
Shillong, Ïaïong 08
Ka Khun Hynñiewtrep National Awakening Movement (KHNAM) ha ka Sngi Ba-ar ka la leit ban ïakynduh ïa u Chief Executive Member (CEM) ka KHADC, Bah Shemborlang Rynjah ban kyrpad shimkhia halor ki mat ba ïadei bad ka ‘AD Rules’, kam Rangbah Shnong ha Raid Marwet bad ka ‘Trading License’.
“Ka jingkyrpad jong ngi ïa ka KHADC ka long ban pynkylla noh ïa ka ‘AD Rules’ kaba 128 ban khang lad ïa ki bym dei Khasi ba kin thep ‘vote’ hapoh KHADC,” ong u Working President ka KHNAM, Bah Thomas Passah haba kren sha ki lad pathai khubor.
Halor kane, u la ong ba u CEM un sa shimkhia da kaba shong bad ki ophisar ka KHADC ban pyrkhat halor kane ka bynta.
“Ngi la pynpaw ha u ba ngi long kiba kloi bad ai lang ki buit bad kdew ki lad ki lynti kumno ban pynurlong ïa kane ka kam da ka lynti jong ka aiñ,” u la ong.
“Hadien bunsien ba ngi la wan ïakynduh ïa ki seng kiba mynshuwa, kam shym la poi shano-shano bad mynta lehse kane ka EC (ba mynta) kan thoh da u khulom uba shai bad uba nep ba kiba lah ban thep ‘vote’ ha KHADC, kin dei tang na ka jaidbynriew Khasi beit – da kaba burom, ki Garo ruh ym dei,” u la ong da kaba bynrap ba ym dei ba kren pyrshah jaidbynriew hynrei ki Garo ki don la ka jong, bad ki mat thep shathie bad tuklar ïa ka riti-dustur bad ka hok lajong.
Halor ka jinglong-jingman ha ka thaiñ Marwet, u Bah Passah u la ong ba ka seng ka la pyntip sha u CEM ïa ki kyrteng jong ki shnong ha kaba, kiba bun kiba bat ïa ka kam Rangbah Shnong ki dei na ka jaidbynriew Garo.
“Kane kam dei shuh kaba phylla namar ha u snem ba la dep, kine kiba kam Rangbah Shnong ïalade ki la leit ïakynduh ïa u CM bad ki la buh jingdawa ba ki dei ban ïoh syrnot noh na ka Hima Mylliem. Haduh mynta, ki dang pyndonkam ïa ka ‘Letter Head’, ka muhor jong ka Dorbar Shnong bad ki treikam kum ki Rangbah Shnong, kaba pynkheiñ pat ïa ka aiñ ka Hima Mylliem jong u snem 2007,” u la ong.
Ka seng ka la pynsngew ruh sha u CEM ba ka don ka jingai kot ai sla, ai dulir, ‘Residential Certificate’ kaba jur ha ka thaiñ Raid Marwet nalor ka jingïadie ïathied jaka, ha kawei ka liang kaba wanrah ka jingma kaba khraw ïa ka jaidbynriew.
“Na ka liang u CEM u la ong ba u la ïohsngew teng halor ka jinglong-jingman bad u sngewthuh ïa ka jinglong khia jong ka kam, bad kular ban sa shong pyrkhat ba da kano ka lynti yn khang lad ïa kane,” u la ong.
Halor ka ‘Trading by Non-Tribals Regulations’, une u nongïalam u la pynpaw ka jingsngewnguh ïa ka KHADC hadien ka jingwan jong ka EC bathymmai halor ka jingkren “ba kin ym ai laisen thymmai shuh”, kaba long ka dak jong ka jingkyrmen ha kum kane ka por kyrduh kam jong ki khun samla.
“Ngi la ban sa kawei ka mat, ban ym pynthymmai shuh ïa ki laisen jong kito ki kam kiba ki Khasi ki la lah ban trei. Kumba ka long mynta, baroh ki kam, u Khasi u la lah ban trei bad kumta ïa ka jingpynthymmai dei ban pyrkhing noh,” u la ong.
Haba kyrpad ban wanrah noh da ka rukom treikam kaba kham bha, u Bah Passah u la ong ba kumba ka long mynta, ha ïew, uwei u briew u seng 3-4 kam – kawei ka laisen bad halor kane, ka seng ka la pynsngew sha u CEM ba kam shaniah shuh ïa kine ki laisen kiba don ha ki dukan namar ka ‘Photoshop’ ka long kaba suk ha kane ka juk mynta.
“Nga la ai jingmut ban don noh da ka laisen kaba don ïa u ‘QR Code’ ban pynskhem ïa ka ‘Trading License’ bad ka KHADC ka don ka bor ban pynbha shuh-shuh da kano ka lynti ban pynbha ïa kane ka bynta,” u la ong.
Shuh shuh u la bynrap, “Ngi kyrpad ïa u CEM ba ka EC kan wanrah noh da ka jingpynbna ban pynkut noh ïa ka ‘Trading License’ ha ki katto-katne ki thaiñ kiba la bun u bar-jylla uba khaïi. Ngi khmih lynti ba kine lai tylli ki mat kin urlong noh kham kloi namar ngi la ap la bun phew tylli ki snem.”