La khang pyrshah ïa ka jingleit sngap ñiew ‘vote’ ha nongbah Shillong

Ka ju long ka rukom ba, ka liang kaba jop, ki ïa shad, ki leh kmen, katba ki liang ba rem pat, ki ïam ki diaw bad leit phai da ka jingsngewsih.

Babu Kular Khongjirem

Ha ka sien kaba nyngkong eh ha Meghalaya bad wat ha ri India hi ruh ba ka sorkar jylla (state govt.) lyngba u Deputy Commissioner, East Khasi Hills District, Shillong u la khang pyrshah ban leit sngap ñiew ‘vote’ ïa ki paidbah sha ki jaka ñiew ‘vote’.

Kane ka long kaba kham pher, kham phylla (rare case) ba ki paidbah nongkyrshan jong ki kyrtong na ki seng bapher bapher bad ki kyrtong shimet (independent candidate) ruh kim ïoh shuh ïa ka hok, ka lad bad ka kabu jong ki ban leit sngap sha ki jaka ñiew ‘vote’ (counting venue).

Ha ka jingshisha, ym ju kham don koit satia kano -kano ka kyndon aiñ ka ban khang pyrshah ïa kano ka jingïalum paidbah na ka bynta kano-kano ka kam paidbah (wat ka kam ilekshon ruh) haba ki leit da kaba jai-jai bad khlem kano-kano ka jingpynma-jingpynmynsaw ïa kiwei pat (to assemble peacefully without arms).

Ki jingïalum paidbah ha ki jingïalehkai biria kum ka jingïasiat thong, ka ïasum khnam, ka kynjatbol (football), ka ïadur masi bad bun bah kiwei pat ki kam ïalehkai, ka jingitynnad bad jingshong shit ka jingïalehkai ka shong eh ha ka jingïashad-ka jingïakmen ki paidbah, ka jingïakynhoi shongshit ha ryngkat ka phawar pharshi kiba kit jingmut ka pynshong shit shi katdei eh ïa ka shnong ka thaw baroh kawei.

Ka Elekshon Komishon jong ka ri India (Election Commission of India) kam khang satia ban ïalum paidbah la ha ka por ba ïa kanbas ilekshon (election campaign) ne ha ka por ba jop ilekshon ruh namar kane ka jingshong shit kam lah ban neh slem hynrei tang shu ïoh lehkmen shongshit shiphang arphang, tang katta ka la sdang jah noh hi. Kumno uta u Deputy Commissioner uba dei ruh u juh u Returning Officer (u officer ba peit ïa ka Shillong Constituency) un mushlia ïa ka bor jong ka Election Commission jong ka ri India.

Ha ka jingshisha, kum u Returning Officer jong ka Shillong Parliamentary Constituency (ba la thung da ka Election Commission of India) um dei satia ban khang pyrshah ïa ka hok ki paidbah nongthep ‘vote’ kiba kwah ban leit sngap sha ki jaka ñiew ‘vote’. Ki paidbah ki don ka hok ym tang ban thep ‘vote’ (right to ‘vote’) hynrei ki don ruh ka hok ban leit sngap ïa ka jop ka rem ki kyrtong jong ki ha ka sngi ñiew ‘vote’ (counting day). Ka ju long ka rukom ba, ka liang kaba jop, ki ïa shad, ki leh kmen, katba ki liang ba rem pat, ki ïam ki diaw bad leit phai da ka jingsngewsih.

Ki mih bun bah ki jingkylli bad jingmutdur ki paidbah halor kane ka jingkhang pyrshah u DC ïa ka jingleit sngap ñiew ‘vote’ ki paidbah ha ka sngi ñiew ‘vote’. Don kiba mutdur ba ki kyrtong sorkar (na ka seng NPP ne UDP) ki lah ban shah rem lypa na kata ka daw, ban lait na ka jingjah burom, ka jingjem daw hakhmat ka pyrthei, kane ka sorkar ka phah khang noh ïa u DC ban mih paidbah bad leit sngap khubor ha ka sngi ñiew ‘vote’. Don ruh kiba ong, namar ba kane ka sorkar MDA ha Meghalaya ka dei hi ka khun jong ka sorkar NDA (BJP) na Delhi, kumta, ka bud bad leh lem hi kumjuh ban ñion beiñ pyrshah ïa ki seng liang pyrshah (opposition party) haduh ba kin da jem syndon jai bad ba kin nym lah shuh ban khie khleh nangne shakhmat.

Don ruh kiba kynthoh ba ha Shillong (kaba dei ka constituency ki Khasi-Jaiñtia) kim shah, ha Tura pat long ban lum paidbah, ym don jingkhanglad satia. Ki paidbah ki dei ban husiar bha bad bishar bniah ruh shaphang ki buit rieh ba kane ka sorkar ka thmu nangne shakhmat lym kumta ngin kylla long tang kum ki ‘lang matlah hakhmat ka pyrthei stad mynta.