Bun ki ri ha ka thaiñ shathie jong ka pyrthei ki don ha ka bynta bapher bapher jong ka roi ka par bad ki kam na ka bynta ka mariang ki dei ban long kiba iaid lang bad kane. Ki jingthmu na ka bynta ki kam ban iada ia ka mariang ki dei ban wan bad ki kam na ka bynta ka jingbei tyngka na ka bynta ka mariang bad ka jing pynioh ia ka teknoloji.
Ngi ngeit ba ka long kaba donkam ban kylla noh na ka rukom pyrkhat ban tehlakam ia ki kam bym dei ban leh, bad ngi dei ban peit pynban ia kaei kaba ngi lah ban leh khnang ban lah ban tehlakam ia ka jingkylla ka suiñbneng.
Ki Chennai HLP na ka bynta ka Sustainable & Resilient Blue Economy ki peit ia ka jing pynthikna haba iadei bad ka jingkhuid ki duriaw.
Ka rukom treikam ha kylleng ka pyrthei na ka bynta ka hydrogen kaba khuid bad ka green hydrogen kan mih na ka jingioh long President jong ka India ha ryngkat ka Green Hydrogen Innovation Centre.
