Shillong, Ïaïong 29
Uwei u samla u la ujor ejahar pyrshah ïa kawei ka kynthei halor ka jingkynnoh leh khlemakor ïa u bad dawa na ki bor ba dei khmih ban pynshitom ïa ka katkum ki kyndon jong ka aiñ.
Katei ka samla kynthei ka dei kaba la leit ujor ejahar pyrshah ïa ki saw ngut ki shynrang da kaba kynnoh ba ki la leh be-ijot ïa ka ha u snem ba la dep. Kane ka jingleit ujor ejahar jong katei ka samla kynthei ka long hadien ka jingsaphriang ka dur khih ha ka por ba ka la shah leh be-ijot. Ka dur khih ka la saphriang dang ha ki katto-katne sngi mynta.
Utei u samla u la pyntip ba ha u Nailur, 2023, u dang don 17 snem ka rta bad pule ha kawei ka skul ha Shillong bad sah wai ruh ha kawei ka shnong ha kane ka nongbah.
“Ha kane ka por, kawei ka kynthei kaba don kumba 27-28 snem ka rta, ka dei kaba nga lem bad ki paralok ngi ithuh-ithaw naba ka kwah shna ïa ki dur khih ha ‘YouTube’ haba ïadei bad ki jingïalehkai, ki jingrwai jong ka bad kiwei-kiwei. Ka ju ong ha nga ban sam lem ïa ki dur khih jong ka bad ki paralok skul jong nga bad ka la ju wan ruh sha ïing jong ngi la katto-katne sien, hynrei kam shym la don ka sien ba nga la sam ïa ki dur khih jong ka sha kino-kino ki ‘riew shimet ne ki paralok jong nga,” la ong utei u samla ha ka ejahar.
U la ïathuh ruh ba shisien ka sngi, ha u Nailur, 2023, ka la kynjoh ïa uwei na ki paralok jong u bad ong ba ka kwah ban ïakynduh ïa uta u paralok ban ïakren halor katto-katne ki dur khih lem bad kiwei-kiwei bad ha kata ka por, naba u paralok jong u, u don lang ha ïingsah jong u, kumta u la phah wan ïa ka sha ïingsah jong utei u samla.
“Hynrei, haduh kumba 10 baje mynmiet, kam shym la wan bad kumta, naba ka la dei ka por thiah jong nga, nga la leit noh sha la kamra ban thiah namar nga hap leit skul ha ka sngi kaba bud katba ki paralok jong nga ki dang ïa peit ïa ki dur khih ha ‘mobile’ ha kawei pat ka kamra,” u la ong.
Hadien kata, u la ong ba kumba 4:30-5:00 baje mynstep katba u dang thiah ha kamra lajong, u la ïohsngew ïa ka jingsawa na kawei pat ka kamra bad namar kata ka jingsawa, u la wan mih ban peit ïoh jia eiei hapoh ïing.
“Hynrei, nga la kyndit ban ïohi ba ka don hangta ha ïing jong ngi bad ka la shoh u khawiang ha kane ka por, bad kumba ka long, imat ka la wanrah kyiad ruh na bynta ba kan dih ha ïing jong ngi. U paralok jong nga u la pynsngew ha nga ba ka la phah ïa u ban dih kyiad lang bad ka. Ynda la ïohi ïa nga, ka la ong ruh ïa nga ban dih kyiad, hynrei naba ngam ju dih kyiad, nga la kyntait bad dih, pynban nga la mih ban leit phai biang sha kamra ban thiah,” u la ong.
Hynrei ha kata ka por, u la ïathuh ba katei ka samla ka la sdang ban tan ïa u bad leh ïa kiei-kiei ki bym ïahap, katba ma u pat, u ïaleh ban khynñiat ïa ka.
Haba kdew ba katei ka kynthei ka la ïai tyrwa ïa u ban dih bad ong ban leh ïa kiei-kiei ki bym ïahap, u la ong, “Haba nga la kyntait ïa kine, ka la kren beiñ ïa nga bad ka la wan kham shajan jong nga ha ryngkat ka jingpyrshang ban pynbiej ïa nga.”
Haba kynnoh ba ka la sdang ban jrong kti ïa u, une u samla u la ong, “Nga la leit biang sha la kamra bad khang ïa ka jingkhang namar nga la sheptieng ïa ka jinglong bad jingthmu jong ka. Hadien kata ka la byrngem ïa nga da kaba tyngeh lada nga ïathuh eiei halor katei ka jingjia ïa ki kmie ki kpa jong nga.”
Namar ka jingtieng, utei u samla u la leit sha la kamra bad khang kut ïa ka jingkhang bad ha kata ka por ruh, u lah ban ïohsngew ïa ka jinghylla bad jingkren beiñ jong ka ïa u paralok jong u, hynrei um shym la mih shuh na kamra da ka jingtieng ïoh ka leh khlemakor biang ïa u sa shisien.
