
Kong Sweetymon Rynjah, Mawkhar
Ka jingpynlong ïa ki jingïalang ïathir, ïatai, ïa synñiang stad-nang, ka dei hi ruh ban da phai dien stad tip, ha la ka pyrkhat – Khasi hara bad nylla long jong ngi baroh kawei. Nga hi shimet, ha la marwei kum ka longkynthei longkmie bad la ka Mynsiem pynshong la ka jingïatiplem nga la sngewdei ban ïa noh synñiang jingsngew, ba ngi kum ka jaitbynriew tip-briew tip – Blei ngi la don lypa ha ka saiñ dustur. Longbriew jong ngi, ki bym mulot bad pynhiardor ïa ka pyrthei. Longbriew jong ka kynthei ne u shynrang, ïa kata ngi dang duna ka dei pat ka jingleh, jingkam bad ka akor ktien, ki akor jingleh jingkam jong ngi, kaba la sei la san kata. Katno bad kumno ngi la btin ïalam ïa ki, ha ka pateng longbriew jong ki bad ïa ka jingshai stad – tip. U Khasi, kaba u Myllung Soso Tham u rwai pharshi “Jingstad ngi wan sawdong Pyrthei,’ ‘jingshai ka Ri ngim tip eiei.’
Da kumta keiñ, nga la sngewdei ban ong, ba haba wan kum kine ka jingpynlong haba shai, ba shit, ngin da ïa pashat ïa kata ka jingshai shem sngewthuh kaba la saiñdur ha ka long rynïeng longbriew ka kynthei ne shynrang ban ym sngew – ‘man – ïa – than’ ba la ka jong, kaba ka long pyrthei kan dang sdang la ka thong, katba ma ngi la kup la phong. Ka shong pat ha ngi ban sait ïa ki jingsngewshoh tlot – pynhiar jing-long kum kata ka ban wan kthong jingwit sngewpher nohrem – akor.
Kumta nga la sngewdei ban ai lem sha phi ban pynnang pynthit shuh – shuh, ha kaba pynneh bad pynsarong ïa la ka ktien bad ki akor jingleh bad pynkiew ksan la ka longtynrai longbriew long jaitbynriew kiba, u Nongpynlong – kum u Nongthaw – bynriew – Buh Bynriew u la ruid pad bad suh pynshong ha sla ka Mei Pyrthei ka jingpynkup – bor da ka bor briew kan da kiew bad siew kylla pat ha la pateng ban wan ban ym noh ‘shiliang – ka man ha ki longbriew – long jaitbynriew bad jingbakla jingmut – jingpyrkhat, da kumwei pat, ka da weng da kum kdat hi ruh artad, ïa ki pyrkhat bam hap dur – hap sur jong la ka jong, ba la syngkhong ki ñi – ki Kong.
Kaei kaba nga kwah ban ong ka long ba la nang biang ka thong jingstad pynnang hynrei, ngim dei ban ïa jnang, shiah, khlem lait jingong ïa la ka stad – tip ba la bsut u Nongpynlong, ha ka longbriew khara jong ngi, ka Muluk – jaka jong ngi, ka la nang soi bad nang paw na la i pliah jingshai – niang – bading, sha ki smuid – ki syrdeng shat paw iohi, ha kiwei pat ki kher – ki – mer – ki para – ri, hynrei ngim pat poi ha uta u pud jingshai ban ai sha ka mei – pyrthei jong ngi ban da kubur bad ki sakhi ïa ka thymmei longbriew ba khuid bad suba jong ngi, kaba pynkiew jinglong ïa ngi.
Ngi don ha khmat jong ngi ïa ka thong ba kiwei pat ki para kher – para – mer, kin ym shim kabu ïa ngi, da ka jinglong tlot bym salia bad bym kitkhia shim khia jong-ngi.
Kumta, lada ka jingpynkup bor ‘La ki long kynthei jong ki’ ka dei ban don ruh ïa ka nuksa bad nongmuna, ki ban ïa kyrsan – kyrbah ha ka jingïarap ïa – tei ba mar kylliang, ban ai ha kiba pyrkhat khara – kaba la buh ïa ngi, ban ym shah pynrwa – pyntwa, hynrei ka ia – rai markylliang, siew – dor ha la ka longbriew pyrthei ban sait na ka jingsngewthuh da mut bad jingïatiplem bad kiew ha ka pyrthei hok bad jingïabha lang, tei markylliang.
Imat, dei ruh, na kum kine ki sngew briew, kum u khasi ba don thymmei, ba mih tang ki sur jong ka poitri, hynrei ïa ki symboh ktien ban kyoh jingsngew da kum kine ki jingong :
‘Ka Ri ki Ryngkat -Bor,’ ‘Ka Ri ka Jingshynrang’
‘Ka Ri ka Akor’!
Ah! Katno kine ki ktien pynkup burom ïa la ka Mei – ri-lung – Mei – Risan ki pynkyndeh Mynsiem ïa ki longshuwa jong ngi bad kumno ki kynthei jingsngew Mynsiem ha ngi bad ki longbteng bad longdien, ban sngewsarong.
Da kumta, keiñ, nga kyrsiew tang liak ïa phi baroh, ban ïa ngam pyrkhat, seibor – ai buit, ym ban ïa shrut, pynneh shemphang wadphang kumno ban ïa pynbha lang la kynthei ne shynrang ha u pud – u sam jong ka pyrkhat khara nylla jong ngi.
Nga la sngew dei ruh ban kyntu ïa phi halor kitei ki symboh ktien Khasi, ba phin pynïar ïa la ka mut bad ka pyrkhat khasi bymkut – bymlut, ban lait jingsngewkhut pynthut jingmut !Khublei – Nang kiew longsian katba ha phi ki long – shynrang-
“Arbor phi kup – ar ki kyrdan
Dei – ti ki ar, ba phin pynwan !”
Ha phi ki long kynthei
Ka kot, ka jinglong ………………Beh mar
Shibor, wat la phi long, phin suhsieng
‘Tiew – la – subon’
(Ki Phawer Shad Suk – Mynsiem)
(Kot Shad Suk Mynsiem)
Da kitei ki ktien nga ai la ka duwai kyrsan – kyrbah ba ki khun samla kynthei – shynrang long lang jong ngi kin da ioh ka Bor ka Mynsiem, ki Buit, ka Akor, ka sngewthuh ka shemphang ha ryngkat ka stad – pynnang jong baroh, ki liang – ki phang ha bapher ka stad – pynnang longbriew jong ki.