
U Nongsaiñ Hima, 1969
Katto – katne snem hadien, ynda u Shahjer, u Syiem Sutnga u banyngkong, u la lah seng pynskhem ïa la ka hima barit, u la kwah ban nang pynhiar pynheh shuh ïa ka, ban nang – kham pynkhraw ïa ka bor bad ka nam. Bunsien u la ju iohsngew ba ki la ïalap ïa ka jingseisoh jong ka ri Thor kaba don shaphang shathie na ka hima barit jong u. Kumta, ha kawei ka sngi, u la mih bad la u Lyngkor, u Mar Kuhain lem bad katto katne ki rangbah, ban leit – jngoh ïa kata ka ri baseisoh, bad ban wad lad kumno ban ioh jaka hangta ruh. Ki la rah la ka bam ka dih, ka khaw ka kba, baroh katba donkam.
Katba ki nanghiar arsut, ki shnong kaba ki leit poi nyngkong eh, ka la long ka Khatdum, ki la sah katto katne por hangta, kumba shongthait, bad nangta, ki ïa hiar biang ar sut. Kumno ki la wan poi ha Umtalen. Hangne ruh, ki la sah katto katne por kum ha Khatdum, bad ki la nanghiar arsut. Na Um talen ki la wanpoi ha Borkhat bad ki la sah – miet.Ka jingitynnad jong kane ka jaka ka la shoh – jingmut shibun ïa u Siem bad ïa ki nongbud jong u imat kumba ka thiah lyngngai ha pneh jong ka Myntdu, katba ki lum ki them ki, ki khlaw bha bajyrngam bad ki riat ba ibang ban peit bad baitriem ban kiew ban hiar, ki ker tawiar ïa ka. Ha kawei pat ka sngi, ki la shim kawei ka bur, ki la jam sha shi-liang jong ka wah, bad ki la wanpoi ha Sanghat. Katto – katne por hadien, ki la wanpoi ha Jaiñtiapur.
U Syiem bad kita ki nongbud – nongrap jong u ki la sah katto – katne sngi hangta, khlem da pynithuh ïalade hano hano ruh. Hynrei ha kito ki sngi, u Syiem bad u Lyngskor jong u, ki la nang nujor bad khmih bha ïa ka jinglong bad ïa ka jingseisoh jong kata ka jaka. Ki la iohi shisha da la ki khmat ïa ka jingseisoh jong ka khyndew, bad u khaw – u kba u man bha, ba ka soh ka pai ka bun byllai, ba ka dohkha ka bun kyrhai ha ki wah bad ha ki bir. Kumta, u la wad ïa u briew u basngewthuh bad u banang ïa ka ktien Sutnga bad u la batai ha uba u kwah ban thied khyndew. Ha kata ka por, ha Jaiñtiapur, la don u kynja nongsynshar uba ki khot u Nabab. U Syiem bad la u Lyngskor lem bad uta u nongbatai – ktien jong ki, ki la ïaleit sha ïing u Nabab, bad ki la pyntip ha u ha la ka jingkwah ban thied khyndew. Haba u Nabab u la tip ba dei u syiem uba kwah ban thied khyndew na u, u la ong : “Ka khyndew ka don, hynrei ka dor ka barem, shistieh ka khyndew ka don, hynrei ka dor ka barem, shistieh ka khyndew shistieh ka tyngka.”U Syiem haba u la iohsngew ïa kata ka ktien u Nabab, u la jngan hi tiaw, bad um nang jubab shuh. Kumta, u la shu ong :”To ngin da leit ïapyrkhat sha shnong.” Bad ki la ïamih noh.
Katto – katne sngi hadien, ynda la poi biang ha Sutnga, u Syiem u la lum – dorbar ïa la ki bakhraw – batri, bad u la ïathuh ha ki ïa ka jingseisoh ka ri – thor bad katno u kwah ban ioh ïa ka na ka bynta ban pahuh ka bam ka dih ïa la u khun u hajar. Hynrei ban iohsngew ïa uba ong : “Shisien ka tyngka,” ka la pynshaïong ngain ïa ki baroh. U Syiem bad la ki bakhraw batri, ynda ki la ïa pyrkhat bun sngi, ki la ïarai ba dei ban ioh jaka ha thor. Ki la lum ka tyngka shi – ‘tiehbah, bad ki la hiar biang sha Jaiñtiapur.
Tang shu poi ha ri – thor, u Mar Kuhain Lyngskor, u la wan uwei u mushi uba la tbit bha ban tar – snieh. Ynda la shem kum uta u mushi uba ki mut, u Syiem bad kiba khraw – batri jong u, ki la ïa leit sha Nabab, ki la ïapynskhem ïa la ka jingkular hakhmat la ki sakhi – satar bad kiba khraw – batri na baroh arliang, bad ki la ïathew ïa ka tyngka shi – tiehbah. U Nabab u la sngewbha shibun ban ioh kat kata ka pliah, u la mynjur bad ai jaka hangno – hangno ruh ka balait kat haba u mon u Syiem, namar ïarat shistieh ka khyndew, tang uwei u briew ruh um pat long ban shong ? Bad u la pynlong ka jingkhawai ka bakhraw kum ban leh burom ïa u Syiem.
Katba kata ka jingkhawai ka la nang ïaid la ka hud, u Mar Kuhain pat u la shu jah khlem don ba tip, U la leit sha uta u mushi bad u la phah tar ni haduh katta – katta ïa kata ka stieh ka sah hi la ka dur – stieh. Haba ka jingkhawai ka la wan, ki la ïaleit ban thew sa ïa ka khyndew. U Mar Kuhain bad kiwei pat ki nongbud nongrap u Syiem, ki la ïatan lun – pyllun ïa kata ka stieh. Katba ki nangtan bad nangïar. U Nabab u la dum la ka buit ka stad, u la thang – ïong ngaiñ, bad um nang – kren shuh, hynrei un leh kumno ? La ïasotsokular, la ïa khlei la ka jubab. Shistieh ka khyndew, shistieh ka tyngka. Ym long shuh ban kylla – dien. Kumta naduh kata ka por, u Syiem Sutnga u sa ioh hima ha ri – thor u sa pynïeng ka paki – dulan, u tih ka nan ka pukri, bad u sa seng ka ïew kaba sahnam ka ïew Jaiñtiapur. Bad hadien katto – katne, u sa leit shong – noh ha Jaiñtiapur. Bad suki – suki hadien, sa khot ïa u, u Syiem Jaiñtiapur.
Ha Khatdum, ha Umtalen bad ha Borkhat, haduh kine ki sngi, don ki ïew ba la seng ban kynmaw ïa ka jingïaid lynti u Syiem bad ïa ka jingshongthait jong u ha kito ki jaka. Ha Borkhat, namar ka long ka jaka pdeng ban leit ban wan na Sutnga sha Jaiñtiapur bad na Jaiñtiapur sha Sutnga, u Syiem u la phah tei kawei ka dulan mawit. Ka miej ki shuki baroh hangta, ki long da ki maw it. La kine ki dang don lymbrum – lymbram haduh mynta, ki la shu sah tang kum ki kynja nongrim ha khlaw ha btap, ha sangam – sajah hapoh ki syrngiew jong ki diengbah. Kumjuh ruh kita ki jyntei ha Jaiñtiapur ki la bun kiba la khyllem lyngkrang.