
Ha “Ki Phawer U Aesop”, ka don ka jingsneng kaba ong – “Sngewthuh la ka bor” – bad kane ka dei halor ka khana shaphang “U Pukni bad ka Tyngab”. Kane ka jingsneng ka dei ruh kaba yn hap ban shim kum ka jinghikai ïa ngi ki nongshong shnong. Ngi dei ban sngewthuh haei ngi ïeng bad ka bor aïu ba ngi don. Kum ka nuksa, wat tang ïa ki syiar khun kiba dei ban ri bad pynheh pynsan dang hap shaniah na shabar Jylla, khlem da ïakren ïa ka dawai bad ki lad jingsumar nalor ki jingbam ban aibam ïa ki jingri ba kin khlaiñ bad ban heh kloi. Kane kam dei kaba jia long tang ha Meghalaya, hynrei wat ha kiwei ruh ki jylla jong ka Ri khlem da pat ïakren ïa kiwei pat ki Ri kiba don ha satlak ka pyrthei.
Kane ka la paw ha ka jingïakynduh ka seng ki nongri jingri khamtam kiba ri syiar kaba tip kum ka Meghalaya Poultry Farmers’ Association (MPFA) ka la ïakynduh ïa u Myntri ka tnat ri jingri, u Bah AL Hek, ha ka 16 tarik Naitung, 2024, ha kaba ka la pynsngew ïa ki jingduna kiba ka Jylla kam pat lah ban shaniah dalade ïalade ha kaba la banjur ruh shaphang ka jingkoit jingkhiah jong ki jingri khamtam ki mrad kiba wanrah sha kane ka Jylla na ka bynta ban shohdoh. U President ka MPFA u Bah Daminot Sylliang u la ïathuh ba haduh mynta ka Jylla kam pat lah ban pynmih hi na Meghalaya ïa ki jingdonkam jong ki jingri naduh ki jingbam, ka dawai, bad ki khun syiar bad ïa Kaine dang hap shaniah ban wanrah nabar Jylla.
Da shisha, kum ka jylla, ngi dang duna shaba palat ha ki liang bapher-bapher – naduh ki shlem pule, hospital kiba la biang lut nadong shadong, surok, marbam mardih, mar-rep bad kumta ter-ter. Ngim lah ban len ba kawei ka sorkar hadien kawei pat ka la ïaleh ban pynlong ïa ka jylla kaba lah ban ïeng ha la ki jong ki kjat, hynrei kam pat biang satia. Ngi dang donkam bun shuh. Ha kawei ka liang, ngi sngewsarong ba u sohtrun, sohñiamtra bad sa katto-katne ki mar, ki la poi shabar ri. Ha ryngkat ka jingsngewsarong, ngi kyrmen ruh ba ki nongrep kiba thung ïa kine ki mar ki la ïoh da ka dor kaba biang haba ki la die sha ki kompani lane sha ka sorkar ban pynpoi sha ki ïew ki hat kiba don shabar jong ka map ka Ri India. Hynrei, ha kawei pat ka liang, ngi dang hap ban shaniah ïa kiwei pat ki jylla ban pynpoi ïa u khaw, umphniang, piat, mluh, dawai dashin bad kumta ter-ter.
Ka sorkar ka la sdang ïa ki skhim ban ai jingïarap ïa ki nongseng kam kiba lah ban leh shibun kiei-kiei na kane ka jylla lajong. Hynrei ngi sngewthuh ba ma ki ruh, ki dang donkam ïa ka jingïatreilang bad jingïarap na kiwei pat ki jaka khnang ba kin lah ban pyntyllun ïa ki kam jong ki kiba manla ka sngi. Kan dang shimpor ïa kine ki nongseng kam seng jam ba kin lah ban shaniah beit tang na jylla lajong na ka bynta ki mar ki mata ba ki donkam ban pynïaid ïa ki kam jong ki. Ngi im ha ka pyrthei bad ka juk kaba ngi hap ban ïa shaniah iwei ïa iwei pat namar tang nalade ngim donbor satia. Kum ka nuksa, ngi lah ban don u khiew, hynrei u khaw pat ngi hap ban ap ynda la wan ki trok na Punjab bad kiwei ki jylla. Ngi lah ban don ka bording, hynrei ki kor ki bor kiba heh ki hap ban wan nabar khnang ban pynïaid ïa ki kam jong ngi (ka nuksa barit ka dei ka kor kompiwtor).
Ha kawei pat ka bynta, ngi donkam ban ym ailad ban shah ïuroit ha kino-kino ki liang namar ngi don tang khyndiat. Lada ngi shah beh na kane ka jylla, ngim don shuh da kawei pat ka jaka ba ngin leit shong leit sah. Namarkata, hapdeng ka jingsngewthuh ïa la ka jong ka bor, ngi dei ruh ban ïada ïalade bad ban ïatreilang ha ki bynta bakongsan lym kumta, ngin ym poi shano-shano. Ki samla jong ngi ki dei ban pyntbit ïalade ha ka liang ka sap ka phong ba ki don la ka dei ban shna ïing, shna kali, ai rong ïing, khap shñiuh, thaiñ jaiñ, bad kiwei-kiwei ki kam kiba bun bah. Ngi ïohi ha kine ki khyndiat sngi ba ki don ki samla na kane ka jylla kiba la poi sha ka Ri Japan ban leit trei kum ki nos hadien ba ki la shah hikai nadong shadong ba kynthup ban kren ïa ka ktien Japanese. Ym tang ka Japan, hynrei ki dang don bun bah kiwei pat ki Ri kiba donkam ïa ki nos bad kiwei pat ki nongtrei ha ki liang bapher-bapher. Kine ki samla kiba smat bad kiba minot ki la lah ban tyngshaiñ. Lada kine ki lah, balei kiwei kim lah? Ngin lah beit ban thom ïa ki jingeh haba bad ynda ngi la sngewthuh ïa la ka jong ka bor.