Thiruvananthapuram:
Ki jingpynbna kloi bad ki jingpyrshang ban pynsngewthuh, kiba la don naduh u bnai Rymphang, ki la ïarap ïa ka tnad ka koit ka khiah ban pynkhreh lada wan ka jingpang Nipah kiba lah ban mih ha ka por ba don ka jingma kaba khraw naduh u bnai Ïaïong haduh u bnai Nailur.
Ïa kane la pyni ha ka jingai jingmut ba la pynmih hadien ka jingïalang ba ha khlieh duh ba la khot da ka myntri ka koit ka khiah ka Veena George ban bishar bniah ïa ka jingpynkhreh pyrshah ïa ki jingpang bapher bapher ba saphriang.
Kane ka jingpynbna ha ka por kaba biang ka la don ka bynta kaba kongsan ha kaba ithuh ïa ki nongpang Nipah kiba dang shen kiba la paw ha kaba sdang kum ka jingpang khlam.
Ka jylla ka dang long kaba husiar bha ha ka por ba saphriang ka jingpang Nipah, kaba ïahap bad ka por ba seilung ki soh lymbit ha kaba la ngeit ba ki dei ki jaka ba shong tynrai jong une u khñiang jingpang.
Ka jylla, ka la ïoh ïa ka jingpang Nipah ha ka histori hapdeng u bnai Jymmang bad Nailur, ha kaba nyngkong eh ka dei ha u bnai Jymmang 2018. Kawei ka longkmie kaba 42 snem ka rta na Valanchery ha Malappuram ka la ïoh ïa ka jingpang Nipah ha kaba sdang jong une u bnai.
Ha kane ka jingjia bad ha kiwei pat kiba la dep, la ngeit ba ka jingsaphriang ka la sdang ha ka shiteng jong u bnai, Ïaïong, ha kaba ki dak ki shin ki paw ha kaba kut jong u bnai.
Kumjuh ruh la ïohi ïa ki jingïohpang jong ki briew ha u bnai Naitung bad Nailur jong u snem ba la lah.
“Ngi la sdang ban pynmih ïa ki jingpynbna kloi ban pynthikna ba baroh ar ki paidbah bad ki nongtrei ka koit ka khiah ki long kiba la pynkhreh bad tip,” ong u Dr T S Anish, u Professor bad u Nodal ophisar ha Kerala One Health Centre for Nipah Research and Resilience, Kozhikode Government Medical College.
Ka Centre ka la sdang ïa ki jingïalap pynsngewthuh paidbah ha u Lber ha kylleng ki san tylli ki distrik ba la ithuh kum ki jaka ba jur bha ka jingpang, kata ha Kozhikode, Malappuram, Kannur, Wayanad, bad Ernakulam.
Katkum ka jingong jong u Dr Anish, ki jingai jingmut ba nyngkong ki la pynshlur ïa ki paidbah ban shim ïa ki rukom treikam kiba kham shngaiñ–ban kiar na kaba ïakynduh bad ki khnai, ban sait bha ïa ki kti hadien ba la ktah ïa ki mrad, bad ban kiar na kaba bam ïa ki soh kiba la bam shibynta.
“Mynta u snem, ka nongpang ka la shah sumar namar ka jingshit bad ha kaba sdang la lap ba ka don ïa ka jingpang khlam. Haba ka jinglong jingman jong ka kam shym la nangbha, ngi la test ïa ka Nipah. Kum kane ka jinglap ïa ka jingpang ka jia ha ki jaka sumar kiba bun briew ha kaba la lap ba la don kiba pang khlem, mih ‘ñiangsyiar bad ka West Nile Fever,” u la batai bniah. U Dr Anish u la kdew ba katba ki khnai kiba kit ïa une u khñiang jingpang ki don ha kiwei pat ki bynta jong ka ri, u Nipah u kham lah ban lap ha Kerala namar ka jingpynkhreh bad jingpynsngewthuh paidbah.
“Ka jingpynduh jait pura ïa u khñiang jingpang na ka mariang ka lah ban ym long kaba lah, hynrei ngi lah ban trei ban pynduna ïa ka jingsaphriang jong u,” u la bynrap.
Wat la ki khñiang jhur jong kawei ka jait ki dei kiba la pynthikna ba ki long ki nongrah, hynrei ki rukom treikam kiba thikna kiba ïalam sha ka jingpang ha ki briew bad ki jingpang ba la pur ha ki jaka bapher bapher ki dang sahkut haduh mynta ym pat lah ban sngewthuh bha.
