Washington, Naiwieng:
Uwei u nongshong shnong jong ka nongbah Washington, ula shah sumar ha katei ka hospital, namar ka jingpang khlam H5N5, ong ka khubor jong ka tnat ka koit ka khiah jong ka Jylla. Ka jait jingpang ba la lap ha une u nongpang ym shym la ithuh mynno mynno ruh ha ki briew, kaba pynlong ïa kane ka case ban long kaba sngewtynnad watla ki heh sorkar pdeng ki dang kheiñ ba ka jingma paidbah baroh kawei ka long kaba duna.
Kane ka dei ka sien kaba nyngkong eh ban shem ia kane ka jingpang khlam jong ki sim- ki syiar ha u briew hapoh jong kine ki 6 bnai ba la bnai a katei ka jingpang khlam ha America, hynrei ki tnat treikam jong ka US naka bynta ban tehlakam bad ai ka jingïada kaba tikna ha kaba iadei bad kane ka khlam kaba ap jingma bad shyrkhei haduh katta.
Ki heh jong ka tnat ka koit- ka khiah, ka la pynithuh ia utei u nongpang, kum u briew uba la kham rangbah bad uba shong ba sah hapoh ka dong Grays Harbor, uba la don ia dak jingshitom jong katei ka jait khlam bad u la don hapoh ka jingsumar hapoh hospital naduh kaba sdang jong une u bnai.
Ki nongtohkit kim shym la lah ban pyntikna kumno une u nongpang u la ioh kem ia utei u khñiang jingpang, watla ki dak kiba nyngkong ki pyni ba ki syiar kiba don ha phyllaw ïing ki lah ban dei ka tynrai jong ka jingpur katei ka jait khlam sha utei u briew bad baroh 2 tylli ki tnat ka koit- ka khiah bad ka rep ka riang, ki dang bteng ban wad bniah ïa ki jinglong jingman haba iadei bad kane ka khlam ha katei ka shnong.
U khñiang jingpang ‘Avian’, u lah ban iapur lyngba ka umbiah jong ki mrad kiba la ioh ia katei ka jingpang, kumjuh ruh da kiwei ki rukom saphriang naduh ka jaka ba ki iadon lang hajuh shi lymbung bad wat na ka dud ba la pynmih na ki ruh. Ka jingma jong ka jingsaphriang ka kham jur ha ka por Tlang bad por Lyiur haba ki sim kiba wan buhai shnong ki iakynduh ia ki kynhun sim kiba ri ha iing.
Watla ka jingpang ‘avian influenza’ ka la saphriang la slem bha hapdeng ki sim khlaw ha kylleng ka pyrthei, hynrei kane ka jingpang kaba la sdang mynta ha US, kaba la sdang ha u Kyllalyngkot jong u snem 2022.
Ym shym la don kano kano ka jingpynshisha ba kane ka jingpang khlam kan pur ne saphriang na u briew sha u briew ha kine ki por baroh shi katta hapoh America, hynrei ki heh jong ka nongbah Washington ki dang buddien ïa ki briew kiba lah ban don ka jingïadei kaba jan bad une u nongpang ban peit bniah ïa ki dak ki shin bad ban peit-bniah ia ka jinglong- jingman ka met bad ka koit- ka khiah jongki, khnang ba yn ioh ban tehlakam noh ia kane ka khlam bad ban ai ruh ka jingsumar kaba pura ha ka por kaba biang.
Wat la kam da don jingma haduh katta ia kiwei pat ki thaiñ ba marjan bad katei ka nongbah, hynrei ki nongwad bniah ba ju pule shaphang kane ka jingpang khlam, ki la maham ba une u khñiang jingpang u dang buh jingeh ia ki haduh mynta-mynne namar kane ka jait khlam ruh ka long kaba shyrkhei. U Dr Richard Webby, u la pynpaw ïa ka jingsngewkhia na ka liang jong u, namar u la ong ba une u khñiang jingpang u lah ban saphriang bad pur stet sha kiwei pat ki para briew kiba iajan bad kiba iadei kam bad utei u briew uba la ioh kem ia kane ka jingpang.
Katkum ka jingkheiñ jong ka CDC, la ithuh ia 70 ngut ki briew kiba ioh ia katei ka jingpang ha US naduh ba la lap ia kane ka jingpang khlam hapoh kane ka ri.
Kiba bun ki case ki long ki bym da jur bad ka sdang ruh na ki dak kiba rit kiba long ka jingsdang jong kane ka jingpang khlam kum ka jingsaw khmat, ne ka jingsuh khriat, watla katto katne ngut ki briew ki la mad ïa ka jingpang kaba kham jur. Kiba bun na kiba ioh ia katei ka jingpang ki don ka jingshah ktah beit bad man ka por bad ki mrad. 41 ngut ki la jia napdeng ki nong sharai masi bad 24 ngut napdeng ki nongtrei ha ki jaka ri syiar, katba ar tylli ki dei kiba iadei bad kiwei pat ki rukom iakynduh bad ki mrad bad lai ngut kim shym la don ka tynrai kaba shai.
Ka tnat ka koit ka khiah jong ka Washington ka ai jingmut ïa ki nongshong shnong kiba pynkhuid ïa ki jaka ai bam jong ki sim ne kiwei kiwei ki jaka ba la jakhlia da ki sboh sim ba kin deng ïa ki glove bad ban pynïap khniang ïa ki jaka da kaba pyndonkam da ki dawai ba ju pyndonkam kum ka ‘Lysol’ lane da ka dawai pynkhuid ba la shna da kaba khleh lang ïa kawei ka bynta jong ka bleach bad shi bynta ka um.
La kyntu ruh ia ki briew ban kiar ban leit shajan ki mrad khlaw kiba pang ne kiba la iap bad ban pyndonkam da ki glove, ban deng ia ki mask khnang ba kin ïada hi da lade- ia lade shimet- shimet bad ban lait na kum kane ka jingpang khlam kaba shyrkhei.
