Shillong, Naiwieng 20
Ka jingjia shah thang im jong kawei ka longkmie ha la u kurim ïa kaba la tip kyrteng kum ka Kong Wompher Suting na ka shnong Niriang kaba hap hapoh ka Thadlaskeiñ Block ha West Jaiñtia Hills District kaba la jia ha ka 26 tarik u Nailur 2024, ka la pynpar ‘ñiangkhriat ïa kiba bun balang namar ka jinging bad ka jingmynsaw jong katei ka longkmie ka la long kaba ishyrkhei haduh katta-katta.
Halor kane ka jingjia, ka dkhot jong ka National Commission for Women (NCW) hapoh ka jingïalam ka Kong Delina Khongdup bad ka Meghalaya State Commission for Women (MSCW) hapoh ka jingïalam ka Chairperson, ka Kong Ïamonlang Syiem ki la leit dalade sha Civil Hospital Shillong ban leit jngoh ïa katei ka longkmie kaba la ngat ha katei ka apot.
Kum ban shu kdew hangne, katei ka longkmie mynta ka don hapdeng ka jingshah sumar ha Civil Hospital Shillong hadien ka jingshah thang im ha la u tnga ïa uba la tip kyrteng kum u Dahun Dkhar la kumba shibnai tam eiei. Kane ka jingjia ka la paw pyrthei dang ha kine shisngi ne arsngi ha kaba une briew u la theh ïa ka lok da ka umphniang sharak ha ryngkat ka shoh-ka dat haduh ba kam tip briew shuh bad hangta u la thang im ïa ka ha ka ïingsah jong ki bad byrngem-byrsit ba kam bit satia ban ïathuh ïano-ïano ruh halor kane ka jingjia.
La ïathuh ba katei ka longkmie ka dei kaba dang don hapdeng ka 30 snem ka rta bad kaba don 6 ngut ki khun.
Haba kren sha ki lad pathai khubor ha ka Sngi Balang hadien ka jingwan jngoh ïa katei ka longkmie, ka Kong Delina Khongdup, ka la ong ba na ka liang ka Commission ka la shim da ka Suo Moto Case pyrshah halor kane ka jingjia bad ka jingïakren bad ka Director General of Police (DGP) ka Jylla kan dang ïaid shakhmat halor kane ka jingjia.
Ka Kong Khongdup ka la ong ba katei ka longkmie kaba la ngat ha kane ka apot ka la kham ïoh bor khyndiat ha kane ka sngi ba wan jngoh ka Commission ban ïa kaba ïanujor ha ki sngi kiba la wan buh nyngkong ïa ka ha kane ka jaka ai jingsumar hynrei ka jingmynsaw bad ka jinging ha ka met jong katei ka longkmie pat ka dang long kaba jur bha.
Haba kylli halor ka jingbym shimkhia jong katei ka jaka ai jingsumar ban ujor halor ïa katei ka jingjia hapoh ka Medico-Legal Case (MLC), ka Kong Khongdup ka la ong ba na ka liang ka Commission ka khlem pat ïoh satia ka lad ban ïakren ha kaba ïadei bad kane ka bynta, bad ka la ong ba na ka liang jong ka kan sa kylli bniah halor ka jingbym shimkhia jong ka jaka sumar ban leh ïa kaba donkam.
Ka la ong ba kum ki kynthei ki dei ban mih shakhmat ban ïathuh ïa ki jingjia shah thombor bad shah ban beiñ jong ki ha ïing ha sem namar ka Commission ka don ïa ka bynta ban ïarap ïa ki bad ba kim dei satia ban sheptieng bad ap haduh u pud ban da jia ki jingjia ba shyrkhei ïa ki.
“Ki longkmie ki dei ban wan shakhmat bad ban ïathuh ïa kaei kaba ki shem jingjynjar namar ngi don ïa kita ki rynsan kiba biang bad ngi long kiba la kloi ban ïarap ïa kaei kaba ki donkam”, ong ka Kong Khongdup.
Da kaba ban jur ïa ka jingjyllei ha ka jingkyrni ïa ki jingdih pynbuaid kaba long ka tyllong jong ka jingsdang ban leh ïa ki kam sniew bad ki kam thombor hapoh ka imlang-sahlang, ka Kong Khongdup ka la ong ba ka long kaba donkam ban buh ïa ki jaka ai jingïasyllok na ka bynta ki longkpa kum ka dak ka jingïatreilang khnang ba yn lah ban ïada ïa kum kitei ki jait jingjia kiba buh ïa ka mynsiem briew hapdeng ka jingma bad kiba dang ïai kynrei na kawei ka por sha kawei pat.
Ka la ong ba kum kane ka jingjia hapoh ka Jylla khamtam hapoh ka jaidbynriew Khasi bad Jaiñtia kaba long ka jaidbynriew kaba burom ïa ki kynthei, ka long kaei-kaei ka jingsngewrem kaba khraw bha namar ha kylleng satlak ka pyrthei, ki tip ba ki longkmie ha kane ka jaidbynriew ki long kiba ha khlieh duh bad kiba la shah pynkupbor haduh katta-katta.
Shuh-shuh ka Kong Khongdup ka la ïathuh ba ïa utei u briew la dep ban kem da ki bor pulit bad mynta u don hapoh ka jingshah tohkit.
Ka la ong ba na ka liang ka Commission kan ym ailad satia ba utei u briew uba la leh ïa kane ka kam un ïoh jamin namar une u briew u dei ba la ju donkti la bunsien ban ktah kti ïa katei ka longkmie da ki nar pynmynsaw bad ban bom ruh ïa ki khun-ki kti.
“Na ka liang ka Commission ngin pyrshang beit ba la kumno-kumno ruh, ngin ym ai jamin hynrei ban bat shwa ïa u namar une u briew u dei u nongleh kam sniew bad ha ka 5 snem mynshwa ruh, u la dep ban shoh ïa ki khun bad manla ka por, u ju mlien ban thombor ïa i da ki nar bad katba don ki tiar ha ïing hynrei kane ka longkmie pat kam nud ban wan shakhmat ban ujor halor kane namar ka jingbym tip bad ka jingartatien ha kajuh ka por ka jinglehraiñ”, ong ka Kong Khongdup.
Haba ïadei pat bad ka jingshah ktah lem jong i khun ba dang 1 snem ha ka por ba utei u briew u la thang ïa katei ka longkmie, ka Kong Khongdup ka la ong ba ha ka por ba utei u briew u la thang ïa ka longkmie, ka la bah ïa i khun shadien jong ka bad itei i khyllung ruh i la ing lang na ka bynta jong ka khlieh bad mynta itei i khyllung i don sha shnong hapoh ka jingpeit-jingkhmih jong ka para katei ka longkmie.
Ka la ïathuh ruh ba na ka liang ka State Commission ka la ïarap da ka pisa ïa ka ïing-ka sem jong katei ka longkmie bad kin sa don sa kiwei ruh ki lad jingïarap na ka bynta katei ka longkmie.
