Shillong, Naiwieng 12
Ka Hima Khyrim ha ka Sngi Ba-ar, ka 12 tarik Naiwieng ka la pynkut noh ïa ka lehniam bad ka Shad Nongkrem kaba ju pynlong man la u snem ha ïingsad, Smit.
Ha kane ka sngi la sakhi ka jingwan tuid da ki hajar ngut ki ‘rang kynsai bad ki ‘thei samla kiba dei ki Khun ki Hajar ka Hima, ban shim bynta ha ryngkat ka riam, ka shad bad ka put ka tem tynrai ba la pynphuh-pynphieng ha kane ka sngi kut.
Ka shad Nongkrem bad ka Pom Blang ba ju pynlong ha u bnai Naiwieng man la u snem, ka dei shi bynta na ka jinglehniam ki khun ki hajar jong ka Hima Khyrim ban ainguh ïa ka ‘Lei Synshar na ka bynta ka bha ka miat jong u khun u hajar ha baroh ki liang ha ka jingim jong ki kaba man la ka sngi, la ka long ha ka rep ka riang, ka ïoh ka kot, ka kamai-kajih, ka shongsuk-shongsaiñ, ka pule-puthi bad kiwei kiwei.
Lah ban kdew ba ka Pom Blang bad ka Shad Nongkrem ka dei kaba la pynlong da ki spah snem wat ha shwa ka jingbuh jingthoh kaba dei ha u snem 1931 AD.
Ha kane ka sngi ba pynkut ïa ka lehniam mynta u snem, ki nongwan peitkai na kylleng ka Ri-lum Khasi Jaiñtia ki la wan tuid kynthup ruh ïa kito kiba sngewtynnat ban lum jingtip ïa ki kolshor, bad ruh ki nongshangkai pyrthei napoh ka Ri bad nabar ruh kumjuh.
Ka Shad Nongkrem mynta u snem ka la long ban sah kynmaw ïa ka Hima Khyrim namar ka la ïoh ïa la ka jong ka aiñ kaba la tip da ka Hima Khyrim Act, 2024 ïa kaba la ai muhor u Lat ka Jylla, u CH Vijayashankar uba la ïadonlang bad pyllait paidbah ruh ïa kane ka aiñ ha ïingsad jong ka Hima Khyrim. Hadien ba la pyllait paidbah u Lat ka Jylla u la aiti noh ïa kane ka aiñ ha u Pa’iem Dr. Balajied Sing Syiem.
U Lat ka Jylla u la ai muhor ïa kane ka aiñ hadien ba ka Khasi Hills Autonomous District Council (KHADC) ka la dep ban mynjur ïa ka aiñ rew (Bill) ha ka 12 tarik Lber mynta u snem, bad ha ka 11 tarik Naiwieng 2024 la pynbna ha ka Meghalaya Gazette ba la pynlong aiñ ïa ka.
Ha kane ka sngi la sakhi lang ruh ïa kane ka lehniam da u Symbud Myntri Rangbah ka Jylla, u Bah Sniawbhalang Dhar, u Chief Justice ka ïingbishar ba donburom ka Meghalaya High Court, u Justice Indra Prasanna Mukerji, u Myntri ka tnad Arts and Culture, Bah Paul Lyngdoh, u Chief Executive Member ka KHADC, Bah Pynïaid Sing Syiem, u Symbud CEM, Bah Pynshngaiñ N Syiem, nalor ki MLA, MDC, ki Bakhraw, ki Lyngdoh bad kiwei kiwei.
Na ka liang u Pa’iem Dr. Balajiedsing Syiem u la pynpaw ka jingsngewkmen hadien ba u Lat ka Jylla u la ai ïa ka muhor ka ban long ka jingkyrkhu ïa ka hima khamtam ha kaba ïadei bad ka synshar ka khadar, ka riti ka dustur bad ka lehñiam ka leh rukom jong ka Hima.
