Kumba ka long mynta, ki nongïalam jong ki Ri ka pyrthei ki ïalum ha nongbah Glasgow, United Kingdom, ban ïatai, ïathir bad ïamir jingmut kumno ban pynkhlaiñ ïa ka jingïakhun pyrshah ïa ka jingktah na ka jingkylla ka suiñ bneng lane kata ka ‘Climate Change’ ne ka jingkiew ha ka jingkhluit ka pyrthei lane ka ‘Global Warming’. Kane ka jingïalang bah lane ka ‘Conference of the Parties (COP)’ ba 26 ha Glasgow kan ïakren halor ka jingdonkam jong ki Ri ban pynduna ïa ka jingpynmih ïa ka lyer lane ka tdem kaba pynkhluit ïa ka snieh jong ka pyrthei kaba wanrah pat ïa ki bun ki jingeh bad ki jingma. Ha kylleng ka pyrthei, ngi ïohi ïa ki jingjia kiba laiphew jait laiphew skit kum ka jingkhie ‘erïong ha ki jaka ki bym ju jia eiei mynshwa, ka jingwan ka jingshlei um bad ka jinging ki khlaw ki btap kiba shyrkhei. Kine baroh ki ktah ïa ka jingim briew bad ïa ka mei mariang kumjuh naduh ki jingthung jingtep, ka jingpynmih ïa ki mar rep, ka jinglong ka koit ka khiah ha kaba ki jingpang ba bun rukom ki mih bad kumta ter-ter.
Ka jingïakren halor kine ki mat ki jura kam dei kaba dang thymmai. La da ki snem mynta, ki Ri ki la pynpaw ïa ka jingdonkam ban pyntreikam ïa ki lad ki lynti kiba kyrkieh ban ïada na ka jingshah ktah jur ha ka jingkylla ka suiñ bneng bad ka jingkiew ha ka jingkhluit ka pyrthei. Ki don ki Ri kiba la jam shakhmat ban pynbha biang ïa ka mei mariang da kaba shim ïa ki lynti ban pynkhuid ïa ka lyer kaba ngi ring mynsiem, ban pynneh pynsah ïa ki khlaw ki btap bad kiwei watla ki pynkiew ruh ïa ka Ri ha ka liang ka ïoh ka kot. Ha Glasgow, ki don kumba 190 ngut ki nongïalam jong ki Ri ha ryngkat da ki hajar ngut kiwei pat kiba mihkhmat ïa ki sorkar, ki kynhun khaïi bad ki nongshong shnong. Kane ka jingïalang kan long na ka bynta 12 sngi.
Kiba bun ki ‘riewshemphang ki la pynpaw ba ka por kam long shuh ban dang ïa pynsuki ban shim ïa ki lad ki lynti ban ïada na ka jingshah ktah jur ha ka jingkylla ka suiñ bneng bad ka jingkiew ha ka jingkhluit ka pyrthei. Ha u snem 2015 ha nongbah Paris, France, ka la don kaba kum kane ka jingïalang ha kaba ki Ri ki la kular ban pynduna ïa ka jingpynkiew ïa ka jingkhluit ka pyrthei da hapoh 2 Degree bad ban trei na ka bynta ban pynhiar da ka 1.5 Degree, ban shim ïa ki lad ban ïada na ka jingshah ktah jur ha kine ki jingkylla bad kumjuh ruh ban bei tyngka na ka bynta ban poi sha ki thong ba la buh. Nalor kine, ki la don sa kiwei pat ki mat ki jura kiba ki Ri ki la ïamynjur ban leh khnang ban ïarap lang ha ka jingïakhun.
Hynrei, ki ‘riewshemphang ki la batai ba kiba bun na ki Ri ki khlem trei bha na ka bynta ban pynduna ïa ka jingkhluit ka snieh pyrthei da 1.5 Degree katba ka por ba la buh ban poi sha kane ka thong ka la jan kut. Namarkata, kane ka jingïalang ha Glasgow ka long kaba kongsan ban nang wanrah shuh shuh ïa ka jingsngewthuh halor ka jingkordor ka por ban ïakhun pyrshah ïa ka jingkylla ha ka suiñ bneng bad ka jingkiew ka jingkhluit. Ha kane ka jingïalang ha Glasgow ki mat bakongsan ban ïathir ka long ban trei na ka bynta ban poi sha ka thong ban pynhiar ïa ka jingkhuit ka snieh pyrthei da 1.5 Degree, ban ïada ïa ki nongshong shnong bad ka mei mariang, ba ki Ri ba ‘riewspah ki dei ban pyndep ïa ka jingkular ban synñiang USD 100 Billion na ka bynta ban pynbha ïa ka mariang bad suiñ bneng ha ka shi snem, bad ban wanrah ïa ka jingïatreilang jong baroh.
Ngi dei ban sngewthuh ba ka jingkylla ka suiñ bneng bad ka jingkiew ha ka jingshit ha ka pyrthei ka ktah lang ïa ngi ruh. Ngi la mad ïa ki jingshah ktah na ka jingrang tyrkhong ha ki bnai lyiur bad ka jingther slap ha ki aiom bym dei ban slap, ka jingshah ktah ki mar rep da ka jingshah ther ha u ‘lap bah ne u phria ha ki por bym dei, ka jingkiew ha ka jingshit ka suiñ bneng na ki snem sha ki snem ha kaba ka la pynbor ïa ki briew ban thied da ki kor ki bor ban ïoh ïa ka lyer ba pjah bad kiwei. Ka la dei ka por ba ngi ruh ngin ïa ai ïa ka kti kamon ka kti kadiang ban pynneh pynsah ïa ka mei mariang, ban pynduna ïa ka jingpynmih jaboh, ban sumar ïa ki khlaw ki btap bad ki dieng ki siej, ban ym pynjot ïa ki tyllong umbam bad kumta ter-ter. Ka por kan ym ap ïano ïano ha kane ka thma pyrshah ïa ka jingkylla ka suiñ bneng.
