Ki la don 1.3 lak ngut ki briew ha Telangana kiba im bad u khñiang jingpang HIV

Ka kaiphot ka la pyni ïa ka dur jong ki dak kiba ïadei bad ka shynrang bad kynthei jong ki jylla bapher bapher.

Hyderabad, ïaïong:

Kumba la lum jingkheiñ, la ong ba ki la don baroh 1,37,426 ngut ki briew kiba im bad u khñiang jingpang HIV bad kiba dang shah sumar hapoh ka Antiretroviral Therapy (ART) ha Telangana haduh u bnai Kyllalyngkot, 2025. Napdeng jong ki, 69,940 ngut ki dei ki kynthei bad 60,640 ngut ki dei ki shynrang katba 781 ngut ki dei ki briew ba don ka jinglong kynthei bad shynrang.

Katkum ka kaiphot jong ka National Sample Survey kaba 75th kaba la ai kyrteng “Women and Men in India 2024”, kaba la pynmih dang shen da ka tnad Ministry of Statistics and Programme Implementation (MOSPI) of Government of India, ka jingdon jong ki khynnah shynrang ka kynthup ïa 2,232 ngut ki khynnah shynrang bad 2,046 ngut ki khynnah kynthei, kaba pynpaw ba ka donkam ïa ka jingkyrshan kaba donkam ïa ka jingpang HIV.

Ka kaiphot ka la pyni ïa ka dur jong ki dak kiba ïadei bad ka shynrang bad kynthei jong ki jylla bapher bapher.

Katkum ka kaiphot, ka jingdih duma hapdeng kiba la san kiba la 15 snem shaneng ha Telangana ka pyni ïa ka jingïapher kaba jur hapdeng ki shynrang bad ki kynthei ha kaba 22.3% ki shynrang bad 5.6% ki kynthei ki pyndonkam ïa ki jingdih bad jingbam duma.

Kaba ai mynsiem ka long ba ka jingnang jingstad hapdeng ki samla jong ka Telangana (15-24 snem ka rta) ka la nang jan sha ka jinglong kyllum.

Ka jingnang jingstad jong ki samla shynrang ka ïeng ha ka 98.16%, katba ka jingnang jingstad jong ki kynthei ka long 95.48%, kaba pynlong ïa ka jingnang jingstad baroh sha ka 96.88%.

Kine ki jingkheiñ ki ai jingmut ïa ki jingmih kiba khlaiñ ha ka jingpule hapdeng ki paidbah kiba kham samla.

Haba bishar ïa ka jingnang jingstad ba treikam — la batai kum ka jinglah ban pule bad thoh ïa ki jingkren kiba lyngkot bad kiba suk ryngkat bad ka jingsngewthuh — 82.8% na ki shynrang ki biang, haba ïanujor bad tang 67.9% na ki kynthei.

Ka jingkheiñ baroh kawei ka long 75.4%, kaba pyni ïa ka jingdonkam ban pynleit jingmut ha ki prokram hikai pule kot ïa ki kynthei kiba la san.

Ha kajuh ka por, ka jingbym ïahap ha ka pule puthi ka dang sah hapdeng ki rangbah kiba la 25 snem shaneng.

Ha Telangana, 62.7% ki shynrang ki la pyndep ïa ka jingpule kaba duna ïa ka Secondary, katba ki kynthei ki long 41.3%, ha kaba baroh ka long 51.7%.