Shillong, Naiwieng 19
Ka North East Students’ Organisation (NESO) ka la dawa na ka Sorkar Pdeng ban wad bad pynphai noh mardor ïa baroh ki briew kiba wan buhai shnong be-aiñ, kumjuh ban khangdam ïa ka khappud India-Bangladesh bad ban pyntreikam noh ïa ka Inner Line Permit (ILP) ha baroh kawei ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi.
Kane ka long shi bynta jong ki 11 tylli ki mat jingdawa ba la aiti lyngba u Lat ka Jylla, u C.H. Vijayashankar ha ka Sngi Ba-ar.
“(Ngi) kyntu ruh ïa ka Sorkar Pdeng ban pynkhlaiñ ïa ka jingpyrkhing bad jingpeitngor ha ki khappud, baroh ar, khamtam ha ki jaka ba don jingma, da kaba phah shuh ïa ki bor pahara kiba biang bad ki buit peitngor teknoloji ba mynta, ka jingpyllait pura na ka jingtreikam jong ka Citizenship (Amendment) Act, 2019 bad ka Immigration and Foreigners (Exemption) Order, 2025 na baroh kawei ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi, ban pyntreikam hok ïa ka ‘Assam Accord’, ai ka jingïada katkum ka Riti Synshar sha ki trai-ri trai-muluk ka Assam katkum ki jingai jingmut jong ka Justice Biplab Kumar Sarma Committee kaba la thaw da ka Sorkar India kumjuh ban pynbiang ruh ïa ka jingïada katkum ka Riti Synshar ïa ki trai-ri trai-muluk jong ka Tripura, pynkhreh ïa ka National Register of Citizens (NRC) na ka bynta ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi baroh kawei ryngkat ka ‘Base Year’ katkum ka histori ba kyrpang jong kawei-pa-kawei ka Jylla bad ban bishar bniah biang ïa ka NRC jong ka Assam, pynbiang ïa ka Inner Line Permit (ILP) na ka bynta ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi baroh kawei, ban ïatreilang bad ki Jylla ba marjan bad ki tnad ba dei peit ban pyntikna ba ym dei ban shu buh ïa ki nongwan buhai shnong ha kano-kano ka jaka jong ka thaiñ, ban pynneh-pynsah bad ïada ïa ki hok trai-ri trai-muluk, ka kolshor, ka ktien, ka saiñ hima sima bad ka jinglong trai ïa ka khyndew ka shyiap lyngba ki lad jingïada aiñ bad ka polisi ba biang kumjuh ban thaw ïa ka ‘Special Review Committee’ ban weng ïa ka jingeh ba ïadei bad ka jingbun briew ha ki katto-katne ki jaka,” ong u Chairman ka NESO, Bah Samuel B. Jyrwa ha ka kyrwoh.
“Ngi kyntu ïa ka Sorkar India ban shim ïa kane ka mat da ka jingsngewkhia bad ka jingkyrkieh kaba ka donkam. Ki jingkylla ha ka jingbun briew bad ka kolshor kiba la paw lypa ha ki bynta jong ka thaiñ jong ngi, ki long ki jingmaham ïa ka jingeh ha ka jingim. Lada ym shim ïa ki lad ki lynti kiba khlaiñ bad kiba neh (mynta), ka snap kyrpang jong ki trai-ri trai muluk ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi ka lah ban kylla sha kaei-kaei ka bym lah shuh ban kylla dien,” u la bynrap.
Ha ka shithi, ka NESO ka maham ba ka jingwan rung kyrthep be-aiñ ba khlem ka jingpeitngor naduh u snem 1947 ka la kylla long ka jingma kaba khraw ïa ka imlang-sahlang, ka kolshor, ka jinglong-jingman ha ka jingbun briew, bad ka jingskhem ha ka saiñ hima sima jong ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi.
Da kaba kdew ïa ka nuksa kaba sngewsih jong ka Tripura, ha kaba ki trai-ri trai-muluk ki la kylla long ki rit paid, bad ka jingïakhih pyrshah ïa ki bar-ri kaba la slem bah ha Assam kaba la poi sha ‘Assam Accord’ jong u snem 1985, ka seng ka kdew ba ki jingkular ba la khlei ha kata ka por ki dang sah kumto khlem da urlong.
Ka jingthoh ka pynpaw ruh ba ki jingïakhih ba dang shen ha Meghalaya (1979, 1987, sdang jong ki snem 1990) bad ka jingkylla ha ka jingbun briew mynta ha Assam ka pyni ïa ka jingeh kaba la tuid pat sha ki Jylla ba marjan, kynthup ïa ki jaka thor ka Ri-lum Garo.
Ka seng ka la ban jur ba ka jingeh ka don na ka bynta ki jaidbynriew trai-ri, kaba buh jingma ïa ki ktien, ki riti-dustur, bad ki snap lariti.
Shuh shuh ka NESO ka la kynthoh ïa ki polisi ba dang shen jong ka Sorkar Pdeng, khamtam ïa ka Citizenship (Amendment) Act,?2019 (kaba la pyllait tang katto-katne ki bynta jong ka Thaiñ Shatei Lam Mihngi) bad ka Immigration and Foreigners (Exemption) Order,?2025, kaba ka pynpaw ba ka nang pynjynjar ïa ka jinglong-jingman da kaba ailad ïa ki katto-katne ki nongwan buhai shnong na Afghanistan, Pakistan bad Bangladesh ban shong neh ha India.



