Ki Jingïakhih

Naduh Vietnam shaphang shathie - lam mihngi ka Asia shaduh Africa, ka pyrthei ka khih ka s'ar.

U Nongsaiñ Hima, 1966

Une u snem u la wanrah shibun ki jingïakhih ha kylleng ka pyrthei, ha kaba ka jingkyrmen ba ka jingsuk ban wan synshar pat ïa ka pyrthei, imat ka dang kaba dang kham jngai. Naduh Vietnam shaphang shathie – lam mihngi ka Asia shaduh Africa, ka pyrthei ka khih ka s’ar. Mar ïakut kane ka tlang, haba ka mariang ka la khie thiah, kumta ruh ka met bad ka mynsiem u briew ka san ka plung, ha kaba u la sngew ba la dei ka por ban ïeng pyrshah ïa kano kano ka jingthombor ïa ki hok ki jong u, khnang ba un lah ban im ha ka jingim kaba thymmai, kumba la mih ki sla bad syntiew ba thymmai ha kane ka jingsdang jong ka pyrem. Kane ka dak ka la kham paw hangne ha ri India haba ki jingïakhih ki la sdang ban bthei naduh shaphang shathie ha Kerela, na ki lum Mizo naphang mihngi shaduh sepngi sha Punjab bad Delhi. Ka  Kerela bad West Bengal, ka la pynshah shkor  ïa ki Sorkar jylla bad Sorkar Kmie ba ka bam ha kine ki jaka ka duna bad kumta u luk u lak u shem shitom shibun ha la ka jingim kaba man ka sngi. Ka jingkhih jong u paidbah Kerela bad West Bengal, kumta ka dei ban pynkyndit bynriew ïa ki nongbat jong ka bor synshar ban kham ngam jylliew ha ka ban pyrkhat kumno ban lah ban pynbiang bam ïa u paidbah ka ri India, uba nang roi da ki phew hajar kat ba nang ïaid ki sngi ki ïa.

Ka jingïakhih ha Punjab kaba la pur sa ha sor nongbah Delhi, ka long ka jingkhih jong ki katto katne kiba pynshah ïa ka jingai jylla ba kyrpang ka Punjabi Suba, namar ki nongkren jong ka ktien Punjabi kiba long ki Sikh ki kwah lem pat ki jaidbynriew jong ka India. Ka jingkhih ha Mizo ka long ban khlad noh na ka ri India, hynrei ka jingkhih jong ki ka pyni shai ia ka jingbymhun u paid riewlum jong kane ka thaiñ mihngi ka ri India hapoh ka Sorkar Assam.

Kumba kiwei kiwei ki jaidbynriew bapher ka ri India, ki ioh ban ïa tuklar hi ïa la ki kam synshar khadar ha la ka jong ka jong ka jylla ba kyrpang, kumta ruh u riewlum u thrang ban ioh ïa la ka jong ka jingsynshar kaba kyrpang.

Ngi ngeit skhem ba ki rangbah nongïalam jong u paid riewlum kiba la ju kular ban wanrah ïa kata ka hima riewlum kaba kyrpang, kin nym kyrtiang dien bad ki dei ban ïaid sha khmat kum ki rangbah shisha, khlem da klet noh ba u paidbah u peit thuh ïa ki, ha man ka shikyntien ba ki kren, bad ha man ka kam ba ki leh, namar ka jingong ba “don u pud jong ka jingïaishah,” ka la sdang ban trei kam ha man la ki dong jong ka pyrthei.