D H Kharkongor
Kato kaba baroh shikatta ka dei tang ka jinglamphrang. Kane keiñ kaba mynta ka dei kata ka jingsdang jong ka Lyiur kaba shisha. Ynda haba ïa kren ïa ka Lyiur ba ym lah khlem da kynmaw ïa ki khana jong kiba la kham shwa, kata, ïa uta u slap uba hap lynter tait tad haduh Hynñiew Sngi Hynñiew Mied. U slap uba hap lynter tait naba shipor shipor u hap jem jai ne bniup-bniup bad shipor u theh kynsan pat de kum ba thehna ka ktang. Ka pynkynmaw biang ruh ïa kato ka khana kaba batai shaphang u ‘Lapbah Sohra’. Te da shisha, ynda ther tyngeh u lapbah lapsan uba neh bun bun kynta bad ruh mynmied mynïong ba ym lah khlem da kum pyrkhat ‘ka jongno ka ban lait, ka jongno pat de ka ban liem’.Kum shat jingmut kumta wei ba ngi ïa shong ngi ïa sah ruh de ha ka jaka lum kaba dei ruh ka lynti ïaid jong u slap. Ka jaka jong u lapbah lapsan. Nga ngiet ka jaka kaba jur tam eh u slap ka dei kato ka lhuh kaba hamar pdeng jong ka thaiñ Sohra bad ka thaiñ Mawsynram. Ngi ïa tip shai de ruh ba kitei ki bynta ki dei ruh ki jaka jong u lyoh khyndew uba rben, kata, nalor kato ka lhuh kaba pynïakhlad ïa ka thaiñ Pynursla bad ka thaiñ Sohra.
Ngin dang ïai mad nangne sha khmat, kata, sa kumba arbnai shiteng, ïa u ‘lapbah ‘lapsan. U ‘lapbah ‘lapsan uba hateng-hateng. Kumta u slap uba jurun nangïai hap. Un dang ïai ngam ruh shapoh ka khyndew. Ka khyndew jong ki ranab lane ki sharing lum ruh kan nangïai khia bad kan nangïai shong synjor. Kumta ki ranab lum kiba ngi la pynshong synjor kin sanang syntuid ne twa. Kin twawei bangi la khlong noh wat ïa ki mawbah mawsan kiba kyrshan pynshkem triang ïa ki. Kiba bun napdeng ki jingtwa khyndew kin dei na ka daw jong ka jingmuslia than eh ka jong ngi u khunbynriew ïa kiei kiei kiba u Blei u la buh beit buh ryntih. Ngi la kum klet noh ruh ïa ka dor ka jong ki dieng ki siej. Ngi klet noh ba ka jingpyiar jong ki dieng ki siej ka long kum ka knup kaba ïada kyrpang ïa ka khyndew na ka jingshoh tyngeh ka jong u slap. Ngi la kum kletnoh ruh ba ki thied jong ki dieng ki siej ki ïarap ban bat pynskem ïa ka khyndew, kata, ba kan nym shu shah rong noh kha-ma-kha ha ka umslap.
Nangne sha khmat ki sawdong sawkun kin nang rben bad kin nang jyrngam itynnad da ka jingplung jong ki dieng ki siejlem bad ki phlang ki kynbad, ba kynthup haduh ki ñiut ki ñier. Ki lynti ki syngkieñ, kiba sha lum sha wah ruh kin sa nang khim da ka jingkyntur pud ki ñiut ki ñier. Ki bynta kiba thik tang da ka ‘dewmet ne ka ‘dewsaw ruh kin sa nang btuit. Wat kiba la siang kyrpang da ki maw ruh kin sa nang sop sohpaileiñ. Kumta hap ban phikir bha haba ïaid lynti ïoh ba syntuid ne btuit ne kum lympad ïalade. Kaba katno tam ïa ki lynti kiba lynter jong ki sharing lum. Ka long kumta kumjuh haba jam ïa ki maw kiba ha ki wah. Kaba katno tam ïoh ba wan lap ryngkhat sa ka Umsaw. Hap ban husiar bha ïa ki jaka kiba long jyrsieh. Hap ban husiar ruh de naduh ïa ki thyliem tad haduh ïa ki bseiñ kiba har rukom.
Te kumba u slap un nangïai hap nangtei na sahitbneng shane shasla jong ka khyndew ba ka um pat ruh kan nangïai tuid na ki jaka kynjang sha ki jaka them. Lada phi khang lynti ïa ka kan wad pat nawei, naba ka dei ïa kaba kan tuid na ki jaka kynjang sha ki jaka them. Ka long kumta kumjuh bad ka umslap. Ka ruh kan ïai wad ïa la ka jong ka lynti ba kan poi sha ki jaka them. Kankbong kanksam bad kan rat ruh naphang lin tad haduh ba kan da poi sha ki them. Kumta ha kine ki arbnai shitengbaroh ki wahduid kin kylla wahbah. Ka por ïa ki wahduid bad ki wahbah ba kin pyiar ne jyrtiengkti jyrtiengkjat, sha ka mon bad ruh sha ka diang. Ka por ba kin ïa byrthentyngeh. Ka por ba kin rat naphang bad rong naphang. Ka por jong ka ‘Umsaw’.
Lehnohei ban bynñiaw ïa ka jingïai shlei um wei haba jied hi, naduh nyngkong ka sngi, ban shong ïing shong sem ha ki jaka them ne ki jaka kiba mynno-mynno ki dei ki pynthor kba lane kiba jyrsieh. Lada ka umslap kam tuid, na ki lum kiba baroh sawdong, ban leit lang shipor sha ki them ki thor te shano pat keiñ. Ka jingshei um pat ruh kan kloilan lane kan jur, wat lada hap u slap tang shipor, katta kaba nang pynritlane pynkhim pynban ïa ki lyntiïaid laitluid jong ka umslap. Lehnohei ruh de ban bynñiaw ïa ka jingtwa jong ka khyndew wei haba la bakla, naduh nyngkong ka sngi, ka rukom ot lane ka rukom tih ïa ka ranab lum. Kaba katno tam wei haba ka dei pat ruh ka ranab lum ne ka sharing lum kaba syllen, kaba thik tang da ka dewmet bad kaba dei ruh ka lynti ïaid jong ka umslap. Ki kynroh kyrpang kiba kumno-kumno ruh kin nym lah ban kyrda slem ïa kaba kum kata ka sharing lum.
Kane kaba mynta ka dang dei tang ka jingsdang jong ka Lyiur kaba shisha. Ka Lyiur kan dang neh, la kumno-kumno, sa kumba arbnai shiteng. Kumta ym artatien ba ngin dang ïai mad ïa u slap uba neh lynter kumba arsngi laisngi ne ïa u ‘lapbah uba neh katto-katne kynta. Te kumta kaba dei ban twa ne kaba lah dep ban shong synjor kan sa twa ne syntuid. Ki them ki thor kiba ju shlei um pat ruh kin sa nang ïai mad ïa ka jingshlei um wei ba ka umslap kan dang ïaituid kyrthep na ki jakalum ne jakakynjang sha ki jaka kiba long them. Kynmaw ruh de ba ka suiñbneng lane ki aïom ki la nangïai long khyllah.