“Ha ka step kaba bud, ynda nga la khie, nga la ïohi ba ka la dep mih na ïing. Nga sngewlehraiñ shibun ha kane ka por bad kane kajuh ka jingjia ka la pynkyndit shi kat dei ïa nga. Hynrei namarba nga dei u khynnah klas X ha katei ka por, ngam shym la pyntip ïa kaei kaba la jia sha ki kmie ki kpa ne ki nonghikai jong nga bad ki rangbah da ka jingpyrkhat ïoh ba nga shah tim bad shah beh skul bad ki kmie ki kpa kin sa pynsangeh noh ïa ka jingpule jong nga,” u la ong.
Haba pynkynmaw ba dang shen u la ïoh jingtip ba katei ka kynthei ka la ujor ejahar halor katei ka jingjia da kaba pyni ba dei ma ka, ka lanot, ha kawei ka liang u la ong ba ka jingshisha ka long ba u la shah leh khlemakor ha katei ka kynthei ha ka por ba nga dang dei u khynnah klas X.
“Hynrei, ngam shym la ujor ejahar mar-mar naba nga la shah byrngem ha ka, bad ba nga tieng eh ïa ki kmie ki kpa jong nga bad nonghikai ba lada don mano-mano kiba tip shaphang katei ka jingjia, ka lah ban pynthohbria ïa ka burom ka ijot jong nga bad ka ïing ka sem kumjuh. Kumta ka jingpynslem kam dei kaba la leh khnang,” la ong utei u samla ha ka ejahar.
Shuh shuh u la ujor ïa ka aplikeshon hapoh kyndon 438 CrPC hakhmat jong ka ïingbishar bad ka hukum (interim order) la mynjur sha u.
“Kumta nga kyrpad ïa phi ban pynshitom pyrshah ïa ka katkum ki kyndon jong ka aiñ,” u la ong.
Ha kawei pat ka liang, lah ban pynkynmaw ba katei ka samla ka la ujor ejahar pyrshah ïa ki briew kiba la kynnoh donkti ban leh khlemakor ban pynsaphriang paidbah ïa ki dur khih jong ka bad dawa ruh na ki bor ba dei khmih ban pynshitom ïa ki katkum ki kyndon jong ka aiñ.
“Nga kwah ban ujor ejahar halor ka jingjia shah leh khlemakor bad ka jingpynsaphriang ïa kiei-kiei kiba long khlemakor khlem ka jingbit jong nga,” la ong katei samla ha ka ejahar.
Ka la ïathuh ba katei ka jingjia ka la jia ha u Nailur ne Risaw, 2023 ha kawei ka ïingsah kaba don ha Shillong.
“Nga la shah khot sngewbha sha ïingsah jong u ha ka por 5 baje mynstep lem bad ka kynhun ki paralok ba kynthup ïa kito ki ‘riew shimet kiba ngam ithuh satia. Katto-katne por ha kane ka jingïakynduh, nga la dih kyiad ha katei ka por bad ngam shym la tip briew shuh bad ha kane ka por, ka kynhun ka la shim kabu ïa kane ka jinglong jong nga,” la ong katei ka samla.
Ka la kynnoh ruh ba kitei ki briew ki la leh khlemakor ïa ka bad ring dur ïa katei ka kam khlem ka jingbit jong ka.
“Ha ka jingkyndit jong nga, ka dur khih kaba la ring ha u Nailur, 2023, mynta ka la saphriang hapdeng ki ‘riew shimet bapher-bapher, ha kawei ka liang kaba la pynlong ïa ka jingsaphriang paidbah jong ka. Kane ka la ktah shi kat dei ïa ka jingmut jingpyrkhat jong nga bad ka jingsngew jong nga kumjuh,” ka la ong.
Shuh shuh katei ka samla ha ka ejahar ka la kyrpad ïa ki bor pulit ban leh eiei noh mardor kumjuh ban tohkit bniah halor katei ka jingjia bad ban pynshitom ïa kiba donkti.
“Nga long kaba kloi ban ïatreilang na bynta ka jingtohkit. Nga dawa ïa ka hok bad ka jingïada na ki jingma kiba lah ban wan. Nga kyrpad ba dei ban pynshitom da kaba tyngeh katkum ka aiñ pyrshah ïa kiba donkti bad ban pyntikna ba kiba kum kine ki kam be-aiñ kin ym jia shuh,” ka la ong.
Kum ban shu pynkynmaw, kane ka jingleit ai ejahar jong katei ka samla kynthei ka long hadien ka jingsaphriang ka dur khih ha ka por ba kynnoh shah leh be-ijot. Kane ka dur khih ka la saphriang dang ha ki katto-katne sngi mynta.
