Donkam ka jingkitkhlieh lang ban tyngkai ïa ka jingpyndonkam bording, ban myntoi ka lawei: Metbah

U la ban jur ba, "Katba ka jingdawa bording ka nangkiew ha kylleng ka Ri, ka jingeh halor ban pynïoh bording, ki jingtei bad ka mariang ka nang kiew sted.

Shillong, Risaw 06

U Myntri ba dei khmih ïa ka tnad bording ka Jylla, u Bah Metbah Lyngdoh u la plie paidbah ïa ka Bureau of Energy Efficiency (BEE)-Indo-German Energy Program Partnership Summit for State Designated Agencies (SDAs) ha nongbah Shillong ha ka sngi nyngkong.

ïa kane ka jingïalang la pynlong ha Courtyard Marriott, da ka ïatreilang ka tnad bording bad German Agency for International Cooperation (GIZ) na ka bynta ban bishar bniah ïa ka jingtreikam bad ka ïoh ka kot ki tnad bording jong ki Jylla ka thaiñ mihngi bad shatei lam-mihngi bad ruh ban ïakren kumno ban pynneh ïa ka Bording.

Ki la don haduh 11 tylli ki Jylla, ki Agency bapher-bapher, ki nongthaw polisi, ki heh na ka Bureau of Energy Efficiency bad ki nongmihkhmat jong ka GIZ kiba la ïashim bynta ha kane ka jingïalang.

U Bah Metbah haba kren ha ka jingïalang u la pynpaw ba kane ka jingïalang ka long ha ka por kaba biang eh, ha kaba ka jingpynneh bad jingtyngkai ïa ka bording kam dei tang ka thong jong ka roi ka par, hynrei ka dei ruh kaba donkam ha ka Ri baroh kawei.

U la ban jur ba, “Katba ka jingdawa bording ka nangkiew ha kylleng ka Ri, ka jingeh halor ban pynïoh bording, ki jingtei bad ka mariang ka nang kiew sted. Kane ka pynkynmaw ïa ngi, ïa ka jingdonkam ban pynduna ïa ka jingpynlip ïa ka bording khnang ban pynmih ïa ka bording bad kaei kaba ngi ïada mynta kan pynmyntoi ïa ka lawei jong ki pateng ban wan.”

U Bah Metbah u la pyntip ba ha kaba ïadei kane ka kam ka Sorkar Meghalaya ka la shimkhia bha, lyngba ka State Designated Agency kaba hap hapoh ka tnad bording, kaba la shim katto katne ki sienjam ban kyntiew ïa ka jingpyndonkam ïa ka bording ha baroh kawei ka Jylla. “Kine ki sienjam ki kynthup ïa ka jingpynsngewthuh bad jingpynshlur ïa ki paidbah ban pyndonkam ïa ki bulb LED ban ai ka jingïatreilang ki skul, ki kolej ban pynsngewthuh halor kumno ban tyngkai ïa ka bording bad kumno ban pyndonkam bha ïa ka bording da ka rukom bathymmai,” u la ong.

U Bah Metbah u la ong ba kane ka dei tang ka jingsdang bad dang donkam ban leh shibun kiei-kiei bad ka Jylla ka kut jingmut ban pynkhlaiñ ka jingïatreilang bad ka Sorkar Pdeng bad kiwei ki Jylla.

U Bah Metbah u la ïathuh ba, kane ka jingïakynduh jong ki Jylla ka long kum ka nuksa kaba pynkhlaiñ ïa ka jingsynshar paidbah kaba don ka jingïatreilang. Watla ki ïapher ha ka jingheh ka jaka bad ka jingdonkam bording, hynrei ki Jylla ki don ka jingïatylli ban tyngkai ïa ka bording.

Shuh-shuh u la pynpaw ïa ka jingdonkam ban ïasam ki jingnang jingtip, ki jingpynmih thymmai, ki jingeh hapdeng ki Jylla ban ïoh jinghikai iwei ïa iwei pat bad ban thaw ïa ka rukom treikam kaba khlaiñ, kaba ïatylli ban pynduna ïa ka jingpyndonkam bording bad ban pynbha ïa ka jingtreikam.

U Bah Metbah u pynpaw ka jingsngewnguh ïa ka BEE ïa ka jingïalam lynti jong ka ïa ka State Designated Agency kaba long kawei ka bynta ba kongsan ha ka jingpynkiew ïa ka State Designated Agencies.

“Ka jingpyndonkam duna ïa ka bording kam dei tang shaphang ka teknoloji ne ki jingtei hynrei ka jingkylla ha ka jinglong jingman, ka jingpynlip ïa ki light bad ki tiar haba khlem pyndonkam, ka jingpyndonkam ïa ki tiar ba duna ka jinglut bording, ka jingjied ban pyndonkam ïa ki kali ilektrik bad ka jingpyndonkam da ki solar (solar energy) ka lah ban wanrah ïa ka jingkylla kaba khraw” la ong u bah Metbah. U la kyntu ïa ki paidbah ba kin pynthikna ba man la kawei pat kawei ka ‘unit’ jong ka bording kaba la pynmih bad kaba poi sha ki paidbah dei ban pyndonkam da ka jingsngewthuh kum ki nongshong shnong kiba don ka jingkitkhlieh.

U Bah Metbah u la pynthikna ha ka jingïalang ba ka Meghalaya kan dang ïai-bteng ban don ka bynta ha ka National Mission na ka bynta ka jingpyndonkam bad tyngkai ïa ka bording, da kaba ïatreilang ban tei ïa ka India kaba kiew sted bad kaba lah ban shan slem.