Shillong, Nailur 10
Ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong jong ki khynnah samla ha kylleng ka pyrthei, bad khamtam ha India ka kiew man la u snem. Katkum ki jingkheiñ, ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong ka dei ka daw kaba saw haba phai sha ka jingïap ki khynnah samla hapdeng ka rta 15-19 snem ha India.
Ka jingdon jong ki briew kiba ïap na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong hapoh ka Jylla naduh u snem 2005 haduh 2022 ka long 2625 ngut.
Katkum ka jingkheiñ na ka National Crime Records Bureau (NCRB), palat 40% na baroh ki jingjia ba bthat jubor ïa ka jingim lajong ki dei hapdeng ki khun samla kiba hapoh 30 snem ka rta. Ka NCRB ka kdew ruh ba 1.71 lak ngut ki briew ki ïap na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong ha u snem 2022.
Katkum ka kaiphod na ka tnad pulit ka Jylla, ki don 2625 tylli ki jingjia ba ïadei bad ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong naduh u snem 2005 haduh 2022 – bad kiba bun eh ki dei ha u snem 2021 – 226 ngut.
Katba kiba bun na ki jingjia ba ïadei bad ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong hapdeng ki khynnah samla ha kylleng ka ri ki dei ki kynthei, haba phai pat sha ka Jylla, kiba bun ki dei ki shynrang ki ïap na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong haba nujor bad ki kynthei.
Ha u snem 2022, kumba 74 ngut ki khynnah samla hapdeng ka rta 18 haduh 30 snem ki la duh noh la ka jingim na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong bad na kine 58 ngut ki dei ki shynrang katba 16 ngut ki dei ki kynthei.
Haba ai jingkren ha ka jingrakhe “World Suicide Prevention Day” kaba la long ha ka Sngi Ba-ar ha KJP Assembly Conference Hall, Barik, u Deputy Superintendent of Police, Bah Jeffery W. Suting, u la ong ba ka jingïap ki shynrang na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong ha East Khasi Hills ka la kiew bha ha kine ki khyndiat snem ba la leit.
Ha u snem 2021, ki don 68 ngut kiba la khlad na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong bad na kine, 57 ngut ki dei ki shynrang bad 11 ngut ki kynthei.
Haba phai sha u snem 2022, na ki 56 ngut kiba la khlad na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong, 44 ngut ki dei ki shynrang bad 12 ngut ki kynthei. Ha u snem 2023, na ki 52 ngut kiba la khlad na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong, 40 ngut ki dei ki shynrang bad 12 ngut ki dei ki kynthei.
Na ki 29 tylli ki jingjia kiba la ïoh pdiang haduh u Naitung 2024, 18 ngut ki dei ki shynrang bad 11 ngut ki kynthei.
U Consultant Psychiatrist ka District Mental Health Programme, Dr. B. Sohklet haba ai jingkren u la ong ba wat la bun ngut ki kynthei ki pyrshang ban bthat jubor ïa ka jingim lajong, hynrei bun ngut ki shynrang ki ïap na ka jingbthat jubor ïa ka jingim lajong.
“Ki kynthei ki pyrshang ban bthat jubor ïa ka jingim lajong hynrei ki pulom noh namar kiba bun ki daw – jingtieng, jingartatien nalor kiwei-kiwei. Ki shynrang ha kawei ka liang ki don ka jingkut jingmut bad skhem ha ka jingshim rai. Ki ïap ha ka jingpyrshang kaba nyngkong – namarkata, ka jingbym ïahap ha ka jingkheiñ,” u la ong.
Hadien kane, ka la don ruh ka jingïalang plie ïa ka prokram ha kaba la ïashim bynta da ka DHS (MI), Dr. F.V. Kharshïing kum ka Kongsan, DM&HO ka East Khasi Hills, Dr. T.S. Momin kum ka Symbud Kongsan nalor kiwei-kiwei.
Ïa ka jingrakhe “World Suicide Prevention Day” la pynlong da ka District Mental Health Programme, East Khasi Hills halor ka phang, “Changing the Narrative on Suicide.”