Yn wanrah ka sorkar kmie da ka aiñ ban ïakhun pyrshah ïa ki dawai sboh ba thok

Ka aiñ kaba thymmai kan don ha kaba yn pynshitom da kaba kham tyngeh bad kan thmu ïa ki jaka pynpoi marbam, la ong u heh sorkar.

New Delhi, Jylliew:

Ka sorkar pdeng ka dang pynkhreh ban wanrah ïa ka aiñ kaba kham pyrkhing ban ïakhun pyrshah ïa ka jingeh halor ki sboh dawai ba la shna thok bad ki tiar rep kiba thok – ka jingeh kaba, katkum ka jingwad bniah kaba dang shen, ka long 40% na ka jingdie baroh kawei katkum ka dor bad ka wanrah ïa ka jingduhnong ha ka liang ka ïoh ka kot ïa ki nongrep da kaba pynduna ïa ka jingmih baroh kawei, la pyntip kawei na ki lad phah khubor.

Ka ri ka la don lypa ki kyndon kiba khang bad pynlong kam beaiñ ïa ka jingdie ïa ki dawai pynïap khñiang, ki dawai sboh bad ki jingpyndonkam ha ka kam rep, hynrei ka jingkurup bad jingpynshitom pyrshah ïa ki nongpynkheiñ kyndon kam ju don. Ka aiñ kaba thymmai kan don ha kaba yn pynshitom da kaba kham tyngeh bad kan thmu ïa ki jaka pynpoi marbam, la ong u heh sorkar.

U Myntri ka rep ka riang u Shivraj Singh Chouhan dang shen u la pynpaw ïa katei ka mat, da kaba kyntu ïa ki nongrep ba kim dei ban pyndonkam palat ïa ki dawai ha ka kam rep bad ban buh pud ïa ka jingpyndonkam jong ki haduh ki pud ba la buh, lait noh tang ban maham ban pynshitom da kaba tyngeh pyrshah ïa ki nongdie ïa ki sboh thok. 

Hapoh ki kyndon ba mynta, ka hukum pynïaid sboh jong ka sorkar pdeng 1985 (kyndon 19) ka buh ïa ki jingbatai bniah na ka bynta kawei pa kawei ka jait sboh ba la mynjur ban die ha ki jaka rep, kaba pynlong be-aiñ ïa ka jingdie ïa ki dawai rep ki bym ïahap bad kine ki kyndon.

Hynrei ka jingdie ïa ki sboh kiba duna dor, kiba thok ne kiba la pynkylla dur mynta ka long kaba lah ban pynshitom katkum ka Essential Commodities Act, 1955, ka aiñ kaba thmu ban pynbeit bad pynneh ïa ka jingpynbiang ïa ki mar, bad bunsien la pyndonkam ban tehlakam ïa ka jinglum mar bad ban pynjem ïa ka jingkiew dor.

 “Ka sorkar ka kwah ban wanrah ïa ka aiñ kaba pyrkhing bha kaba thmu kyrpang ban pynshitom ïa ka jingdie ïa ki sboh bad ki dawai rep kiba be-aiñ bad kiba thok”, la ong u heh sorkar.

Ki mar thok ki pynduna palat 10 million ton ïa ka jingmih kaba lah ban mih na ka rep ha ka ri kaba bun briew tam ha ka pyrthei, katkum ka jingwad bniah jong u snem 2015 da ka seng jong ki seng khaïi pateng jong ka ri India (FICCI). Ka dor jong ki dawai pynïap khñiang kiba be-aiñ, kum ka nuksa, ka la nang kiew haduh 20% ha ka shisnem, katkum ka jinglap jong ka jingpule.

Ki nongrep bunsien ki kynthoh ïa ka jingbym don ka jingkitkhlieh na ka bynta ki jingdie thok. Ha u snem 2023, ka tnad jong ki dawai bad ki sboh, katba ka dang pynpaw ïa ka jingpynkylla lynti ïa ka Urea ba la ai jingïarap, ka la kurup 70,000 tylli ki pla jong ki mar kiba lah ban long kiba thok. Ki nongshna pisa thok ki lah ban rung sha ki ïew nongkyndong da kaba Copy ïa ki jingsong bad jingthoh ïa ki mar ba shisha, la ong uwei pat u heh sorkar.

Ha ka 30 tarik u Jymmang, ka sorkar Rajasthan ka la khang 34 tylli ki karkhana bad ka la ai 12 tylli ki kaiphod jingtip ba nyngkong eh halor ka jingdie sboh thok.