Phalang Ki Khanatang Ïa Ka Imlang Sahlang

Ka Rangjyrteh ruh ka don ka khana kaba ïasnoh bad ki khanatang Khasi kum shaphang u Biskorom, u Thlen bad shaphang ka Likai.

Raphael Warjri

Ki mar bad tiar nongra ba la tih na ka meiramew sawdong jong ka Law Nongthroh kum ki wait ki sdie da ki maw, ki tiar ïing tiar sem, ki tiar rep tiar riang, ki tiar trei tiar ktah laiphewjait bad kiwei kiwei. Nangta la lap ruh ïa ki nongrim ïing, ki kpep thang briew, ki mawbah, mawshyieng ki ba pynskhem ba la don teng kiba wan shong shnong la slem bah naduh kulong kumah. Kane ka jingshem da ka stadtip stadmaïan ka la kylla long pynban kum ka sabut ïa ki khanatang shaphang u Sohpetbneng kum ka tyllong ba wan longbriew ha sla pyrthei. Toi ka khanatang ka dei tang ka pharshi kaba phalang ïa ka jingshisha kaba kubur katkum ka jinglap jingshem ba la don ki dak ki shin kiba shynna shaphang ka jingwan buhai shnong ha kine ki lum naduh hyndai hynthai. Hynrei haba la byrshem kata ka stadtip stadmaïan bad ki khanatang puriskam Khasi ka long kaei kaei kaba sngewphieng bad kaba lah ban ktik shuh shuh ïa ki riewtbit na kylleng ka pyrthei. Na ka liang jong u Bah Marco Babit Mitri,la nang phriang bad jylliew shuh shuh ki jingtip sha kiwei kiwei ki bynta jong ka Ri Khasi kum ha Myrkhan bad kiwei kiwei. Ki matti ba shynna jong ka jingstad ki longshwa manshwa ka don kyrhai ha Ri Khasi, kum ka Rangjyrteh ka ba dei ka thaw ba don byllai ki shlem phrang nar kiba dang don ki dak ki shin ba shynna haduh mynta mynne. Ka Rangjyrteh ruh ka don ka khana kaba ïasnoh bad ki khanatang Khasi kum shaphang u Biskorom, u Thlen bad shaphang ka Likai. Ha ba u Biskorom u wan longbriew sha ka pyrthei la sngewthuh kumba u wan ha ka shnong Rangjyrteh mynnor ban hikai shna jingshna bad ban thaw lade ïa kiei kiei kiba la don lypa ha ka mariang.

Kawei na kiba kongsan ki jynthaw ba la hiar pateng, lehse ki dei ka jingstad ban thaw ïa ki jingkieng jri, namar ki dak ki shin ruh ki kdew kumta. Katkum ka khanatang u Biskorom u hikai ban shna laiphewjait ki rukomn shna ba ki briew ki la lah ban treikam bad kaba rasong tam eh dei ka phrang bad saiñ nar. Kine ar tylli ka shna jingkieng jri bad phrang nar ki dei kiba kynsai tam, nangta ka kynthup ruh ïa ka thaiñ shang thaiñ kriah, ka thaiñ jaiñ thaiñ nep, ka shoh maw, ka thang shun bad kiwei kiwei ki jyntrei da ki kti. Ka khanatang ka ïathuh ba ki don ki briew kiba tbit bad sngewnguh shisha ïa u Biskorom uba long kum uwei na ki dken ba la phah ban hikai ïa bunjait ki jyntrei kti. La mih ka kyntien ha ka deiriti Khasi ba nam kum ki khyndai kamar bad khatar kamar, kiba dei ki riewtbit ha ki kam saiñ nar shoh nar bad kam shoh maw thung maw. Hynrei don katto katne kiba jaipdeh bad kwah ban nang tang ïa kaba suk khlem da pynmih bor, ki la tohkit ïa u Biskorom shaphang ka ba thaw briew khyndew bad dawa ban bsut mynsiem ban im kum ki parabriew. Hynrei u Biskorom u la kren mardor ba kata ka dei ka kam riewblei ba ym lah ban pyrshang da ki briew. Ha ba ki la thlia than eh, u Biskorom u la ïathuh ba u dei ban leit sha bneng na ka bynta ban ioh kum kata ka jingstad. Kita ki alhia ki la pynbor ryngkat ka byrngem byrsit bad khlem shah ba un trei suk mynsiem, bad kumta u la batai ba u dei ban kiew sha bneng da shisha bad yn sa wanphai biang. U Biskorom u la bthah ba un kiew ha ka lasiangbneng ba syriem kum ka kot kudi kaba teh da u sai rusom ban kynting sha suiñ. Kumta joit u la kiew ha ka lasiang-bneng bad kita ki alhia ki la kynting ïa u sai rusom haduh ban da jah lyngngop sha ka lyngit jong ki lyoh. Ki la teh skhem ïa u sai rusom bad ïai ap hynrei u Biskorom u khlem wanphai shuh bad kata ka lasiangbneng ruh ka la hap sha khyndew ha kaba la mih ki dak ki shin ba ym lah ban pule.

Hangta kita ki alhia ki la bitar lep bad ki la tim la tla, la sin la rngop laiphewjait ia u Biskorom. Mar kumta hi la slap da ka um snam ha sla khyndew bad ki la tharai ba ula iap sha bneng, katba ïa lade ki la sah ban long ki ba luiñ ka janor ban shna eiei bad ka kti ka ba dulun. Hynrei dei kum kine ki briew kiba kwah ban thombor ïa kiwei pat kiba tbit, ryngkat bad ka bishni pihuiñ ïa kaba ym lah ban leh hi da lade. Kane ka long ka pharshi ïa ka pyrthei ba kiba bieit tasngeng ki tohhoh kum kiba stad bad leh mynleh kum ki ba nang lut tip lut khlem ailad ïa ki ba tbit shisha ba kin rasong ha ka jyntrei jong ki ha ka imlang sahlang.Kawei pat kaba phalang ïa ka saiñ pyrkhat Khasi ka dei ba ym bit ban shna ne thaw ne thohdur ïa ki briew, khamtam ia ki longshwa manshwa, ki ryngkew basa, ki blei ki dken ne kino kino ki jynthaw ba la ñiewkor bad burom ha ka imlang sahlang. Kata ka kdew ruh ïa ka jingshisha ba ha ka pyrkhat Khasi ka long kaba sang ban mane blei thaw. Kita ki dak ki shin ba la shon shab ha ka khyndew bad ki maw na kaba la hap jraiñ ka lasiangbneng u Biskorom ki dei ki jubab ban nang ïai rasong ka jingstad ki briew lada ki lah ban pule ia ki da kaba tih sani bad thwet jylliew sha ki khuiñ ka mynnor.