MR. C. JYRWA
(Ba bteng)
A ko thei ïwbih, lymphuiñ bha briew imei, bad jong ka ri Khasi. To da sumar triang ïa la Lariti wat pynhap sawar bad u wanwir wanhap ban lait na ka jingktah mationg,hapoh longkur longjait, long shnong long thaw, ban iohi kata ka jinglong phylla marwei, ym dei eh tang kata, ba yn lait ruh ka im marwei, iap marwei hapdeng ka jingjynjar. Hangta yn sa mih pat sa ka jingsngew khunswet, sngew marwei ha la marwei.
La nang iohi ha ki katto katne ki thaiñ bad shnong, ki la beh shnong ïa ki katto katne ngut, kiba shongkha bad ki wanwir wanhap, namar ba ka la ktah mationg ïa ka shnong ka thaw khamtam ïa ka longkur longjait. Ki iohi ba lada shongkha bad u bar jylla la duh noh ïa ka jingïadei ki khun kha bad ki Meikha. Ki Meikha ki dei ki nongtynrong ba khlaiñ, kaba ïa dei bad ka sneng ka kraw ha ryngkat ka kmie bad u kpa na ka bynta ki khun. Ka shnong ka thaw bad ka kur, ki iohi ba kito kiba shong kha bad u bar jylla kim don kmie kha shuh, te hangno kata ka jinglong khasi lada ym don Meikha shuh na ka bynta ki khun hapoh ri Khasi lajong.
Ha nongkyndong la nang iohi ba ka jingdon khun kha, Mei kha ka dang ïeng rasong bha, bad kam pat bakla naduh basdang ka pyrthei Khasi haduh mynta, dang don kata ka tip khun kha bad ka tip Mei kha. Dang don byllien bah kiba kheiñ pohjait, bad kheiñ sang, ban shongkha bad ki wanwir wanhap, ba ym don Mei kha shuh lait tang khun kha, namar ym don shuh ka leit kai Meikha, ym ioh shuh ïa kata ka kren kha, kren man. Hooid kila don kiba la ngat ha ka siangkhawiah pnah thylliej jong u bar jylla. Khatduh ïawei ba phi ki la ïa wan phai lyndung hapoh ïingkmie ïingkur, da ka jingsangsot artad ha ka ri khunrei khlem Meikha.
Lada kino kino ki kynthei, kiba ieit jait kpa, namar ba u long uba lah ba ïai, te phim dei shuh ban trei sorkar, ne business dei ban shu ïa ap beit katba wanrah u lok. Hynrei katno ngut uba lah ban leh kumta, lymda ym don ka jingïatrei lang bad ka lok kumba long ha nongkyndong.Lada dei ki nongrep, te ki lok kiba ioh kpa mwah spah bad kwah jait, te nga sngew ban ong ba phi ki lok, wat ym leit trei shuh, ne ban rep ban riang, dei ban shu ap beit ha uta u kpa lada ula leh ban pynbiang nadong shadong ha ki kam ïing kam sem bad ka jingnang jingstad ki khun baroh.
Ngi shait iohi ha ka long briew man briew, ba kiba ai jait kpa, lada don 6 ngut ki khun shynrang, kan don ka ïa knieh spah para ma ki. Lada don tang khyndiat, ym lah ban sam pyndap ïa baroh, te para 12 bor mih ka jingïabymbud, teng teng poi ha ka ïa umsnam para ma ki. Ka la long kaba sngew sangsot ïa uta u kpa 12 bor, uba lah uba ïai, ba la wan mih pynban da u soh pyut ha la ïing la sem.
Ko ki khun samla shynrang haba la mih na ïing kmie, ban leit shongkha noh, to ieit ïa ki kthaw, ki kiaw, ki kynum ki ïing, ki hep bad ki hynmen, kynthei ryngkat lang ki kñi jong ki. Haba mih na ïing kmie ïing kur phi la long trei ha ïingkhun, phi la dei u rishot jong kata ka ïing, da ka jingieit to ïa trei lang baroh arngut, ban roi ka ioh ka kot, kumjuh ruh ka burom long briew hapoh pyrthei Meghalaya. Wat marmlien ban thaw krem, ban pynpait iing pynpait kur la ha iingkmie ne ïing khun kumjuh.
Ka kynthei ka dei ban peit bniah la uta u samla, u long bit dor ne em la ha ïing, ha ïew ha hat, la ka kren ka khana wat mlien ban pdiang klumar, teng teng kum ngop ha ki jliah lep, kiba long tah lep pynbieit pyrthei, tang ban ioh, bad sa ïeh noh.
