
D H Kharkongor
To da peit thuh bha, ïa kiei kiei baroh, naba phin ïoh jinghikai na kita kiei kiei baroh. Ynda ha kaba kut ka thma kam pynksan la ïa kano kano ruh ka liang wei ba kham bun napdeng kiba ïap ki dei pynban kiba lui-lui. Hadien ka thma kiba mad ïa ka jingjynjar ki dei bunsien kiba lui-lui. Napdeng jong kita kiba lui-lui uba kham bun u dei ruh u paidknup u paidtrap. Kum ban shu ong noh ka dei ha ka ‘thma’ ba ki samla lud bad ki samla rangbah, ki bym ïoh lad ban ïa ithuh ithaw bha iwei ïa iwei, kat ban ïa ïoh daw ïoh dong ban ïashun iwei ïa iwei, ki ïa pynïap pynmynsaw pat de iwei ïa iwei. Ki da leh pat ruh ïa kata kaei kaei tang namarba la rai bad la hukum ïa ki da kiba la kham heh kham san ban ïa ki. Te kumta ki bym ithuh iwei ïa iwei ki ïapoi pat de ban ïa pynïap pynmynsaw iwei ïa iwei, ki leh ruh ïa kata kaei kaei tang namar ka jingïashun ka jingïapen kaba hapdeng kiba ïa ithuh bha iwei ïa iwei hynrei ki bym shlan ban ïa pynïap pynmynsaw hi pat de iwei ïa iwei.
Lada ngam bakla kane kaei kaei kaba dang shu dep ban jia, hapdeng ka India bad ka Pakistan, ka dei ka wat kaba saw. Phewse ka dei pat ka sien kaba nyngkong ba ngi kum u paid nongshong shnong jong ka Ri India ngi shem shitom ban ïoh ïa ki khubor kiba thikna ne ïa ki khubor kiba ym don daw ba ngin dang artatien. Ha kum kane ka juk, jong ki lad ki lynti kiba pynsuk bad pynkloi naduh ïa ka jinglum jingtip tad haduh ïa ka jingpathai ïa kita ki khubor ba la lum, pynban ngi u paidbah ngi shem shitom ban ïoh ïa ki khubor kiba shisha. Ha kum kan ka juk, jong ki khubor kiba na baroh ki liang, pynban ngi poi lap ngi poi sem da ki khubor kiba pynkulmar jingmut jingpyrkhat. Ka kulmar noh ka jingmut ka jingpyrkhatwei haba ngi shem shitom ban pynthikna ïalade kano ka khubor kaba dei bad kano pat de kaba lait. Ngi shem shisha ka jingeh ïano ba ngin ngeit bad ïano ba ngim dei ban ngeit ne ban lah ban pynshisha kano na ki kaba pathai ïa ka khubor kaba shisha bad kano pat de kaba pathai ïa ki khubor lamler.
Te kumta haduh mynta mynne ngam tip shuh ïano ngan ngeit, ïa ka jingkam jong ka India ne ïa ka jingkam jong ka Pakistan. Ïano shuh ngan ngeit haba baroh arliang mamla ki sei ïa la ki jong ki nia ki jutang. Kum ban shu ong noh ka India ka kam ba ka ‘Operation Sindoor’ ka seisoh ne ba ka urlong kat kum ka jingthmu ka jong ka katba ka Pakistan pat de ka kyntait war ïa kata ka jingkam jong ka India. Kumta katba kiba sha kane ka liang ki kubur bad kane ka jingkam jong ka India kiba sha katai kawei pat ka liang ki ïa kubur bad katai ka jingkam jong ka Pakistan. Ym nang shuh ban ong mano ba dei bad mano ba lait ne mano ba ksan bad mano ba rem.
Ha kaba kut ka thma, la kaba rit ne kaba khraw, la kaba tang shipor ne kaba jlan, ka ktah jur ïa u khunbynriew bad ym pher la u dei na kano kano ka kynhun jaitbynriew. Kam pher hi ruh la u dei na kano kano ka kynhun niam. Ka ktah jur tad haduh ïa u bym don bynta eiei ruh em ne u bym ïoh ïa kano kano ruh ka jingmyntoi na kata ka jingïakynad. Ka ktah namar kata tad haduh ïa u khyllung u khynnah, uba ka jingsngew ïapher jaitbynriew bad ka jingsngew ïapher niam kim pat suhthied hapoh jong u. Kaba sngewsih tam eh ka dei ka jingduhnoh ïa ki mynsiem briew kiba kordor, kaba katno tam ka jingduhnoh ki mynsiem jong kiba lui-lui.
Kumta ha ka shikhyllipmat wat ki lynti ki syngkieñ ki ïasyriem ïa ki lum jingtep. Wat hapdeng ka jingdum jong ka mied poi ïohi shynnai pynban ïa ki met ïap kiba thiah lyngktar, ha ryngkat ka jingsaw lep jong ka snam kaba lyngkien. ïa i ïohsngew kyndiang, wat hapdeng ka jingkynjah kaba jar jar jong ka mied, da ka jingud ka jingnam ka jong kiba mynsaw jur. Kat shaba phai ka khmat shu ïohi pynban da ka jing-twa ne ka jingjulor lehnohei jong ki jingtei kiba kordor. Tang ka jinglutksan, kat shaba phai. Ñiuma, ïa ki jingtei ba la julor dang don lad ban tei pynïeng itynnad biang hynrei ïa ka mynsiem briew ba la duh lehnoh ei te ym lah shuh ban ïoh biang. Ki dei kita kiei kiei kiba ïai shon pynshitom ïa ka jingmut jingpyrkhat ka jong kiba laitim. Ki dei kita kieikiei kiba khate lehnohei noh ïa ka jingsuk bad ïa ka jingkmen jong uba laitim.
Te kumta ka thma, la kaba rit ne kaba khraw, ka bet ha kiba lait im naduh ïa u symbai jong ka jingbynñiaw, u symbai jong ka jingbitar shla tad haduh ïa u symbai jong ka jingshun. Ka long kumta wei ba ka thma, ha ka shikhyllipmat, ka tuh noh ïa baroh ki jingangnud lem bad baroh ki jingkyrmen ki jong uba lui-lui. Ha ka shikhyllipmat ba shu bijai ei naduh ka jingtip tad haduh ki jingtbit ki jong u. Ha ka shikhyllipmat shu bijai ei baroh kiei kiei kiba u la trei shitom. Ha ka shikhyllipmat ka thma ka pynkharoi pynban ïa ki riewbymman ha ka jaka ba kan pynduhjait ïa ki riewbymman. Ka thma ka lam sha ka jinghiran. Hynrei kaba sngewsih na baroh ka long ba ka thma ka ktah jur ïa ka jingkoit ka jingkhiah jong ka jingmut ka jingpyrkhat uba laitim.
Te to ngin shim, wei haba ngi dang dei ki nongshongshnong jong ka India, ba ka ‘Operation Sindoor’ kam shym long lehnohei.Te to ngin pynksan ïa ka.La katta kaei pat ka dor ka jong ka naba ha kaba kut kan ktah ïa uba luilui, ïa u paidknup paidtrap.