Shillong, Nailur 04
Ka Hynñiewtrep Youths’ Council (HYC) Sengkmie ka la pan da ka kaiphod Right to Information (RTI) na ka tnat Kam Pohïing ka Sorkar Jylla ban ïoh jingtip ha kaba ïadei bad ki sienjam bad ki lad ki lynti kiba na ka liang ka Sorkar Jylla bad ka tnat pulit ki la leh ban ïakhun pyrshah ïa u drok hapoh ka Jylla.
Ka jingpan kaiphod jong ka seng ki kynthup naduh ka jingdon ki mukotduma kiba la rejistar da ka tnat pulit ha ki 3 snem, ka jingdon ki skhim ban ïakhun pyrshah ïa ki nongkhaïi drok khamtam eh ïa ka jingshalan ïa u drok na shabar ka Jylla bad pynpoi hapoh kane ka Jylla, ka mang tyngka ba la pyllait na ka bynta ka Jylla Meghalaya ban ïakhun pyrshah ïa u drok, ka jingkem ïa ki nongkhaïi drok, ka jingïoh kurup drok, ka jingbuh ïa ki jaka ai jingsumar na ka bynta kiba la kyrni ha ka jingdih nalor kiwei-kiwei.
Haba kren sha ki lad pathai khubor ha Shillong Press Club hadien ka jingïoh pdiang ïa ka jubab jong ka kaiphod ha ka 4 tarik u Nailur 2024, u samla Enlang Sawian uba dei u Education Secretary ka seng bad ha kajuh ka por u nongïasaid aiñ, u la ïathuh ba naduh u snem 2020, ka tnat pulit ka la ïoh ban kem haduh 514 ngut ki nongkhaïi drok bad ki mukotduma ba la rejistar hapoh ka aiñ NDPS Act ha kylleng ki thanat jong ki 7 tylli ki distrik ka Rilum Khasi bad Jaiñtia, ki long 303 tylli bad ki mukotduma pat kiba pyllait noh na ka aiñ NDPS Act ki long 238 tylli.
Nalor kata, u samla Enlang u la pyntip ruh ba na ki 514 ngut ki nongkhaïi drok kiba la shah kem ha kine ki khyndiat snem hynrei tang 12 ngut kiba lah shah rai pynrem ha ka ïingkashari da kaba ong ba ka dei halor kane ka nongrim ba la ïohi ba ki nongkhaïi drok hapoh ka Jylla, ki shlur ban ïai bteng ïa ka kam khaïi drok jong ki.
“Ka jingkynrei jong u drok hapoh Jylla namar ka jingbym lah ban tehlakam da ka tnat Kam Pohïing ka Jylla bad ka Sorkar Jylla, ka dei ka jingdkoh treikam jong kine baroh. Lada ngi ïanujor ïa ka jingdon jong ki nongdih drok hapoh ka Jylla Meghalaya ka long haduh 3 lak ngut hynrei lada ngi peit pat ïa ka jingrai shah pynrem ka long tang 12 ngut”, la ong u samla Enlang.
U la ong ba ka jingïoh kurup jong ka tnat pulit ïa u drok hapoh Rilum Khasi bad Jaiñtia ha ki 4 snem kynthih, ka long haduh 40 kilo tam u drok Heroine hynrei katkum ka RTI ba la ïohpdiang pat, la ïoh jingtip ba 1.322 kilo la thang ïa u drok.
U samla Enlang u la buh jingkylli ïa ka Sorkar bad kumjuh ïa ka tnat pulit halor ka jingjah jong u drok ba la ïoh ban kurup bad ong ba kane ka la buh ïa u dak jingkylli uba khraw bha ba lehse ha lyndet jong kane baroh, ki don mano-re-mano ki baheh-bahaiñ kiba la donkti ban pynïaid ïew bad die ïa une u drok u ba la ïoh ban kurup.
“Ngi kwah ban buh jingkylli shaei uba tam jong une u drok phi buh? Ki paidbah ruh ki sah hapdeng ka umdum namar ba ngim tip shaei u drok uba bun u don bad wat ki mukotduma ruh la pyllait haduh 238 tylli,” la ong u samla Enlang.
U samla Enlang u la ïathuh ruh ba katkum kane ka kaiphod RTI kaba la ïohpdiang, ka Sorkar Jylla ka la mang pisa haduh T.6 klur 90 lak na ka bynta ban pynlut ha ka jingïakhun pyrshah ïa u drok hapoh ka Jylla bad haduh mynta, ka Sorkar Jylla la pyndonkam haduh T.6 klur 67 lak 6 hajar 132.
U la ïathuh ba na kane ka pisa kaba la mang ban ïakhun pyrshah ïa u drok, na ka liang ka Sorkar Jylla ka la pynlut na ka bynta ka DREAM projek kaba long T.1 klur bad ka Sorkar Jylla ka la pynlut ruh na ka bynta ka jingrakhe ïa ka sngi pyrshah drok ne ka ‘Anti Drugs Day’ kumba T.20 lak bad kumjuh ka la pynlut ruh ha ki prokram ‘Intervention Program’ kumba T.4 klur 58 lak 74 hajar, nalor kane ka la pynlut ruh T.28 lak 2 hajar na ka bynta ka jingai jingïarap ïa ki jaka ai jingsumar kiba don bynta ha ka ban ïakhun pyrshah ïa u drok.
Halor kane ka bynta, na ka liang ka seng ka la pynpaw ba ka sah ha ka umdum namar ba ka Sorkar ka khlem ai ïa ka jubab kaba biang kumno la pynlut ïa ka pisa kaba la mang. Namar kata, ka seng ka la suba jur ba ka don ka jingbamsap da mano-re-mano ïa kane ka pisa kaba la mang ban ïakhun ïa u drok.