Kynmaw ho phi,ki thei iwbih, lymphuiñ bhabriew, imei phi dei ki blei ha pyrthei, phi dei ka mei ri lung, bad phi dei ruh ka mei ri san, na ka bynta ki khun bad na ka bynta u kpa (lok), phi dei ma phi, ka ban lum ban lang hapoh ïing poh sem, la ki khun ruit khun jiap, la ki hynmen para, ne ki kñi haba don ki khep jingjynjar ïa ki. Da kajuh ka por phi dei ma phi, ban lum ban kunai ïa ki soh ba mih na ka jingtrei shitom baroh arngut, na ka bynta ki khun ha ka jingïaryngkat imlang shonglang hapoh shnong poh thaw. Phi ki thei lymphuin, phi ïa ryngkat bad ka mei ramew, phi ïa kyrsoi lang ha ryng-kat u Blei nongbuh nong pynlong ha pyrthei ba paw. U kynrad u ïai don ryngkat bad phi ban pynseilung ïa ka barieh sha ba paw pyrthei ban iohi ki khmat jong u khun bynriew. Namar kata phi long ki trai nong pynmih bad phin long ruh ki trai nong lum ïa kita kiba phi la pynmih baroh ha sla pyrthei. Kumta halor kane ka iktiar ba rieh, yn ym lah ban kam trai dano dano ruh, ïa ka jait ka kynja, ne ka longkur long jait na ka bynta ba la pynmih ma dan ha ka long briew man briew ha pyrthei.
Nga nang pashat jingmut shuh shuh, ba ka shongkha pynkynriang ïa la riti dustur, ba la seng ki longshuwa ha ryngkat ka mon pdiang suk u kynrad na tbian sha jrong katkum ka hukum. Lada ki briew, ne ki mrad kaba paw shynna ba ki kynthei ki dei ki trai, ym u rangbah bym don sai sohpet bad kita ki khun ki kti. Haba pule sani ïa ka sawdong sawkun, dei tang ka kmie kaba lum ba lang, ym u rangbah la u briew ne u mrad ruh. Ka aiñ tynrai long kynthei, ka dei ka aiñ jingieit nylla bad jingpaka, namar ki khun ki kham ieit kyrpang ïa la ki jong ki kmie, lada ki mrad ne ki briew ruh. Namar kata wat shah ïalam bakla ne tynneng ïa ka pyrthei rhah. U rangbah um don bynta eiei, ban pynmih pyrthei ïa kita ki symbai barieh, lait tang ka kynthei hi ha ryngkat u nongthaw bynriew ha pyrthei.
Don na ki rangbah hapoh ka ri Khasi, kiba shait phalang ba u symbai dei jong u rangbah,haba thung pathaw dei ban mih pathaw, ym uwei pat. Hynrei ngam kwah eiei ban khana ngam jylliew namar nga la pyni lypa sha khmat jong ka jingïathoh phawer shaphang ka nognrim Hooid shisien sngap, la sngew dei ba u symbai shynrang u dei u soh shynrang. Hynrei ngan ong pat ba lada u symbai shynrang um long pathaw, yn ym mih eiei ruh em. Ha kajuh ka por ngan ong ba lada u symbai shynrang un long pathaw hynrei u symbai kynthei, um pdiang ïa uta, u symbai wat lada u im ruh yn mih aiu pat. Ka kynthei ka dei ka nongai jingim ïa kita ki symbai jong u shynrang, lada u dei u symbai baim bad ba bha. Hangne ngan ong pat lada u symbai shynrang, u long u symbai ba iap bad ba pyut, ka kynthei kan nym lah ban pynim ïa ki, ban mih pathaw, barabor ka kynthei ka ai jingim ïa kita ki symbai jong u shynrang, namar ka maïan halor ka jingmaïan halor kane ka phang, namar ba u kynrad um pdiang ïa kata balei sa ïa pyrkhat kham jylliew khyndiat, balei ka long kumta. Te ban twad ïa ka, ka long kaba eh haduih katta, namar ka dei ka maïan blei, ym ka bor briew, la da ha ki briew, ne ki mrad ruh kumjuh.
Te kaei ka jingsneng ba ngan ai, ka long kaba shitom, haduh katta, tangba khyndiat, ko ki thei iwbih lymphuiñ jong imei, to da thew to da woh, shwa ba phin jam sha u pud shongkha, ioh wan ka sngewsih ka kthang mynsiem, ynda la shem ha ki rang ki jait kpa, ha ki wanwir wanhap, ha ki nongpynpra khiew ja ter ter. Lada phi bakla, da ka jingkyrkieh marwei, khlem tip iing tip sem, kaba ap hakhmat dei ka sohsat. Phi dei ki tiew ïwbih, lymphuiñ bhabriew, to da sumar wat leit ha kper syntiew ïwbih phalang pyrthei, namar ki jingshukor tah lep, phoilia, ha ka pyrthei, phin shu ngop kha makha, khlem tip eiei, haba kut shu jynjar hi marwei hala marwei. Khublei
