
Shillong, Naitung 16
Kumba hynñiew ngut ki dkhot ka Khasi Students’ Union (KSU) – Shillong Mihngi Circle ha ka Sngi Ba-ar ki la shah khot hajir ha ki pulit ka thanat Sadar haba ïadei bad ka jingkhynra ïa ki kot ki sla jong ki nongbylla bar jylla ha ka taïew ba la dep.
“Kaba sngewthamula ka long ba haba ka aiñ ka don, hynrei ka Sorkar ka ong ba kum kata ka aiñ kam don…lada ki nongwanrah ïa ka aiñ kim tip ba ka don ka aiñ, u ‘riew paidbah lei phin mutdur aïu,” la ong u Organising Secretary ka KSU-Sengkmie, samla Raymond Kharjana uba la synran lang ïa ki dkhot ka Shillong Mihngi Circle ha kane ka sngi.
U la ong ruh ba ka seng kam sngewpher shuh halor ka jingshah khot hajir ki dkhot naba kane kam dei ka sien banyngkong, hynrei haba phai sha ki mat bapher-bapher jong ka seng – ka ILP, lynti rel bad kiwei-kiwei, ka ju don beit ka jingshah pyntyrha jong ki dkhot.
“Teng-teng wat la ki dkhot kim don ha Shillong, ki kot (phah khot hajir) ki poi ha ïing jong ki. Kane ka pyni ba ka don ka jingthrang dik-dik na ki bor ba dei khmih ban pynduh mynsiem ïa ki dkhot jong ngi,” u la ong.
Haba kdew ba ha kane ka kynti ka kham pher, u samla Kharjana u la ong ba ki bor ba dei khmih ym tang ba ki pynduh mynsiem ïa ki dkhot, hynrei ka long kum shi bynta jong ka jingpyntieng-jingpynsmiej ïa kiwei pat ki samla ki bym pat don ha ka seng ba lada ki rung ha ka seng, kin shah khot hajir na ka por sha ka por.
“Kumba ngi la ïeng skhem la 46 tylli ki snem, ngim salia bad ngim sngewpher shuh halor ki mukotduma ne ki jingkhot hajir, hynrei kaba kongsan ka long ba kaei kaba ngi dei ban leh, ngin ïaid shakhmat ban pyndep ïa ki kamram,” la ong utei u nongïalam.
Ha kajuh ka por, u la ong ba ka long kaba thamula ba wat la tip pylleiñ ba ka don ka jingpynkheiñ ïa ka Inter-State Migrant Workmen Act na ka liang ki kontraktor, hynrei haduh mynta, ym pat ïohi wat tang uwei ruh u kontraktor u ban shah khot hajir halor ka jingpynkheiñ ïa kane ka aiñ.
Haba buh jingkylli halor ka jingkhynra ka tnad Labour, u la ong ba kaba sngewthamula ka long ba ki leit khynra ïa kaei, naba ym lah ban sngewthuh namar haba kren shaphang ka ‘Work Permit’, ka Sorkar ka ong ba kam don kaba kum kata ka aiñ.
“Lada kam don, pyni da kaba shai ba kam don, namar katkum ka jingtip jong ngi, ka don ka aiñ. Kumno ka Sorkar ka nud ban ong ba kam don kaba kum kata ka aiñ,” la ong u samla Kharjana.
Haba ban biang halor ka jingshah khot hajir ki dkhot, u la ong, “Ai ki mat khot, ai ki mat thep mukotduma 10-20 tylli, ngim sngewpher hynrei kum ki dkhot ba shit rhem jong ka seng bad ki shipai ba shit rhem ka jaidbynriew, ngin dang ïai pyndep ïa ka kam…ngin ïai trei shitom bad ngin dang ïai long dukhi ha ki kam ban pyntikna ba ka jaidbynriew ka long kaba shngaiñ ha ka pateng ban wan.”
Shuh shuh na ka liang u samla C. Khyriem, dkhot ka Shillong Mihngi Circle, u la bynrap, “Ha ka jingshisha, la dei ban khot hajir lang ïa kita ki kontraktor kiba pynkheiñ ïa ki kyndon jong ka aiñ haba ki wan ïalam ïa ki nongbylla nabar jylla khlem ki kot ki sla kiba bit bad biang, kumba ki khot ïa ngi.”