DR. Boss l. marthong, New – nongstoiñ
Kala don kawei ka Law Lyngdoh ne Law kyntang jong kawei ka Kur ha West Khasi Hills District kaba ngam kwah satia ban pynpaw kyrteng jong ka Kur bad ka Shnong ioh ba ki mong ïa nga uba ai ïa kane ka khubor. Ki rangbah kur jong kata ka kur namar bun naki ki la long niam Khristan noh bad kim donshuh ki rangbah Nongleh niam hapoh kata ka Law Lyngdoh kumba ju leh mynshuwa bad ha ka jing-kwah tyngka pliah noh ki la rai ban phah pom noh baroh ki diengbah ba don ha kata ka Law Lyngdoh ban ioh pynkylla tyngka pliah noh ban ioh ïa ka spah ka phew na kita ki diengbah ka Law Kyntang. Nga tip bha ïa kane ka Law Lyngdoh namar nga ju leit hikai skul bad long u Head Master jong kawei ka ME Skul kaba don hajan kane ka Law Lyngdoh ha ki 50 snem tam mynshuwa bad ha kita ki por dang don tang khyndiat ngut kiba la long Khristan ha kata ka shnong bad bun ki dang long niam Khasi Tynrai, wat ban leit jung hajan kata ka Law Kyntang ym bit satia, kumta kita ki rangbah kur ba pynïaid ïa kata ka kur kila die noh ïa kita ki diengbah baroh ha uwei u Kontractor Nong Supply dieng uba shong shnong jong kawei pat ka shnong kaba kham jngai na katei ka Law Lyngdoh, uta u nongthied khlaw u la phah pom lut plain ïa ki dieng bah kata ka khlaw ula ïehnoh satang uwei u diengbah uba kham heh tam na kata ka khlaw, te ha kawei ka miet kaba u dang ioh thiah lyngngai la wan mih paw uwei u riew tymmen uba don u ñiuhlieh phum baroh kawei ka khlieh naduh ki niuhmat haduh ki ñiuhtmain baroh sngewmat u ïasyriem kum u ñiuhkhlieh u PM Modi kumto baroh kawei ka khlieh bad u tmain ba jrong lieh phum, uta u tymmen u ba la wan mih paw u la ong me la pynjot ïa ka shnong ka thaw jong ngi baroh kawei kito ki dieng baroh ba me pom ki dei ki ïing jong ki nongshong jong ngi, ki long jong ki khun ki ksiew jongnga bad kato ka diengbah baheh duh ba me khlem pom ka dei ka ïing jong nga. Mynshwa ngi ïa im suk im saiñ bad ki khun bynriew para marjan baroh ym ju don ba pynjot ïa ka shnong ka thaw jongngi, hynrei me mynta me la wan pynjot ïa ka shnong ka thaw baroh me la wan pynjot ïa ki ïing ki sem jong ki nongshong shnong da kaba pom lut ïa ki dieng bah baroh ki nongshong jong ngi kim don jaka sah shuh. Me dei u briew uba sniew uba kwah spah palat ngan hap ban ïaleh thma bad me haduh ba men da ïap noh syndon. Uta u heh spah Nong Supply dieng tang hadien khyndiat sngi u ïap noh khlem pang, ïa u ryndang la shu khyrwait pynphai kynriang. Kane ka long ka jingjia ba phylla shisha. Haduh mynta ki dang don shibun ki Law Lyngdoh ne Law Kyntang ha ri lum Khasi Jaiñtia ki don kiba dang leit kñia leh niam don ruh ka Law Lyngdoh ki bym don nongleit kñia ne leh niam shuh namar ki rangbah jong ka kur lajan baroh kila long niam khristan noh hynrei ki ïai sumar ïa kitei ki Law Lyngdoh khlem shah pom ïa ki diengbah ka Law Kyntang haduh mynta. Kum ka nuksa ka Law Lyngdoh Nonglat ka Law Kyntang jong ka kur Lyngdoh Nonglait kaba don hajan ka shnong Nonglait hi kaba hap hapoh ka Hima Mawiang, ym shah ban leit pom dieng ïano-ïano hapoh katei ka khlaw Lyngdoh wat ym don shuh ban leit kñia ne leh niam hapoh katei ka khlaw lada don kiba leit pom dieng tuh na katei ka khlaw kin shah pynshitom shah khyrwait ryndang ha ki mynsiem bym lah ban ïohi kiba don ha kitei ki diengbah haduh mynta. Ki khlaw ki pynbha pynkhuid ïa ka mariang bad ka sawdong sawkun baroh kawei ban pynneh ïa ka jing-long ki suiñbneng ban pynneh ïa u lyoh bad u slap uba biang ban pynneh ïa ki tyllong um bam um dih ba ki briew ki donkam eh. Ha ki thaiñ Nongstoiñ jong ngi ki dorbar shnong ki ju buh kyrpang ïa ki law shnong ne law adong shnong (village protected forest) ïa ki Law Shnong la ju sumar bha da ka bor jong ka shnong ym shah ban pom dieng ha kine ka Law adong shnong, don katto katne ki bor shnong kiba la shah kyrpang ban pom dieng tang lada jia pluh ïing, shna ïing shnong ne ïing skul ne ïing mane da kaba ai jingbit kyrpang. Ha ka thaiñ Nongstoin ka Shnong Mawkhlam, Nongpyndeng, Shnong Lawse, Shnong Nongstoiñ, Shnong Mawkawah ki don la ki jong ki khlaw shnong bad bun kiwei kiwei ki Shnong Mawtneng thaiñ ri Bhoi ki don ïa ki Law adong shnong. Katto katne ki shnong ka thaiñ riwar mih ngi ki don la ki khlaw adong shnong kane ka long ka nuksa ba bha. Nga kum uwei u riew tymmen nga kyntu ïa ki Kur ba dang don Law Lyngdoh ne Law Kyntang ban ri ban sumar ban ym pynjot noh ïa ki Law Kyntang, nga kyntu ruh ïa ki dorbar shnong kiba heh ban buh ïa ki Law adong shnong ban pynmih ïa ki tyllong um bam um dih kiba ai jingim ïa ngi, ka sawdong sawkun kan bha na ka bynta ban im. Nga kyntu ïa ki paidbah Nongshong shnong baroh ban ym pynjot ne pom pathar ïa ki khlaw ki btap lajong da kaba ong ba nga dei u Trai Khlaw ngan pom pynjot katba nga mon ïa ka khlaw lajong. Lada ngi la pom pynjot pathar ïa ki khlaw ba jyrngam kan sa don ka jingkylla kaba khraw ïa ka suiñ bneng kin sa wan lyngshop pynjot ki bor ka mariang bad ki tyllong umbam umdih kin sa duh noh.
