
Shillong, K’lyngkot 25
Ki doktor bad ki nongtrei jong ka District Tuberculosis Office, East Khasi Hills District ha ka 23 tarik Kyllalyngkot, 2025 ki la leit ban hiar sha ki thaiñ jong ka Lower Lumparing ban pynshai bad pynsngewthuh ïa ki paidbah jong kane ka shnong halor ka jingpang TB.
Ka Dr. BR Garod, Medical Officer, In-charge jong ka Lumparing UPHC ka la pynpaw ïa ka jingkordor jong ka jingpang Tuberculosis, ka jingktah jong ka ha ka imlang sahlang.
Ka la batai shuh-shuh halor ki dak-ki shin jong ka jingpang Tuberculosis kaba kynthup ïa ka jingpang jyrhoh kaba mih bad ka snam bad kaba khlem mih ruh kaba neh palat ïa ka ar-taïew, ka jingshit met, ka jingduna ka jingkhia, ka jingbym bang bam, ka jingtlot, ka jingmih syep ha ka por mynmiet, ka jingpang shadem, ka jingmih kiba at ha ki bynta jong ka met, ka jingkem pang kaba manla ka por. Ka la pynshlur ruh ïa ki paidbah ba kim dei ban tieng hynrei ki dei ban wan shakhmat lada ki don kum kine ki dak jingpang na ka bynta ban tip ïalade.
Ka Dr. Bayarilin Shanpru, District TB Officer, East Khasi Hills District ha ka jingai jingkren kaba lyngkot, ka la ong ba ka jingpang TB ka dei ka jingpang kaba lah ban ïada bad lah ban pynkoit ryngkat ka jingsumar kaba biang kaba ym donkam ban siew ha baroh ki jaka ai jingsumar jong ka Sorkar.
Ha ka jingïahap bad ka thong jong ka jylla bad ka ri ban pynduh jait ïa ka jingpang TB ha u snem 2025, ka Dr. Shanpru ka la kren shaphang ka jingthmu thymmai jong ka Sorkar kaba la tip kum ka Pradhan Mantri TB Mukt Bharat Abhiyaan (PMTBMBA).
Ka la kren ruh shaphang ki jingthmu bad ki thong jong ka Sorkar ha kaba ka la khot bad wer ruh ïa ki nongïarap kiba lah ban long kum ki Nikshay Mitra ha ka ban ai jingkyrshan shuh-shuh ïa ki nongpang lyngba ka jingsam ïa ki lyngkhot jingbam ban pynbha ïa ka jingmih na ka jingsumar jong ki nongpang TB bad ban kyntiew ïa ka jingdonkam bam ha ka por ba ki dang shah sumar. Ka la kdew ba ka District mynta ka don 556 ngut ki nongpang kiba dang shah sumar mynta bad ka jingjop ka long 85% kaba mut ba ka jingpang TB ka long kaba lah ban pynkoit bad lah ban sumar.
Kane ka prokram ka long ruh shibynta jong ka Intensified TB Campaign kaba 100 sngi kaba pynleit jingmut ha ka jingpynsngewthuh bad jingpeit bniah ïa ka jingpang TB sha ki paidbah kiba rit paid. Ïa kane ka Campaign la shna khnang ban pynkhlaiñ ïa ki kam prokram ban pynbha ïa ki jingmih na ka jingpang TB ha kylleng ka ri. Ka jingthmu jong kane ka Campaign ka long ban pynbun ïa ka jinglap ïa ki nongpang lyngba ki jingpynkhreh ban wad ïa ki nongpang da kaba pyndonkam ïa ki kor ki bor kiba thymmai ban wad bniah bad ban pynduna ïa ka jingpynslem ha ka jinglap bad sdang ïa ka jingsumar.
U Bah Andrew Marbaniang uba long u TB Champion ne u ba la koit na ka jingpang TB u la ai jingkren ha katei ka sngi ha kaba u la pynpaw ba kumno ma u hi u la koit na ka jingpang TB bad kumno ka jingsumar kaba dei bad kaba biang por ka pynlah ïa u ban koit na ka jingpang TB.
Kumta u la pynshlur ïa baroh ki nongpang ban dih bha ïa u dawai kumta baroh kin im ha ka imlang sahlang kaba lait na ka jingpang TB.
Ha kane ka jingpynsngewthuh paidbah la wan ban ïashim bynta da u District Tuberculosis Officer jong ka East Khasi Hills District, u Dr. B Shanpru, Medical Officer In-charge jong ka Lumparing Urban Primary Health Centre, Dr. BR Garod, u Rangbah Shnong, u Bah D Shabong bad ki nongshong-shnong.