Ynda u lah thrang ïa ka jingkylla

Kaba kdew shai ba ngi don wat hapdeng jong ngi, kum ka jaitbynriew, ïa kiba da 'Khraw' shisha naduh ka 'Kyrdan' tad haduh ka 'Bor'.

D H Kharkongor

Man la ka San Snem ngi hap ban jied ïa ki ban mihkhmat, na ka bynta jong ngi lang baroh, sha ka ‘ïingdorbar thaw aiñ’, kata, naduh ïa ki ban mihkhmat sha ka ïing Dorbar Thaw Aiñ jong ka jylla tad haduh ki ban mihkhmat sha ka ïing Dorbar Thaw Aiñ jong ka Ri India hi baroh kawei. Nalor kitei ngi dang hap ruh ban jied sa ïa ki nongmihkhmat sha ka Autonomous District Council (ADC). Kumta lah ban ong ba man la ka San Snem ngi hap ban ïa jied ïa ki nongthaw aiñ. Ka mih namar kata ka jingkylli sa katno tylli ki Aiñ, lem bad ki Kyndon Aiñ, ngi dang donkam ? Hato tang kine ki Aiñ, lem bad ki Kyndon Aiñ, kiba ngi lah dep don lypa kim pat biang ? Ka mih ruh ka jingkylli, kaba kumno pat de kata ka jingpyntreikam ïa ki Aiñ, lem bad ki Kyndon Aiñ, kiba ngi lah dep don lypa ? Mano kita kiba dei ban pyntreikam ïa ki Aiñ? Hato ki la pyntreikam pyrkhing hi triang ïa kat ki Aiñ, kiba ngi lah dep don lypa?

Nga ngeit ngi baroh ngi ïohi ïa kane ka kharai kaba pynïakhlad ïa uba pahuh na uba kyrduh. Ngam tip pat de katno kiba ithuh shai ba kane ka kharai, kaba pynïakhlad ïa uba pahuh na uba kyrduh, ka la nang ïar bad ka la nang jylliew pynban kat nangmih ki sngi ki snem. Ki riewshemphang kiba ïohi jngai ki ju mana ba ka jingma kaba khraw tam eh ïa kano-kano ka jaitbynriew ne ka it ka hima ka dei ka jingïar bad ka jingjylliew than eh jong ka kharai kaba pynïakhlad ïa uba pahuhpahai na uba kyrduh.

Ha kine ki 6 – 7 snem ka mih sa ka kyntien ‘High Level’, ka kyntien kaba nga ngeit uba bun balang u sngewthuh shai ïa ka jingmut ka jong ka bad ruh ïaei ka thew ne ïano ka kdew. Ka kyntien kaba batai shai ba ynda mynta wat ha ka imlang ka sahlang ne ha ka jaitbynriew ka jong ngi ngi ruh lah don ki bapli kiba dei tang ki ‘Low Level’, kata, ki ‘Poh Kyrdan’, kiba ‘Tlot Bor’. Kaba kdew shai ba ngi don wat hapdeng jong ngi, kum ka jaitbynriew, ïa kiba da ‘Khraw’ shisha naduh ka ‘Kyrdan’ tad haduh ka ‘Bor’. Kiba ngi lah ban ong ba wat ka ‘Aiñ’ ruh ka tieng ka smiej thot thot ïa ki. Ka jingtieng kaba kat haduh ba kam banse ban phai syndon ïa ki da ka lyngkdong. Kaei kaei kaba pynpyrkhat ba ki ‘High Level’ ki dei kawei na ki daw ki dong jong ka jingnang ïar bad nang jylliew shuh shuh pynban kane ka kharai kaba pynïakhlad ïa uba pahuh na uba kyrduh.

Ka don ka jingma ynda haba ïar bad jylliew than eh ka kharai kaba pynïakhlad ïa uba pahuh na uba kyrduh. Ka don ka jingma ynda haba u paid byllien u la nang ithuh shai ba wat ka ‘Aiñ’ ruh ka phai kyrpang pynban da ka lyngkdong ïa ki ‘High Level’. Kaba katno tam ynda haba u paid byllien u ithuh ba kata ka juh hi ka ‘Aiñ’ ka kloi pat de ban khyrwit naphang tang ïa u ‘Low Level’, uba ha ka juh ka por u dei ruh uba tlot bor. Ka don ka jingma, ïa ka ‘jaitbynriew’ hi baroh kawei, ynda haba uba ‘Khraw’ naduh ka ‘Kyrdan’ lem bad ka ‘Spah’ tad haduh ka ‘Bor’ u shlan syndon tad haduh ban ñionbeiñ syndon hi ruh ïa u bapli u paid byllien uba ‘Rit’ naduh ka ‘Kyrdan’ tad haduh ka ‘jingdon jingem’. Ka don ka jingma ïa ka ‘jaitbynriew’ hi baroh kawei ynda haba uba ‘Khraw’ u leh meng leh sarong kat ban kheiñ dewthala ïa u paid uba dei u rit u ria, uba ha ka juh ka por u dei ruh u ‘kup shiliang u sem shiliang’.

Ka dei ruh ka jingshisha ba ym lah ban pynthame lynter tait, wat ïa uba shida jing-long. Ka MDC Election – 2025, ba dang shu dep, ka pynshisha ba ki riewpynthame ki dang ïai pyrshang ban ïai pynthame ïa u bun balang, uba shida jinglong. Ki riew pynthame kiba ïai pynthame man la ka San Snem, da ka jingngeit ba u paid un dang ïai ngop biang hi ruh, kumba u ju ngop man la ka San Snem. ñiuma, ki katto ki katne nguh ki dang ïai ngop biang lor ha ki jingpynthame jong ki nongpynthame. Phewse, uba bun pat de um ngop shuh. Uba bun u pynthame kylla pynban ïa ki nongpynthame. U pynthame kylla da kaba u wan mih haba phi da khot sngewbha. U pynthame kylla da kaba u ïarap pynbun paid, kata, ynda haba phi khroh ïa uba un ïarap pyni ïa ka jingbun paid. Kaba katno tam wei haba phi da siew syndon ruh ïa u da ka dor. U wan bad u bam wei haba phi da khot sngewbha ïa u, sha ka jingkhawai sbun ka jong phi. Kum ban shu ong noh u kloi wat ban ‘Shad’, na ka bynta ka jong phi, wei haba phi ruh phi kloi ban ‘Rwai’, na ka bynta ka jong u. Um pan hynrei u pdiang, ha ryngkat ka jingsngewnguh, wei haba phi hi phi tyrwa sbun. Tangba ha kaba kut ïa ka ‘Vote’ te tdot um ai. Ki dak ki shin ba uba phi ñiew ba u dei tang u ‘Low Level’ u lahsdang ban shemphang ïa kiei kiei kiba phi la bunrieh na u. U paid u la nang ïohi bad u la nangithuh ïa ki dak ki shin. U lah sngewthuh ruh de ba u lah donkam ïa ka jingkylla. U da sngewthuh shai ba ka jingkylla ka dei ban sdang shwa na u. U da kut jingmut shkem hi ruh ba un pynkylla. U da angnud hir-hir ban poi noh u 2028.