Balei ym lah ban weng ïa ka dheng kali

Kumta lah ban sngewthuh ba wat la ki surok ki long kiba rit hynrei imat kane kam rung ha ka jingmut jingpyrkhat jong ki nongñiah kali kumno ban ïa burom markylliang hapdeng para nongñiah kali,...

Ka por hi ka long kaba kongsan ha ka jingim jong man la iwei-pa-iwei briew, ha kaba baroh ki ju sngewtynnad ban ïoh pyndep ïa la ki kam ki jam ha ka por kaba biang bad kylluid. Lehse, kane ym tang ba ka pynhun ïa ka mynsiem hynrei ka wanrah ruh ka jingkmen ban lah pyndep ïa kawei bad sdang pat sa kawei. Ngi ïohi ba ki ‘signboard’ nar kiba heh ki la ïeng ha ki bynta bapher-bapher jong ka nongbah Shillong, ha kaba la thoh ruh ‘Welcome to Shillong Smart City’ katba haba phai pat sha ka jinglong jingman jong ki surok, la lap ba ka dang dei hi ka ‘Shillong Dheng City’ namar kat shaba phai tang ka dheng kali beit kaba la pynsohsat shi katdei eh ïa ki nongleit nongwan.

Ka jingïeng jong kine ki ‘Signboard’ nar ba heh bad jrong, ka la shu pynitynnad tang haba peit khamtam lei ban ïoh peit slem haba sahkut ha ka dheng kali hajan jong kine ki signboard nar. Balei ka Sorkar Jylla lyngba kata ka tnat ba dei khmih ka kmen ban ïoh pynïeng ïa kine ki ‘signboard’ nar khlem da lah pat ban weng ïa ka dheng kali ne ban pynkylluid ïa ki surok bad lynti-syngkieñ. Kan don jingmut aïu ban pyni sha ka pyrthei ba kata ka nongbah Shillong ka la dei kata ka ‘Smart City’ haba tang ïa ki jingeh kiba rit ruh ym pat lah ban weng. Hato ka dei tang ka jingkwah burom palat ne ban pyni ba la lah ban pyndep ïa kata ka projek ‘Smart City’ ha ki kot ki sla ym pat ha madan?.

Ha ka jingshisha, la dei ban peit bad wad ki lad ki lynti kumno ban weng ïa kane ka dheng kali, kaba la dei ka jingpang kaba la neh slem bad imat kumba ka paw hi ym don dawai tharai na ka liang ka Sorkar ban pynkoit. Kat shaba ïaid ne rung, hap ban sahkut dheng beit hapdeng surok. Ka Sorkar ka la dep ban pyni ïa la ki daw halor ka jingkhapngiah bad dheng kali bad na ka jingwad bniah la lap ïa katto-katne ki daw jong ka jingkhapngiah bad dheng kali bad kine ki long ka Limited road width: 80% kaba ki surok ki duna ban ïa ka 7.5 m. Ka Limited road capacity: Ka jingpynïeng kali harud surok ka pynduna bad pynrit ïa ka surok da 30-40 persen bad ka jingnang kiew jong ka jingmih ki kali ki ‘riewshimet kaba kiew haduh 17.5 persen. 

Hynrei kaba lyngngoh pat ka long, haba phai tang ha thaiñ Khyndai Lad, wat la lah ban pynheh ïa ka surok na ka surok rim hynrei kane ka jingpynheh surok bad pynitynnad kam shym la don jingmut eiei namar la sakhi ba ka lynti ïaid ki kali ka long hi kumjuh kum ha ki por kiba la leit, namar la ailad ban pynïeng kali ha shi lynter jong ka surok. Ka jingbym lah ban pynïaid bad pynbeit ïa ka rukom ïeng jong ki taksi kamai ruh ka la long kawei na ki daw jong ka jingkhapngiah bad nangrit jong ka surok. Ha kine ki por ba mynta lei, la sakhi ba la bun sa ki arshaka kiba la mih ban kamai, hynrei ym shym la lah pat ban pynbiang ïa ki jaka ïeng ka jong ki.

Kawei pat ka daw jong ka jingkhapngiah bad dheng kali ka long ruh ba ki nongleit nongwan ha ka jingïabeh por khamtam kito kiba leit da ki kali bad ar shaka, la i kumba kim don shuh ka por hynrei ban shu pynher bad ha ki jaka ba kham khim bad khapngiah lei khlem jingsalia ki pyrshang ban tur bad bsuh na kat kaba lait ka jaka khlem da pyrkhat shuh ïa kiwei pat. Kane ka rukom leh ka long kawei na ki daw jong ka jingwanrah ïa ka dheng kali kaba jur ha nongbah Shillong. Hooid ym lah ban len, ba ka jinglong-jingman jong ki surok ha nongbah Shillong ki long shisha kiba rit ha ka jingïar namar ba kam shym la don lypa kata ka rukom saiñdur ne ‘plan’ naduh ki por hyndai, naba ki ‘riewshemphang ha kito ki por kim shym la poi pyrkhat ba ka jingkharoi jong u khun bynriew bad ki kali kan long haduh katne kumba ngi sakhi mynta.

Kumta lah ban sngewthuh ba wat la ki surok ki long kiba rit hynrei imat kane kam rung ha ka jingmut jingpyrkhat jong ki nongñiah kali kumno ban ïa burom markylliang hapdeng para nongñiah kali, kaba long sa kawei ka daw jong ka jingkhapngiah bad dheng kali naba baroh-baroh ki ïaleh ban poi shwa nyngkong.